سلطان نفت در آمریکای لاتین

صنعت نفت ونزوئلا در سال ۱۹۷۶ ملی شد. با وجود کوشش های فراوان برای رهایی از اقتصاد وابسته به نفت در ونزوئلا، این کشور همچنان به درآمدهای نفتی وابسته است. شرکت ملی نفت ونزوئلا، پترولئوس دی ونزوئلا اس. ای ( پی دی وی اس ای)، یکی از بزرگ ترین شرکت های نفت جهان است. این شرکت بزرگ، بیشترین سهم تجارت و اشتغال کشور را در اختیار دارد. سرمایه گذاری و مزایده در صنعت نفت ونزوئلا از سال ۱۹۹۶ از طریق انعقاد قراردادهای مشارکت با شرکت های بین المللی نفت آغاز شد و میلیون ها دلار برای «پی دی وی اس ای» سودآوری داشت.
● پیشینه تاریخی ونزوئلا
در زمان استیلای اسپانیا بر ونزوئلا، تعداد ۵۰۰ هزار سرخ پوست بومی از سه گروه مهم قومی « کاریبان»، «آراواک»، و « چیبکا» در این منطقه ساکن بودند. سرخ پوستان بومی این منطقه از سنگ بالای رودخانه خانه هایی ساخته بودند و نام آن ناحیه را «ونیز کوچک» یا «ونزوئلا» نهاده بودند. این سه قبیله اصلی در دسته های کوچک زندگی می کردند و با ماهیگیری کسب درآمد می کردند. قبایل بومی سرخ پوست با سلطه اسپانیایی ها و آلمان ها مبارزه کردند، اما سرانجام ناچار به عقب نشینی شدند. خسارت های برجای مانده از این مبارزه ها آنها را به سمت یافتن سرزمین خیالی «الدورادو» سوق داد. بسیاری از این قبیله ها قربانی بیماریهایی نظیر آبله شدند؛ به گونه ای که دو سوم جمعیت ساکن در کاراکاس کنونی نابود شدند.
کریستف کلمب، نخستین اروپایی بود که گام به سرزمین کنونی ونزوئلا نهاد. وی در سال ۱۴۹۸ و در سومین سفر دریایی خود این کشور را کشف کرد. ونزوئلا از سال ۱۴۹۹ مستعمره اسپانیا بود تا آن که سربازان اسپانیایی نارضایتی خود را از کمی ثروت قابل تاراج در ونزوئلا ابراز کردند، اما مردم بومی ونزوئلا، به رهبری «سیمون بولیوار» جوان یا به قول خود ونزوئلایی ها «ال لیبرتادور» برای کسب استقلال مبارزه کردند و در سال۱۸۳۰ به هدف مقدس خود دست یافتند. استعمار اسپانیا بر این سرزمین تا سال ۱۸۲۱ ادامه داشت. بولیوار پیش از این برای کشور کلمبیا نیز، استقلال به همراه آورده بود و اکنون به همراه دوستان مبارز خود به دنبال آزادسازی کشورهای اکوادور، پرو و بولیوی بود. رویای ایجاد آمریکایی واحد و متشکل از سه کشور «کلمبیا»، «ونزوئلا» و «اکوادور» با فرا رسیدن زمان وداعش از زندگی در سال ۱۸۳۰ تحقق نیافت و ونزوئلا با تدوین قانون اساسی جدید اعلام استقلال کامل کرد.
دوران پس از استقلال ونزوئلا، دوران روی کار آمدن دیکتاتوری نظامی، کودتای سیاسی و بی ثباتی های اقتصادی بود. تا این که در دهه ۱۹۱۰، ذخایر عظیم نفت در حوزه «ماراکایبو» این کشور کشف شد و تا حدودی رونق و شکوفایی به همراه آورد. از این دهه تا سال ۱۹۳۵ را می توان دوران رشد سریع اقتصادی ونزوئلا نامید. تا اواخر دهه ۱۹۲۰ ونزوئلا بزرگ ترین صادرکننده نفت جهان شد. در سال های ۱۹۳۶ و ۱۹۳۷ برای نخستین بار انتخابات ریاست جمهوری و مجلس ملی در این کشور انجام شد، اما در عمل این کشور تا سال ۱۹۴۵ هنگامی که «ایزایس وریا آن گاریتا» با یک کودتای نظامی- مدنی اداره حکومت را به دست داشت، به شیوه دیکتاتوری اداره می شد. در سال ۱۹۵۲، «مارکوس پرز جیمنز» حکومت را به دست گرفت، اما در سال ۱۹۵۸ شورای نظامی وی را سرنگون کرد. همان سال با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری « بتانکور» رئیس جمهوری شد.
در سال ۱۹۶۹، دکتر «رافائل رودریگرز»، نخستین رئیس جمهوری دموکرات مسیحی شد که تا حدی شرایط سیاسی و اقتصادی کشور را تثبیت کرد. در سال ۱۹۷۳ نامزد حزب مخالف در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد تا با سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و صنعت و ملی کردن بخش های مهم اقتصادی به وعده های انتخاباتی خود عمل کند. در سال ۱۹۸۸، اقتصاد ونزوئلا با سقوط قیمت نفت در جهان دچار رکود شد. سخت گیری های رئیس جمهوری کالدرا در امور اقتصادی و آزادی های مدنی در سال ۱۹۹۴ نارضایتی شهروندان ونزوئلایی را به همراه آورد اما تا سال ۱۹۹۶ طول کشید تا عموم مردم بتوانند اعتراض خود را در مقابل وی آشکار کنند.
در دسامبر ۱۹۹۸، «هوگو چاوز فریاس» با کسب ۵۶ درصد آرا در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد. چاوز یک ژنرال ارتشی بود که با حمایت وسیع مردم فقیر ونزوئلا که نیمی از جمعیت این کشور را شامل می شدند، به پیروزی رسید. میزان آرای حمایت کنندگان از چاوز در ۴۰ سال گذشته بی سابقه بود.
در سال ۲۰۰۰ نیز وی دوباره به ریاست جمهوری ونزوئلا انتخاب شد. در آوریل ۲۰۰۲، با برپایی تظاهرات مداوم و گسترده در این کشور، آمریکا و اسپانیا از وضعیت نا به سامان این کشور سوء استفاده و اعلام کودتا کردند، اما پس از سه روز چاوز با از میان رفتن دولت موقت دوباره روی کار آمد. در سال ۲۰۰۳ نیز، نه هفته اعتصاب عمومی در این کشور رخ داد که سرانجام کار به برگزاری همه پرسی برای ادامه ریاست جمهوری وی کشیده شد. در آگوست ۲۰۰۴، چاوز با همه پرسی مردم ونزوئلا دوباره به ریاست جمهوری این کشور انتخاب شد. دوران ریاست جمهوری او تا پایان سال ۲۰۰۶ مقرر شده است.
در چند سال گذشته ونزوئلا شرایط اقتصادی سختی را متحمل شده است. سیل ویرانگر دسامبر ۱۹۹۹، با بر جای گذاشتن ۵۰ هزار نفر کشته و افزون بر۱۰۰ هزار بی خانمان و ویران کردن اقتصاد و ساختمان های عمومی، بار مالی زیادی را بر دوش این کشور گذاشت.
کمیته ای۱۳۱ نفره قانون اساسی سال ۱۹۶۱ ونزوئلا را بازنویسی کردند و قانون اساسی جدید با برگزاری رفراندوم در دسامبر ۱۹۹۹ از تصویب مردم گذشت. در قانون جدید، دوره ریاست جمهوری از ۵ به ۶ سال افزایش یافت، مجلس سنا حذف شد و کنگره تحت نفوذ جناح مخالفان تا هنگام انتخابات جدید به حالت تعلیق درآمد. در این دوره نفوذ نظامیان در سیاست افزایش و کنترل غیر نظامیان بر ارتش کاهش یافت، ضمن این که کنترل دولت بر اقتصاد افزایش یافت و از استقلال بانک مرکزی کاسته شد و نظامیان در منصب های جدید از جمله ریاست اداره بودجه مرکزی و ریاست کارکنان دولتی گمارده شده اند.
خصوصی سازی در بخش های امنیت اجتماعی، بهداشت و شرکت دولتی نفت متوقف و در عوض برنامه پیشین خصوصی سازی برای مثال در بخش برق تقویت شد. به لحاظ تاریخی و از بسیاری جنبه ها، ونزوئلا در میان کشورهای آمریکای لاتین، همواره پیشگام بوده است.
● موقعیت جغرافیایی
جمهوری ونزوئلا در بخش شمالی آمریکای جنوبی واقع شده است . این کشور از غرب با کلمبیا، از شرق با گویانا و از جنوب با برزیل همسایه است. کاراکاس و به ویژه شمال غرب آن پیشینه ای کهن دارد و کریستف کلمب نخستین بار، به این ناحیه از ونزوئلا وارد شد. شهر ساحلی «ایسلا دمارگاریتا» برای بسیاری از ساکنان این کشور یادآور تعطیلات سالانه است. رشته کوه های آند از شرق تا غرب این کشور کشیده شده است. در منطقه جنوب شرقی این کشور نیز آبشار آنجل واقع شده است. ایالت آمازون یکی از بزرگ ترین و دور افتاده ترین ایالت های ونزوئلا است. در مجموع ونزوئلا ۲۳ ایالت دارد.
● وضعیت اقتصادی
افزایش بهای نفت در دهه ۱۹۷۰، سود زیادی را برای ونزوئلا به همراه داشت؛ به گونه ای که درآن سال ها میزان درآمد سرانه افراد در میان کشورهای لاتین بالاترین رقم را داشت. در همین دهه استانداردهای زندگی برای شهروندان ونزوئلایی افزایش یافت. حمایت از صنایع داخلی سبب اشتغال زایی شد، اما همه این منافع در گرو صادرات یک محصول و آن نفت بود. در همین حال از نظر اقتصادی این کشور همانند فانوس دریایی برای سایر کشورهای آمریکای لاتین، راهنما بود. تولید صنایع دیگری نظیر بوکسیت، آهن، آلومینیوم، فولاد و طلا در صورت حمایت مالی و زیر ساختی از سوی دولت می توانست در دهه ۱۹۹۰ رشد عمده ای داشته باشد، اما بدهی های خارجی مانع از تحقق آن شد؛ از این رو، ونزوئلا همچنان به درآمدهای نفتی وابسته است. درآمدهای نفتی، یک سوم تولید ناخالص داخلی و ۸۰ درصد از درآمدهای حاصل از محل صادرات این کشور را تامین می کند. به این ترتیب، رسیدن به رشد اقتصادی مناسب در قرن آینده برای این کشور اندکی دور از ذهن است.
● پیشینه صنعت نفت ونزوئلا
قرن ها پیش کاشفان اسپانیایی مشاهده کرده بودند که چگونه سرخ پوستان ونزوئلایی از نفت برای عایق بندی و تعمیر قایق های خود استفاده می کردند. در سال ۱۹۱۳ شرکت «رویال داچ- شل» فعالیت خود را در ونزوئلا آغاز کرد. در سال ۱۹۱۴ این شرکت در نزدیکی دریاچه «ماراکایبو» به مقدار اندکی نفت دست یافت.
در سال ۱۹۲۲، نتیجه ارزیابی برخی زمین شناسان آمریکایی از احتمال وجود نفت در این کشور نا امید کننده بود، اما دسامبر همان سال در میدان نفتی «لاروزا» در حوزه «ماراکایبو» چاه «باروزو» چنان فوران کرد که جریان نفت آن کنترل ناپذیر بود. تولید روزانه این چاه ۱۰۰ هزار بشکه برآورد می شد. تا پایان دهه ۱۹۲۰، ونزوئلا به بزرگ ترین صادرکننده نفت جهان تبدیل شد. در مدت کوتاهی بیش از صد گروه که بیشترشان آمریکایی بودند، فعالیت نفتی خود را در ونزوئلا آغاز کردند. پس از این مدت، تولید نفت از ۴/۱ میلیون بشکه در سال ۱۹۲۱ به ۱۳۷ میلیون بشکه در سال ۱۹۲۹ افزایش یافت. به این ترتیب، ونزوئلا دومین تولیدکننده نفت پس از آمریکا شناخته شد. تا اواخر دهه۱۹۳۰، نفت ۹۰ درصد کل ارزش صادرات این کشور را به خود اختصاص داد. «خوان پرز آلفونزو» و رئیس نفت ونزوئلا در اواخر دهه ۱۹۵۰ نقش مهمی را در تشکیل سازمان اوپک ایفا کرد.
صنعت نفت ونزوئلا را به چهار دوره می توان تقسیم کرد: اکتشاف و تولید اولیه نفت ( ۱۹۴۳- ۱۹۱۲)، اعمال حاکمیت دولت بر صنعت نفت ( ۱۹۷۴-۱۹۴۳)، افزایش تولید نفت و ملی شدن صنعت نفت (۱۹۹۸-۱۹۷۴)، تلاش دولت برای کنترل صنعت نفت که روز به روز از وابستگی آن به دولت کاسته می شد ( ۲۰۰۴-۱۹۹۴) .
اصلاحات مورد نظر چاوز در صنعت نفت را می توان در چهار زمینه زیر خلاصه کرد:
۱) یکپارچه سازی مالکیت دولتی صنعت نفت
۲) اصلاحات مالیاتی در صنعت نفت
۳) پیروی صنعت نفت از منافع ملی
۴) تقویت اوپک
صنعت نفت ونزوئلا در سال ۱۹۷۶ ملی شد. با وجود کوشش های فراوان برای رهایی از اقتصاد وابسته به نفت در ونزوئلا، این کشور همچنان به درآمدهای نفتی وابسته است. شرکت ملی نفت ونزوئلا، پترولئوس دی ونزوئلا اس. ای ( پی دی وی اس ای)، یکی از بزرگ ترین شرکت های نفت جهان است. این شرکت بزرگ، بیشترین سهم تجارت و اشتغال کشور را در اختیار دارد. سرمایه گذاری و مزایده در صنعت نفت ونزوئلا از سال ۱۹۹۶ از طریق انعقاد قراردادهای مشارکت با شرکت های بین المللی نفت آغاز شد و میلیون ها دلار برای «پی دی وی اس ای» سودآوری داشت. تولید نفت این کشور در سال ۱۹۹۹، حدود ۳ میلیون بشکه در روز برآورد شد که ۸/۲ میلیون بشکه آن نفت خام بود. مصرف نفت نیز در این سال با ۶ هزار بشکه افزایش به ۴۶۲ هزار بشکه در روز رسید. مصرف نفت در ونزوئلا مشمول یارانه دولتی است.
ونزوئلا یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت جهان و به بیان دیگر، در زمره ۱۰ تولید کننده برتر نفت جهان است. پس از یک دوره رشد نسبی اقتصادی در سال های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱، اقتصاد این کشور در سال ۲۰۰۲ دچار رکود شد. کشمکش های سیاسی، به ویژه اعتصاب های گسترده در این کشور، در اوایل دسامبر ۲۰۰۲، وضعیت اقتصادی این کشور را پیچیده تر کرد. در این تاریخ، مخالفان چاوز با برگزاری اعتصاب های گسترده در کشور خواستار همه پرسی شدند. آنها ادامه ریاست جمهوری چاوز را منوط به نتیجه این همه پرسی می دانستند. کارمندان شرکت نفت دولتی نیز در میان این اعتصاب کنندگان بودند که نتیجه آن تعطیلی بخش بزرگی از صنعت نفت ونزوئلا و کاهش تولید نفت این کشور بود. این اعتصاب ها پیامدهای جهانی هم داشت ؛ به گونه ای که یکی از علل افزایش بهای نفت در همان سال بر شمرده شد. چاوز درخواست اعتصاب کنندگان را رد کرد و تقریبا نیمی از نیروی کار شرکت « پی دی وی اس ای» از کار بر کنار شدند. در سال ۲۰۰۲، اعتصاب ها و روند اجرای کنترل جریان پول در این کشور، اقتصاد ونزوئلا را به شدت تحت تاثیر قرار داد.
صنعت نفت در حقیقت سنگ بنای اقتصاد ونزوئلا است . بیش از سه چهارم کل درآمدهای صادراتی و نیمی از مجموع درآمدهای دولت و حدود یک سوم تولید ناخالص داخلی ونزوئلا از محل این صنعت تامین می شود. ونزوئلا در نیمکره غربی، بیشترین ذخایر اثبات شده نفت را با ۸/۷۷ میلیارد بشکه
( طبق برآورد نشریه اویل اندگس) دارد. چهار حوزه مهم نفتی در ونزوئلا وجود دارد که عبارتند از:
«ماراکایبو»، « فالکون»، «آپوره» و «اورینتال» . ذخایر نفتی این حوزه ها API کمتر از ۲۰ درجه دارد که به لحاظ استانداردهای بین المللی نفت خام سنگین محسوب می شود. بسیاری از میدان های نفتی این حوزه ها عمر طولانی دارند و تولید آنها رو به کاهش است، از این رو «پی دی وی اس ای» در نظر دارد هزینه های معادل ۲۶ میلیارد دلار را در فاصله زمانی پنج سال ( از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹) را به افزایش تولید چاه های موجود نفت کشور و توسعه منابع نفت خام بسیار سنگین و گاز طبیعی اختصاص دهد. مجموع ظرفیت تولید نفت ونزوئلا در سال ۲۰۰۳، ۶/۲ میلیون بشکه در روز برآورد شد. میزان مصرف نفت در این سال ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه در روز بود. میزان خالص صادرات نفت تقریبا ۲۵/۲ میلیون بشکه در روز بود. از این میزان صادرات ۳۹/۱ میلیون بشکه در روز به آمریکا اختصاص داشت.مهم ترین مشکل در صنعت نفت ونزوئلا، توانایی کم این صنعت در جلب سرمایه های خارجی است. یکی از علل آن، افزایش بهره مالکانه از یک تا ۶۶/۱۶ درصد به ۲۰ تا ۳۰ درصد است. به این ترتیب، حداقل ۵۱ درصد سهم اکتشاف، تولید، انتقال و ذخیره سازی اولیه نفت در هر پروژه به شرکت «پی دی وی اس ای» خواهد رسید. از نکات مثبت صنعت نفت ونزوئلا، انعقاد قراردادهای مشارکتی است که تولید نفت بسیار سنگین میدان های « هماکا» و «کوروکورو» را افزایش می دهد و پیش بینی می شود که تا پایان سال ۲۰۰۶ به فرآیند تولید نفت کشور بپیوندند.
بسیاری از شرکت های نفت آمریکا در سرمایه گذاری در ونزوئلا ده ها سال تجربه دارند. در حقیقت یکی از سه منبع واردات نفت آمریکا محسوب می شوند. آژانس های دولت آمریکا نظیر «بانک صادرات – واردات» و «اداره سرمایه گذاری خارجی» ( OPIC ) از اجرای طرح ها در ونزوئلا حمایت می کنند. یک نمونه آن دریافت وام یک میلیارد دلاری از «بانک صادرات- واردات» آمریکا برای خرید کالا در ژوئن ۱۹۹۹ است.
● پترولئوس دی ونزوئلا ( پی دی وی اس ای)
صنعت نفت ونزوئلا در سال های ۱۹۷۵ و ۱۹۷۶ با تاسیس شرکت ملی نفت این کشور، «پی دی وی اس ای» ملی شد. این شرکت دولتی در دو حوزه نفت و گاز طبیعی فعالیت می کند. یک سوم تولید ناخالص داخلی، ۵۰ درصد درآمدهای دولت و ۸۰ درصد درآمدهای حاصل از محل صادرات این کشور را شرکت « پی دی وی اس ای» به خود اختصاص داده است. در سال های اخیر و به دلیل سیاست های چاوز، قدرت این شرکت کاهش یافته و برای سازمان دهی فعالیت های بخش هیدروکربن کشور، قوانینی تصویب شده است. خصوصی سازی شرکت ملی نفت ونزوئلا مطابق با قانون اساسی مصوب سال ۱۹۹۹ این کشور، ممنوع اعلام شد.
دولت ونزوئلا در ژانویه ۲۰۰۳، تصمیم گرفت با تقسیم شرکت « پی دی وی اس ای» به دو واحد منطقه ای، ساختار آن را اصلاح کند؛ یک واحد برای فعالیت های نفتی در شرق ونزوئلا و دیگری در قسمت غرب. هدف از انجام این کار، تمرکز زدایی از شرکت و افزایش بازده آن بود. در مارس ۲۰۰۴، وزارت انرژی و معادن ونزوئلا اعلام کرد تجدید ساختار « پی دی وی اس ای» به لحاظ منطقه ای تنها یک اقدام موقتی برای کنترل اعتصاب های گسترده بوده است. به گفته این وزارتخانه، فعالیت های « پی دی وی اس ای» میان دپارتمان های (دوایر) «عرضه و بازرگانی»، «تحقق و توسعه»، «توسعه گاز طبیعی»، «اکتشاف و تولید» تقسیم می شود. هر یک از این دپارتمان ها به اجرای عملیات های نفتی در مناطق شرق کشور مشغول می شوند.
وزارت انرژی و معادن ونزوئلا در آگوست ۲۰۰۳، روند اجرای ۳۳ قرارداد پروژه های مختلف « پی دی وی اس ای» را به شرکت تابع خود موسوم به «کرپورکشن ونزوئلا دی پترولیوم» (CVP) واگذار کرد. از جمله این قراردادها چهار قرارداد «ارینوکو بلت» و قراردادهای اکتشافی خطر پذیر هستند. هدف از این کار، فراهم کردن قدرت تمرکز بیشتر برای فعالیت تولید نفت « پی دی وی اس ای» از میدان های نفتی این شرکت اعلام شده است. شرکت « سی. وی. پی » نیز به اداره اجرای قراردادها خواهد پرداخت، ضمن این که مسئولیت مذاکره با بخش خصوصی در ونزوئلا را برعهده خواهد داشت.
طبق بیانیه می ۲۰۰۴، شرکت « پی دی وی اس ای» سرمایه گذاری ۲۶ میلیارد دلاری اکتشاف و تولید نفت و گاز طبیعی در سال های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۹ را برنامه ریزی کرده است. با اجرای این طرح، تولید نفت کشور تا پایان سال ۲۰۰۹، به ۵ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. به پیش بینی شرکت ملی نفت ونزوئلا، میزان زیادی نفت از میدان های « تکانا»، « چاگورامال»، « الفیوریال»، « توموپورو» تولید خواهد شد . شرکت
« پی دی وی اس ای » هم برای افزایش تولید نفت در نظر دارد ضمن بالا بردن میزان تولید میدان های در حال توسعه، بر عمر میدان های قدیمی نیز بیفزاید. تزریق آب و گاز طبیعی و علاوه بر آن حفر سالیانه ۱۱۱ حلقه چاه، از برنامه های تحقق این هدف هستند. این برنامه از اوایل ژوئن ۲۰۰۴، با حفر چهار حلقه چاه در میدان نفتی « توموپورو» واقع در « لیک ماراکایبو» آغاز شده است. ذخایر نفتی برداشت پذیر این میدان نفتی یک میلیارد بشکه و تولید نهایی آن روزانه ۲۵۰ هزار بشکه برآورد شده است. پیمانکاران خصوصی و به ویژه شرکت های فعال در زمینه تامین خدمات نفتی، هنوز هم افق روشنی را برای افزایش سرمایه گذاری « پی دی وی اس ای» در سال ۲۰۰۴، ترسیم می کنند.
● نفت خام سنگین
ونزوئلا میلیون ها بشکه ذخایر نفت خام بسیار سنگین و قیر دارد. بسیاری از این ذخایر در بخش مرکزی ونزوئلا و در میدان «ارینوبلت» قرار دارند. میزان ذخایر این منطقه ۱۰۰ تا ۲۷۰ میلیارد بشکه برآورد شده است. کنگره این کشور انعقاد چهار قرار مشارکت در تولید (JV) نفت خام سنگین را با اختصاص سهم اندک به «پی دی وی اس ای» و مشارکت شرکت های خارجی تصویب کرده است. هدف از این قراردادها، تبدیل نفت خام بسیار سنگین میدان به نفت سبک تر و ترکیبی شیرین تر به نام « سین کرود » است. این پروژه ها در مجتمع پالایشگاهی «جوز» در خلیج شمالی ونزوئلا انجام خواهد شد. عمده نفت خام این میدان باید از طریق خط لوله به ساحل حوزه کاراییب در ونزوئلا منتقل شود. با اجرای این پروژه در سال ۲۰۰۳، حدود ۵۰۰ هزار میلیارد بشکه در روز نفت خام ترکیبی تولید شد. پیش بینی می شود که این میزان تا پایان سال ۲۰۰۵ به ۶۰۰ هزار میلیارد بشکه در روز افزایش یابد. آژانس بین المللی انرژی، نفت خام ترکیبی یا «سین کرود» را نفتی غیر متعارف ( غیر قراردادی) در نظر گرفته است. با انجام فرآیند آپ گریدینگ ( بهبود و افزایش کیفیت) محصولات جانبی نظیر کک و سولفور از این نفت تولید می شود.
گفتنی است که نفت خام سنگین با API کمتر از ۲۰ درجه، حدود سه چهارم تولید نفت ونزوئلا را شامل می شود. بزرگ ترین مخزن نفت سنگین یاد شده، با ۲۷۰ مایل طویل و۴۰ مایل عرض در شرق ونزوئلا واقع شده است.
● سرمایه گذاری در بخش نفت
▪ سرمایه گذاری های خارجی:
در دهه۱۹۹۰، بخش بالادستی نفت و گاز طبیعی به روی سرمایه گذاران بخش خصوصی باز شد. با برگزاری سه مرحله مزایده در سال های ۱۹۹۲، ۱۹۹۳ و ۱۹۹۷ شرکت « پی دی وی اس ای» در مجموع ۳۳ موافقت نامه خدمات رسانی عملیات های نفتی را با شرکت های خصوصی نظیر «شورون» ( شورون تگزاکوی کنونی)، «بی پی»، «رپسول- وای پی اف»، « توتال»، «پرز کامپنک» ( پترو برای انرجیای کنونی)، « شل»، « شرکت ملی نفت چین» و « تیکوکو اویل» نهایی و امضا کرد.
« پی دی وی اس ای» سه قرارداد مشارکت ریسک پذیر و چهار انجمن ( مجمع) راهبردی در زمینه اکتشاف نفت خام سنگین امضا کرده است. در قراردادهای مشارکت خطرپذیر، شرکت های خصوصی عهده دار تامین هزینه های اولیه اکتشاف هستند. اگر اجرای پروژه به اکتشاف مقادیر زیاد (تجاری) نفت خام یا گاز طبیعی منجر شود، حق مشارکت «پی دی وی اس ای» در قرارداد یاد شده محفوظ می ماند و می تواند تا ۳۵ درصد سهم اجرای پروژه را به دست آورد. برای مثال، شرکت کونوکو فیلیپس در یک قرارداد مشارکت خطر پذیر، امتیاز اکتشاف نفت در بلوک غربی « خلیج پاریا وست» را در سال ۱۹۹۶ به دست آورد. در سال ۱۹۹۹، کونوکو فیلیپس، در این بلوک موفق به کشف نفت و گاز طبیعی شد و در اکتبر ۲۰۰۲، کشف مقادیر تجاری آن را اعلام کرد. پس از آن، « سی وی پی» از شرکت های تابع «پی دی وی اس ای» مرحله نخست توسعه « کوروکورو» را به ارزش ۴۸۰ میلیون دلار تایید کرد. پیش بینی می شود تا پایان سال ۲۰۰۶ میزان تولید آن به ۵۵ هزار بشکه در روز برسد. دو شرکت انی ایتالیا با ۲۶ درصد سهم و شرکت « ا پی آی سی کاریمون» تایوان با ۵/۶ درصد سهم از سهامداران دیگر توسعه این بلوک هستند. میزان ذخایر « کوروکو» ۴۵۰ میلیون بشکه نفت برداشت پذیر است. در حال حاضر نیز کونوکو فیلیپس مشغول اکتشاف در بلوک مجاور و شرقی آن موسوم به « خلیج پاریا ایست» است و ۵/۳۷ درصد سود عملیات را در اختیار دارد. سهام داران دیگر این پروژه «انی ایتالیا» با ۳۰ درصد، « ایپریا» با ۲۵درصد ( شرکت تابعه اینکترا ونزوئلا) و « ا پی آی سی کاریمون» با ۵/۷ درصد سهام هستند.
▪ سرمایه گذاری های جدید
دو شرکت « پتروبراس انرجیا » و « آنادارکو پترولیوم» در نظر دارند ۱۵ حلقه چاه جدید در میدان « اریتا پوتو- لئونا» در شرق ونزوئلا را توسعه و روی ۵۰ حلقه چاه کنونی این میدان، فعالیت های بیشتری را انجام دهند. پتروبراس با داشتن ۵۴ درصد مشارکت در سال ۱۹۹۴، پیمانکار قرارداد خدمات رسانی اکتشاف و تولید ۲۰ ساله این میدان شد. آنادارکو نیز ۴۵ درصد سود مشارکت در توسعه این میدان را در اختیار دارد و تنها یک درصد سهم آن به شرکت « کورپلی» ونزوئلا اختصاص دارد. از دیگر قراردادهای خدمات رسانی نفتی پتروبراس در ونزوئلا، به قرارداد مربوط به بلوک « لاکانسپسیون» در نزدیکی دریاچه ماراکایبو ( ۹۰ درصد) و بلوک های « ماکا» و « آسما» ( ۲۳/۸۶ درصد) در شرق می توان اشاره کرد.
در دسامبر ۲۰۰۳، پتروبراس از « شرکت مالی و تامین سرمایه بین المللی » ( آی اف سی) برای توسعه میدان های یاد شده، وام دریافت کرد.
در نوامبر ۲۰۰۳، یک شرکت تابع « هاروست نچرال ریسورس» آمریکا موسوم به « بنتون – وینکلر» موافقت نامه ای را با « پی دی وی اس ای» امضا کرد. طبق این موافقت نامه، میزان ذخایر نفت و گاز طبیعی برداشت پذیر از میدان های « تمبلادور» و «الساتو» در ایالت موناگاس جنوبی برآورد می شد. در سه ماه دوم سال ۲۰۰۴، این شرکت برنامه حفر۱۰ حلقه چاه در میدان « اوراکوآ» را آغاز کرد. این برنامه بخشی از موافقت نامه بیست ساله خدمات رسانی عملیاتی با « پی دی وی اس ای» است.
● پالایش
«پی دی وی اس ای» یکی از بزرگ ترین سیستم های پالایشگاهی در نیمکره غربی و نیز بزرگ ترین پالایشگاه به نام « پاراگوآنا» با ظرفیت ۹۴۰ هزار بشکه در روز است. ظرفیت پالایش داخلی این شرکت در حدود ۲۸/۱ میلیون بشکه در روز است . کل ظرفیت پالایش آن با در نظر گرفتن حوزه های آمریکا، اروپا، کاراییب، ۳ میلیون بشکه در روز است. احتمال افزایش سهم « پی دی وی اس ای» در بخش پالایش در سال های آینده به شرط مصون ماندن شرط از پیامدهای کاهش قیمت نفت خام، وجود دارد. در حال حاضر، نفت خام عمده فروش صنعت نفت در ونزوئلا است، اما این کشور علاقه مند است سهم فروش صنعت پالایش خود را نسبت به فروش کل مواد نفتی افزایش دهد.اخیراً « پی دی وی اس ای» دو پالایشگاه « کاردین» و « آموای» را با هم ادغام و مجتمع پالایشی Paraguan ؛ یکی از بزرگ ترین پالایشگاه های جهان را تاسیس کرده است . این مجتمع به تنهایی ۷۰ درصد ظرفیت پالایش داخلی ونزوئلا را عهده دار است و انواع مختلفی از تولیدات را عرضه می کند. حدود یک سوم محصولات پالایشی ونزوئلا نظیر بنزین با فرمول جدید در آمریکا صادر می شود. این محصولات از طریق شرکت تابع پالایشی و بازاریابی « پی دی وی اس ای» به نام « سیتگو» که در « تولسا» و در مالکیت کامل آمریکا است، توزیع می شوند. این شرکت یکی از بزرگ ترین خرده فروشان بنزین در آمریکا نیز هست.
در آوریل ۲۰۰۴، « سیتگو» تصمیم داشت مقر خود را از « تولسا» به « هوستون » تغییر دهد. « پی دی وی اس ای» به دنبال شرکای خارجی برای توسعه پالایش نفت خام سنگین خود در سال های آتی است. از جمله به مذاکرات این شرکت با پتروبرای برزیل برای ساخت پالایشگاهی با ظرفیت ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار بشکه در روز در ایالت « پرنامبوکو» با « سیرا» در شمال شرقی برزیل می توان اشاره کرد.
● ونزوئلا و عرضه نفت
ونزوئلا علاوه بر عرضه نفت به آمریکا، به کشورهای همسایه نیز نفت عرضه می کند. به یمن انعقاد پیمان « سان جوز»، ونزوئلا به همراه مکزیک با شرایط مورد نظر خود نفت مورد نیاز یازده کشور آمریکای مرکزی و حوزه کاراییب را تامین می کنند. این پیمان که نخستین بار در سال ۱۹۸۰ به اجرا در آمد، هر سال بازنویسی و مفاد آن بازبینی می شود. در پیمان کنونی « سان جوز» کشورهای باربادوس، بلیز، کاستاریکا، السالوادور، گوآتمان، هاییتی، هندوراس، جامائیکا، نیکاراگوئه، پاناما و جمهوری دومینکن در زمره کشورهای مورد نظر ونزوئلا و مکزیک برای صادرات نفت هستند.
طبق قراردادی که میان روسای جمهوری ونزوئلا و کوبا در سال ۲۰۰۰ به امضا رسیده است، ونزوئلا روزانه ۵۳ هزار بشکه نفت کوبا را تامین می کند. در مارس ۲۰۰۴، چاوز با افزایش این میزان عرضه نفت به کوبا تا ۷۸ هزار بشکه در روز موافقت کرد.
● ونزوئلا و اوپک
ونزوئلا یکی از پنج عضو موسس سازمان کشورهای صادرکننده نفت، (اوپک) است. تا پیش از آغاز دوران ریاست جمهوری چاوز در سال ۱۹۹۸، ونزوئلا تولید نفت خود را موافق با میزان درخواستی اوپک افزایش می داد. پس از انتخاب چاوز، سیاست ونزوئلا به پشتیبانی از میزان سهمیه اوپک تبدیل شد. این مسئله به کاهش تولید نفت در « پی دی وی اس ای» و میدان های نفتی کنونی و کاهش سرمایه گذاری و کل ظرفیت تولید نیاز داشت. با انتخاب هوگو چاوز به ریاست جمهوری ونزوئلا در سال ۱۹۹۸، تقویت اوپک و افزایش بین المللی بهای نفت در راس برنامه های دولت وی قرار گرفت. تا پیش از این زمان، بهای نفت به کمتر از ۱۰ دلار در هر بشکه سقوط کرد و علت آن چشم پوشی ونزوئلا از تولید سهمیه اختصاص یافته اش بود( دوران ریاست جمهوری رافائل کالدرا) . اعضای غیر اوپک مانند مکزیک و روسیه نیز با افزایش تولید خود سبب کاهش بهای نفت شده بودند. چاوز به سرعت « علی رودریگرز» را به سمت وزیر انرژی و معادن قرار داد تا به بازبینی فعالیت های شرکت ملی نفت این کشور، « پی دی وی اس ای» و سیاست های نفتی آن بپردازد. در صد روز نخست ریاست جمهوری چاوز، علی رودریگرز با بیشتر اعضای اوپک و کشوهای غیر اوپک تولیدکننده نفت دیدار و گفت وگو کرد. او در این دیدارها کوشید تا کشورهای یاد شده را به کاهش تولید یا رعایت سهمیه اختصاص یافته اوپک متقاعد سازد. در یک سال از (۱۹۹۸ تا ۱۹۹۹ ) بهای نفت از بشکه ای ۲۸/۱ دلار به ۴۷/۱۷ دلار رسید. این میزان افزایش بهای نفت، یکی از بیشترین افزایش ها در دهه گذشته بود. بعدها چاوز و رودریگرز، اوپک را به تعیین محدوده قیمت نفت از ۲۲ تا ۲۸ دلار در هر بشکه متقاعد کردند.
از سیاست های مهم دولت چاوز در قبال اوپک به موارد ذیل می توان اشاره کرد:
▪ گفت و گو با اعضای اوپک؛
▪ بهبود وضعیت ونزوئلا در اوپک ؛
▪ تقویت اوپک؛
▪ حمایت و دفاع از بهای نفت؛
▪ تحکیم روابط ونزوئلا با کشورهای مسلمان و عرب.
● گاز طبیعی
ذخایر اثبات شده گاز طبیعی ونزوئلا در حدود ۱۴۸ تریلیون فوت مکعب در سال ۲۰۰۴ پیش بینی شد. این میزان ذخایر گاز، ونزوئلا را در مقام دومین کشور آمریکای لاتین قرار داده است. ظرفیت تولید گاز طبیعی این کشور در سال ۱۹۹۸ تنها یک تریلیون فوت مکعب بود. در سال ۲۰۰۲ این میزان به ۱/۱ تریلیون فوت مکعب رسید که پاسخ گوی مصرف داخلی این کشور بود. به برآورد وزارت انرژی و معادن ونزوئلا، در حدود ۳۴ درصد گاز طبیعی کشور برای تزریق مجدد به میدان های نفتی، ۲۰ درصد در تولید برق و ۱۲ درصد در صنعت پتروشیمی مصرف و باقی مانده تولید گاز این کشور در صنعت و بازرگانی شهرهای بزرگ مصرف می شود. دولت « چاوز» در نظر دارد تولید و مصرف گاز طبیعی را افزایش دهد. شرکت
« پی دی وی اس ای» سال های زیادی است که انحصار تولید گاز طبیعی ونزوئلا را در اختیار داشته است و شرکت های خارجی مانند « شل» تنها با امضای قراردادهای مشارکتی با آن همکاری دارند. در آگوست ۱۹۹۹ ورود سرمایه های خارجی برای استخراج، تولید، انتقال و تبدیل ( در حوزه های بزرگ) مجاز اعلام شده است و براساس قانون ۲۰ درصد بهره مالکانه مطالبه می شود. در حال حاضر، خطوط لوله انتقال گاز ونزوئلا ۳ هزار مایل است. توسعه سه خط لوله جدید در برنامه کاری ۱۰ سال آینده این کشور قرار دارد. با اجرای طرح های توسعه گاز طبیعی به ارزش ۱۰-۸ میلیارد دلار، وابستگی کشور به نفت کاهش خواهد یافت. خطوط لوله جدید از منطقه « آناکو» در شرق ونزوئلا به سه منطقه امتداد خواهد یافت: جزایر مارگاریتا، پالایشگاه نفت در « پیرتو لاکروز» واقع در ساحل شمالی و نقاط مختلف غرب ونزوئلا. آغاز عملیات ساخت این خطوط در سال ۲۰۰۰ و بهره برداری از آن در سال ۲۰۰۳ پیش بینی شده بود که نتایج آن اعلام نشده است. ونزوئلا خواهان آن است که شبکه توزیع گاز طبیعی خود را به کلمبیا وصل کند. از این طریق ونزوئلا به آمریکای جنوبی و به شمال برزیل متصل می شود.
در سال ۱۹۹۹، دولت ونزوئلا و « پی دی وی اس ای» برنامه توسعه و سرمایه گذاری های خارجی را در بخش گاز طبیعی کشور در راس کار خود قرار دادند. در ۲۳ سپتامبر ۱۹۹۹، با کاربست قانون « هیدرو کربوری گازی» درهای تمام بخش های صنعت گاز از اکتشاف و تولید تا توزیع و گازی کردن نیروگاه ها به روی سرمایه های خارجی باز شد. هدف از تصویب این قانون، جلب سرمایه های خارجی در توسعه میدان های گاز غیرهمراه بود. نزدیک به ۹۰ درصد ذخایر گاز طبیعی اثبات شده ونزوئلا، از نوع گاز همراه با نفت هستند. شرایطی مانند میزان تولید نفت خام که خود متاثر از بهای نفت، سهمیه های اوپک و سایر شرایط بازار است، بر عرضه گاز طبیعی ونزوئلا تاثیر گذار است. علاوه بر آن، حدود یک سوم میدان های گاز طبیعی و میدان های گاز همراه نیازمند تزریق مجدد هستند. از برنامه های آتی دولت ونزوئلا می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
▪ توسعه ذخایر گاز طبیعی کشور؛
▪ توسعه زیر ساخت های خطوط انتقال گاز طبیعی کشور و تاسیس یک شبکه توزیع ملی؛
▪ بهبود صنعت صادرات ال. ان. جی و پروژه های تبدیل سازی گاز به مایع های گازی ؛
▪ توسعه نیروگاه های برق و پتروشیمی با سوخت گاز طبیعی.
در ژوئن ۲۰۰۱، واحد تولید گاز طبیعی « پی دی وی اس ای» موسوم به PDVSA GAS نخستین دانش فنی اکتشاف و تولید گاز طبیعی غیر همراه خود را برای توسعه ۱۱ بلوک به دست آورد. دو بلوک آن به کنسرسیوم TRIO (شرکت های « توتال فینا الف»، « رپسول- وای پی اف»، « اویتی » و « اینلکترا» ) واگذار شد. این دو بلوک « یوکال پلیسر نورته» و « یوکال پلیسر سور» نام داشت. شرکت های دیگری نیز به توسعه چهار بلوک دیگر مشغول شدند؛ رپسول – وای پی اف در بلوک « بارانکاس»، « پلاس پترول» در بلوک های« بارباکواس» و« تیزاندو»، « پرز کامپنک» ( پتروبراس انرجیای کنونی) در بلوک « تیناکو».
تولید دو بلوک کنسرسیوم TRIO از آوریل ۲۰۰۴ با ظرفیت اولیه ۶۰ میلیون فوت مکعب در روز آغاز شد. این کنسرسیوم در نظر دارد ظرفیت دو بلوک را تا ۱۰۰ میلیون فوت مکعب در روز و در پایان سال ۲۰۰۷ به ۳۰۰ میلیون فوت مکعب در روز افزایش دهد.
شرکت « توتال»، پیمانکار کنسرسیوم توسعه این میدان ها ۵/۶۹ درصد سهم دارد. «رپسول – وای پی اف» ۱۵ درصد، « اینترپول ( اینتلکترا) ۳/۱۰ درصد و « اوپتی» ۲/۵ درصد سهم باقی مانده این کنسرسیوم را در اختیار دارند.
در آگوست ۲۰۰۳، «رپسول – وای پی اف» توسعه و اکتشاف در بلوک « بارانکاس » را با ظرفیت ۲ تا ۶ تریلیون فوت مکعب آغاز کرد. این شرکت در نظر دارد سوخت نیروگاه برق مجاور این بلوک را تا پایان سال ۲۰۰۶ تامین کند. از سال ۲۰۰۱، «رپسول– وای پی اف» تولید گاز طبیعی از میدان گازی «کویریکوایر» در غرب ونزوئلا را نیز آغاز کرده است. امتیاز این پروژه در سال ۱۹۹۳ به این شرکت اعطا شد. « پتروبراس انرجیا» هنوز مشغول مطالعات امکان سنجی « تیناکو» است، اما به نظر می رسد تولید این بلوک در ۲ تا ۳ آینده عملی شود.
در اکتبر ۲۰۰۲، « پتروبراس انرجیا» ۵۰ درصد سهام توسعه بلوک » بارباکواس» و « تیزاندو» را به شرکت ژاپنی « تیکوکو اویل» واگذار کرد. هنوز هم مشخص نسیت که این دو شرکت، تولید بلوک های یاد شده را آغاز کنند.
در فوریه ۲۰۰۳، شرکت « پی دی وی اس ای» دانش فنی توسعه دو بلوک دریایی ( از پنج بلوک) واقع در منطقه « پلاتافرما دلتانا» را به مدت ۳۵ سال در اختیار شورون تگزاکو قرار داد. این دو بلوک در مرز دریایی با ترینیداد در شمال شرقی ونزوئلا قرار گرفته اند و ذخایر اثبات شده گاز طبیعی آنها تا۴۰ تریلیون فوت مکعب برآورد شده است. پیمانکار اصلی این پروژه، شورون تگزاکو با۶۰ درصد سهم است. « کونوکو فیلیپس» با۴۰ درصد سهم توسعه بلوک ۲ معروف به میدان « لوران» را بر عهده دارد. « شورون تگزاکو» با ۵۰ درصد سهم در بلوک d۶ واقع در « ترینیداد و توباگو» نیز فعالیت می کند.در مارس ۲۰۰۴، « شورون تگزاکو» امتیاز توسعه بلوک ۳ مجاور آن را معروف به « لائو- لائو» به دست آورد. این شرکت در صورت اکتشاف مقادیر تجاری گاز طبیعی در دو بلوک یاد شده، یک پایانه مایع سازی گاز ال. ان. جی را در ونزوئلا خواهد ساخت. « استات اویل» دانش فنی بلوک ۴، موسوم به میدان «کوکویینا» را در هنگام اجرای از اکتشاف به فروش خواهد گذاشت. این شرکت به حفر۳ حلقه چاه اکتشافی با هزینه تقریبی۶۰ میلیون دلار و به منظور برآورد کردن ذخایر این منطقه متعهد شده است. در هر دو بلوک و در صورت رسیدن به مقادیر تجاری گاز طبیعی، « پی دی وی اس ای» سهمی را به خود اختصاص خواهد داد. « پی دی وی اس ای» هنوز هم به دنبال جلب سرمایه های خارجی در توسعه بلوک ۵ است که امتیاز آن تاکنون دوبار اعطا و هر دو بار رد شده است. « بی پی» و « پی دی وی اس ای» هنوز هم بر سر توسعه بلوک یک موسوم به « الدورادو» واقع در مرزهای دریایی « ترینیداد و توباگو» مذاکره و گفت و گو می کنند. « بی پی» در نظر دارد، این بلوک را به صورت مشترک با بلوک « کاپوت» خود توسعه دهد که تحقق آن به نتیجه مذاکره های دولت ونزوئلا با « ترینیداد و توباگو» بستگی دارد.
در آوریل ۲۰۰۴، موافقت نامه ای میان دو کشور امضا شد که در آن درصد مالکیت ذخایر موجود در بلوک یک برای آن دو تعریف شد. با این که « ترینیداد و توباگو» پیشنهاد استفاده از تاسیسات ال. ان. جی خود را به ونزوئلا داده است، مقامات رسمی ونزوئلا خواستار توسعه صنعت صادرات ال. ان. جی خود هستند. از دیگر برنامه های « پی دی وی اس ای» اکتشاف و تولید ۷ بلوک در خلیج ونزوئلا و در منطقه شمال شرقی، فالکون است. ذخایر گاز طبیعی خلیج ونزوئلا ۲۲ تریلیون فوت مکعب و در منطقه فالکون ۳ تریلیون فوت مکعب پیش بینی شده است.
در دسامبر ۲۰۰۲، شرکت های« پی دی وی اس ای»، « رویال داچ شل» و « میتسوبیشی» قرارداد مشارکت در تولید پروژه میدان « مارسیکال سوکره ال. ان. جی» واقع در « پاریا پنونسلا» را امضا کردند. ذخایر گاز طبیعی این میدان ۴/۱۰ تریلیون فوت مکعب برآورد شده است. این پایانه روزانه ۶۷۲ میلیون فوت مکعب گاز طبیعی را به ناحیه شرق ونزوئلا منتقل می کند. « پی دی وی اس ای» در آستانه امضای قرارداد نهایی توسعه این میدان با « شل» و « میتسوبیشی» است. این دو شرکت به ترتیب ۳۰ و ۸ درصد سهم توسعه میدان را در اختیار دارند. « پی دی وی اس ای» در نظر دارد میزان سهام خود را از ۶۰ به ۵۱ درصد کاهش دهد و این ۹ درصد سهام را به شرکت « قطر پترولیوم» اعطا کند. ۲ درصد سهام باقی مانده به سرمایه گذاران شخصی( فردی) واگذار می شود. زمان آغاز این پروژه در نیروگاه ال. ان. جی « مارسیکال سوکره» سال ۲۰۰۸ تعیین شده است.
● شبکه خطوط لوله گاز طبیعی
الف) خطوط داخلی
در مارس ۲۰۰۴، « پی دی وی اس ای» سه قرارداد مربوط به مرحله نخست توسعه خط لوله « نسترال اکسید نتال اینترکانکشن» (ICO) را به شرکت محلی واگذار کرد. این شرکت ها « تریمکا»، « اینپاونکا» و « کانوکا» نام داشتند . مرحله نخست توسعه این خط انتقال گاز به طول ۴۴ مایل، میدان های گاز طبیعی ایالت فالکون واقع در شمال شرقی « ماراکایبو لیک» را به مجتمع پتروشیمی « پاراگوآنا» مرتبط کرد. ظرفیت انتقال این خط لوله ۴۰ تا ۱۰۰ میلیون فوت مکعب در روز پیش بینی و عملیات انتقال گاز آن از دسامبر ۲۰۰۴ آغاز شد.
مرحله دوم توسعه این خط انتقال گاز را به طول ۱۴۴ مایل خط لوله غرب ونزوئلا ( اولا-آموای) به سیستم شرقی حمل و نقل « پی دی وی اس ای» ( آناکو- بارکوئیزمتو) متصل خواهد کرد. این پروژه ۴۰۳ میلیون دلاری شامل افزودن سه کمپرسور جدید به خط « آناکو- بارکوئیزمتو» نیز می شود. به این ترتیب، ظرفیت حمل و نقل « پی دی وی اس ای» افزایش خواهد یافت.
ب) خطوط انتقال گاز خارجی
در آوریل ۲۰۰۳، قرارداد ساخت یک خط لوله به ارزش ۱۲۰ میلیون دلار میان کلمبیا و ونزوئلا بسته شد. با امضای این قرارداد، کلمبیا گاز طبیعی را از حوزه « گوآجیرا» به ایالت « زولیا» در شرق ساحل « لیک ماراکایبو» صادر می کند. این خط لوله ۹۲ مایلی با ظرفیت انتقال ۳۰۰ میلیون فوت مکعب در روز، کمبود گاز طبیعی در منطقه غرب ونزوئلا را کاهش می دهد، زیرا در این منطقه گاز تولید شده دوباره به مخازن میدان های گاز طبیعی تزریق می شود. « پی دی وی اس ای» تا زمان تکمیل توسعه ذخایر گاز طبیعی خود در منطقه « ماراکایبو» همچنان گاز طبیعی وارد می کند.
● پتروشیمی
تولید محصولات پتروشیمی در ونزوئلا ۲/۷ میلیون تن در سال ۱۹۹۸ برآورد شد. این کشور در نظر دارد تا سال ۲۰۰۶ تولید محصولات پتروشیمی خود را به دو برابر افزایش دهد و راه سرمایه گذاری خارجی در این بخش را هموار کند.
● اوریمالژن
« اوریمالژن» از فرآورده های نفت بسیار سنگین (Extra-heavy oil) است. این محصول در ونزوئلا به وفور وجود دارد و از آن برای سوخت دیگ های حرارتی استفاده می شود. اوریمالژن ترکیبی از ۷۰ درصد « بیتومن» ( قیر) طبیعی و ۳۰ درصد آب است. یکی از شرکت های تابع شرکت نفت دولتی ونزوئلا به نام « بیتور» ( بیتومنس دل ارینوکو) مدیریت عملیات، حمل و نقل و بازاریابی اوریمالژن را برای سوخت دیگ های حرارتی به عهده دارد. به دلیل جرم حجمی بالای اوریمالژن، هزینه حمل و نقل آن از طریق خطوط لوله گران تمام می شود؛ بنابراین، تنها راه با صرفه، استفاده آن در ایستگاه های تولید برق ساحلی است. از آنجا که اوریمالژن بسیار آلوده کننده تر از سایر سوخت ها است، پیش بینی می شود که کشورهای غربی از آن استقبال نکنند. کره جنوبی و فیلیپین بازارهای بالقوه این محصول هستند. در حال حاضر، شرکت « بیتور» با یک واحد تولید اوریمالژن در Cerro Negro به ظرفیت ۲/۵ میلیون تن در سال فعالیت می کند. ذخایر برداشت پذیر این واحد حدود ۲۶۷ میلیارد بشکه برآورد شده است. روش دیگر بهره برداری تجاری از « بیتومن» استفاده از آن در فناوری تبدیل به گاز است، همانند آنچه در سایر نقاط جهان در مورد زغال سنگ و نفت سنگین انجام می گیرد، هر چند وضع آتی تولید اوریمالژن نامعلوم است. در سپتامبر ۲۰۰۳، شرکت « پی دی وی اس ای» اعلام کرد « بیتور» را منحل و آن را به شعبه فعال خود در بخش شرقی ونزوئلا تبدیل خواهد کرد . به این ترتیب، تولید اوریمالژن متوقف خواهد شد. علت این تصمیم « پی دی وی اس ای» اقتصادی و سود حاصل از فروش نفت، بیشتر از سود اوریمالژن بوده است. این شرکت اعلام کرده است قراردادهای بلندمدت « بیتور» را با تاسیسات کانادا، دانمارک، ژاپن و ایتالیا به انجام می رساند، اما قراردادهای دیگری را در این زمینه امضا نخواهد کرد.
● سینوونسا(Sinovensa)
در دسامبر ۲۰۰۱، شرکت ملی نفت چین، شرکت « پتروچانیا فیول اویل» ( یک شرکت تابع شرکت ملی نفت چین با ۳۰ درصد سهم) و « پی دی وی اس ای» از طریق « بیتور» شرکتی را به نام « اوریفیول سینوون اس ای » ( سینوونسا) پایه ریزی کردند. این شرکت ها با مجموع ۳۳۰ میلیون دلار سرمایه به توسعه بلوک های تولید اوریمالژن پرداختند. برنامه تولید این بلوک ها تا پایان سال ۲۰۰۴ تولید سالانه ۵/۶ میلیون متریک تن اوریمالژن بود. پروژه ساخت شرکت « سینوونسا» از آوریل سال ۲۰۰۴ و با مشارکت « اینلکترا »؛ پیمانکار اصلی آغاز شد. در ۲۶ نوامبر ۲۰۰۳، شرکت ملی نفت چین، ساخت نخستین نیروگاه برق با سوخت اوریمالژن را در شهر « ژانجیانگ» واقع در استان گواندوگ و در جنوب چین آغاز کرد.
● زغال سنگ
ذخایر برداشت پذیر زغال سنگ ونزوئلا حدود ۵۲۸ میلیون متریک تن است که سهم عمده آن را Bituminous تشکیل می دهد . ونزوئلا پس از کلمبیا و برزیل، سومین تولید کننده بزرگ زغال سنگ در آمریکای لاتین است. میزان تولید در سال ۱۹۹۷ افزون بر ۶ میلیون متریک تن بود که بیشتر آن به کشورهای منطقه، شرق آمریکا و اروپا صادر شد. در سال ۲۰۰۲، این میزان به ۱۰ میلیون متریک تن رسید. منطقه « گوآسره» نزدیک مرز کلمبیا، منطقه عمده تولید زغال سنگ ونزوئلا است. تولید زغال سنگ در چند سال گذشته به دلیل مشکلات حمل و نقل با مشکل رو به رو شده است. براساس سیاست جدید انرژی ونزوئلا و براساس اعلام دولت در سال ۱۹۹۹ تولید زغال سنگ با کیفیت بالا تا پایان سال ۲۰۰۸ به ۲۱ میلیون تن در سال افزایش خواهد یافت که به ساخت خطوط راه آهن نیاز دارد. کل سرمایه گذاری در این بخش در سال های ۲۰۰۷- ۱۹۹۸ افزون بر ۱۳/۱ میلیارد دلار است که ۸۵۰ میلیون دلار آن از منابع بخش خصوصی تامین خواهد شد. مصرف داخلی زغال سنگ در سال ۱۹۹۷ فقط یک mmst بود. در سال ۲۰۰۲ این میزان به ۹۱ هزار تن رسید. بخش زغال سنگ ونزوئلا به طور انحصاری در اختیار «کاربوزولیا» و مالک آن PDVSA است. « کاربوزولیا» از طریق انعقاد قراردادهای مشارکت (JV) با شرکت های خارجی مانند « شل»، Ruhrkohle و « اینتر- آمریکن» همکاری می کند. برنامه جدید دولت، گشایش درهای این بخش به روی بخش خصوصی، افزایش دوره امتیازها به ۴۰ سال و بهبود قوانین مالیاتی است. چندین شرکت خارجی، قراردادهایی برای اداره معادن زغال سنگ ونزوئلا منعقد کرده اند. شرکت « ام-کی» یک قرارداد پنج ساله با شرکت « سی. دی. جی» ونزوئلا به منظور خدمات رسانی مدیریت معدن در «لیک ماراکایبو» و افزایش ظرفیت صادرات از ۴ به ۷ میلیون متریک تن دارد . براین اساس معدن بزرگ
« سوکای» در نظر دارد تولید خود را به ۵ میلیون متریک تن برساند. شریک خارجی این طرح « شل» و « وابا » هستند. دو طرح کوچک تر در نزدیک معادن mina norte و cachiri در حال توسعه هستند و باید تولید آن به ۲ میلیون متریک تن در سال.

منبع : روزنامه تفاهم