استرس و قرص‌های ضدبارداری عامل بروز آکنه است

● آقای دکتر لطفاً بفرمائید دقیقاً آکنه چیست؟
آکنه یک وضعیت مزمن پوست است که در قسمت تحتانی آن آغاز می‌شود و آغازگر آن، هورمون‌های مردانه می‌باشد (که همه افراد آن را دارند) و باعث می‌شود که غدد چربی زیر پوست، چربی بیشتری تولید نمایند. این چربی اضافه باعث می‌شود که مجراهائی که منتهی به منافذ پوست می‌شوند توسط سلول‌‌های مرده پوست زودتر از حد معمول گرفته و مسدود شوند به این دلیل و نیز با حضور باکتری‌ها و چربی در زیر پوست جوش‌هائی ریز با سر سفید تشکیل می‌شود.
اگر انسداد و گرفتگی منافذ در سطح پوست نیز صورت گیرد جوش‌هائی ”سرسیاه“ به‌وجود می‌آیند برخلاف تصور و باور عمومی نقاط سیاه (جوش‌های سرسیاه) ناشی از چرک و الودگی نمی‌باشد بلکه ترکیبی از ماده ملانین که ماده رنگی پوست می‌باشد و سل‌های مرده محبوس در منافذ به‌اضافه اکسیداسیون چربی پوست می‌باشد.
حالت دیگر که ممکن است اتفاق بیفتد آن است که جوش‌های سرسفید حتی قبل از آنکه قابل رؤیت باشند در زیر پوست ترکیده و باعث ایجاد عفونت و شیوع کامل آکنه می‌شوند.
● آیا آکنه در هر سن حادث می‌شود؟
صرف‌نظر از فاکتور سن، گرایشی در ایجاد آکنه امری موروثی می‌باشد اما این بدان معنا نیست که هیچ کاری در ارتباط با جلوگیری از وقوع آن نمی‌توان کرد آکنه بزرگسالان که می‌تواند توسط برخی عوامل شدت یابد با اجراء تغییرات نسبتاً جزئی در نحوه زندگی روزمره برطرف و رانده می‌شود. حتی آکنه نوجوانان که ناشی از نوسانات مقدار هورمون‌ها در ایام بلوغ می‌باشد نیز قابل کنترل می‌باشد اگر نتوان به‌طور کامل آن را برطرف نمود مشروط بر آنکه رعایت برخی نکات در بهداشت و نگهداری از پوست به‌عمل آمده و اقدامات بازدارنده‌ای را نیز مدنظر داشت.
● آیا آکنه نوجوانان با بزرگسالان متفاوت می‌باشد؟
نحوه تشکیل لکه‌ها در هر دو مورد یکی و مشابه می‌باشد اما تفاوت‌هائی بین دو گونه از جهت شرایط تشکیل موجود می‌باشد. در نوجوانان و در دوران بلوغ حدوداً بیش از ۸۰ درصد از آنها به‌دلیل تغییرات هورمونی و ایجاد چربی ناشی از فعالیت غیرعادی غدد چربی دچار آکنه می‌شوند که می‌تواند در هر قسمت از صورت اعم از پیشانی، گونه‌ها و چانه نیز اغلب بر روی شانه‌ها در پشت و روی سینه دیده شود.
در تضاد با این وضعیت آکنه بزرگسالان بسیار ملایم‌تر بوده و محدود به ناحیه دور دهان، چانه و آرواره‌ها می‌باشد در حالی‌که تغییرات و نوسانات هورمونی می‌تواند تا حدی عامل ایجاد آکنه در بزرگسالان باشد اما بسیاری از خانم‌ها حدود ۷ تا ۱۰ روز قبل از عادت ماهانه و یا در هنگام بارداری چار آکنه می‌شوند همچنین نحوه زندگی روزمره نقش اساسی بازی می‌کند به‌طوری‌که برآورد شده است حدود نیمی از خانم‌های بین سنین ۲۰ تا ۵۰ سالگی دچار نوع حقیقی از آکنه می‌باشند و چنین به‌نظر می‌رسد که این ردصد رو به افزایش می‌باشد.
● اگر نوجوانی دچار آکنه شود آیا در بزرگسالی هم با آن مواجه خواهد بود؟
طبق نظر بسیاری از متخصصان پوست پاسخ این سؤال مثبت می‌باشد اگر چه بسیاری از جوانان نیز هستند که برای همیشه از شر آکنه خلاص شده و نیز بسیاری از بزرگسالان برای اولین بار در بزرگسالی دچار آن می‌شوند.
● عوامل ناشی از نحوه زندگی روزمره که باعث بروز آکنه می‌شوند چه هستند؟
به‌عنوان سرآغاز و اولین عامل تنش و استرس STRESS را باید نام برد فشارهای کاری می‌توانند تنش‌زا باشند این تنش‌ها باعثمی‌شوند تا غدد تولیدکننده آدرنالین هورمون‌ها را رها سازند که این به‌نوبه خود باعث افزایش چربی ر پوست می‌گردد. همچنین قرص‌های ضدبارداری به‌دلیل ایجاد اختلال در وضعیت هورمونی بدن می‌تواند باعث ایجاد و شیوع آکنه گردد. از عوامل دیگر می‌توان استفاده نادرست زا فرآورده‌های بهداشت پوست را ذکر نمود. به‌عنوان مثال استفاده کرم‌های پایه (me Fundation Cr) چرب، کرم‌های ضدآفتاب چرب بر روی پوست‌های چرب و حتی مرطوب‌کنندگی بیش از حد پوست می‌تواند باعث انسداد منافذ پوست گردد که در این مورد خاص در مبحث‌های گذشته مطالبی ذکر گردید از عوامل دیگری ایجاد شرایط غیرمعقول از فشار و اصطکاک روی پوست را می‌توان ذکر نمود به‌عنوان مثال استفاده از کلاه به صورتی که بر پوست صورت فشار وارد نماید و حتی فشار بیش از حد گوشی تلفن به اطراف گونه‌ها و یا فشار بیش از حد به چانه توسط دست، در زمان تفکر می‌تواند پوست را به‌طور نادرست دچار سایش نموده و احتمال شیوع آکنه را افزایش دهد.
● چه کارآی برای جلوگیری و یا کنترل آکنه می‌توان انجام داد؟
نظافت پوست امری حیاتی می‌باشد. در آغاز، برای یک روز استفاده از محصولات آرایشی و کرم‌های ضدآفتاب حاوی چربی را متوقف کنید پوست را با آب و صابون مناسب با نوع پوست شستشو داده و از یک ساینده مناسب برای لایه‌برداری و پاک کردن منافذ استفاده نمائید اگر در حالت شروع آکنه قرار دارید از ساینده‌ها به هیچ‌وجه استفاده نکنید. متخصصین پوست انجام سه عمل را ۲ بار در روز قویاً پیشنهاد می‌نمایند:
۱) استفاده از صابون مناسب برای برطرف‌ کردن چربی و آلودگی پوست
۲) استفاده از لوسیون‌های پاک‌کننده برای باز نگهداشتن منافذ پوست و رهائی از سلول‌های مرده پوست
۳) استفاده از مرطوب‌کننده مناسب صرفاً در نقاط خشک پوست
همچنین شب‌ها و به‌هنگام خواب از کرم‌ها ویا لوسیون‌های فاقد روغن (Oil free) که برای رها کردن پوست از وضعیت تنش و استرس روزانه طراحی شده است اصطلاحاً به آنها کرم‌های برگردان‌کننده (Tumaround) می‌گویند استفاده شود.
● چه کارهای دیگری می‌توان انجام داد؟
خیلی کارها! موهای خود را تمیز نگه داشته از ریختن موها روی صورت پرهیز کنید دست‌ها را تمیز نگه داشته و در نظر داشته باشید که حتی در تمیزترین شرایط انگشتان ناقل میکروارگانیزم‌های مضر می‌باشند این بدان معنی است که از دستکاری به جوش‌ها به‌خصوص ترکاندن آنها هر نوع تماس انگشتان با آنها باید جداً پرهیز نمود.
به‌جای دستکاری از کمپرس گرم ”مثلاً گذاشتن حوله گرم روی صورت استفاده نمائید. از آفتاب فی‌المثال پرهیز کنید زیرا در نتیجه تأثیر اشعه آفتاب روی پوست تدریجاً پوست ضخیم‌تر شده و گرفتگی منافذ آن را شدید می‌کند. مضافاً آنکه استفاده بی‌رویه از نور آفتاب باعث افزایش مقدار ماده رنگی در پوست‌های تیره گشته که خود شرایط شیوع آکنه را تشدید می‌نماید.

منبع : ماهنامه اقتصاد خانواده