جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

آنچه باید درباره سکته مغزی بدانیم


آنچه باید درباره سکته مغزی بدانیم
هرساله نزدیک به ۵۰۰ هزار آمریکایی به سکته مغزی دچار می شوند و تقریبا ۱۵۰ هزار آنان جان می دهند. همین امر سکته مغزی را به سومین عامل مرگ و میر بعد از حمله قلبی و سرطان تبدیل کرده است. حدود ۸۰ درصد تمام سکته های مغزی موقعی رخ می دهند که لخته ای، جریان خون را به مغز مسدود کند. بسیاری از این لخته ها در شریانی تشکیل می شوند که قبلا بر اثر تصلب شرایین باریک شده باشد خواه در خود مغز یا متداول تر از آن در شریان کاروتیدی واقع در گردن.
۲۰ درصد باقیمانده عبارتند از سکته مغزی خون ریزی دهنده که طی آن خون ریزی در مغز صورت می گیرد، همچون خونی که از رگ پاره شده یا زخم شدید سر جاری می شود. سکته های مغزی خون ریز، که احتمالا کشنده تر از سکته های ناشی از لخته می باشند در افرادی که دارای پرفشاری خون می باشند، شایع ترست.
● نشانه های هشداردهنده سکته مغزی عبارتند از؛
▪ ضعف ناگهانی یا بی حس شدن صورت، بازوان، پاها و یا یک طرف بدن.
▪ ضعف ناگهانی دید و یا از دست دادن بینایی، به ویژه در یک چشم.
▪ سردرد شدید ناگهانی بدون دلیل.
▪ ازدست دادن قدرت تکلم و یا اشکال در حرف زدن و یا فهمیدن.
▪ سرگیجه بدون علت، ازدست دادن تعادل و یا زمین خوردن به طور ناگهانی به ویژه بدون هر نوع علایم قبلی.
در سال ۱۹۹۹، از ۱۶۷ هزار و ۳۶۶ بیمار سکته مغزی آمریکا، ۸۰ هزار و ۵۸۹ نفر پیش از ورود به بخش فوریت های پزشکی درگذشتند.مرکز مهار و پیشگیری امراض (سی دی سی) در اطلاعیه ای اعلام داشته که نیمی از افراد مبتلا به سکته مغزی، در راه بیمارستان جان می سپارند.
نظرسنجی ها نشان می دهد که مردم آمریکا عموما از این ۵ علامت هشدارگونه متداول سکته مغزی بی اطلاع هستند.
درمان فوری، حیاتی است، ولو اگر نشانه ها ناپدید شوند. مثل مورد سکته، حمله زودگذر مغزی ناشی از کم خونی بافت های مغزی (تی آی ای)، یک سرآغاز معمولی برای سکته مغزی کامل شمرده می شود. ممکن است درمان فوری، نجات بخش باشد و احتمالا آسیب دایمی را که شامل حرکت، گفتار، بینایی و نقش روانی لطمه دیده است، به حداقل برساند.
● سنجش های پیشگیرانه
در خلال ۳۰ سال اخیر، عمدتا به برکت درک بهتر علل اصلی، به ویژه عوامل عمده خطرزا نظیر پرفشاری خون، بیماری قلبی، سختی جدار سرخ رگ ها (تصلب شراین) و مرض قند، بروز سکته مغزی به نصف رسیده است. شماری از عادات ناسالم سبک زندگی نیز خطر سکته مغزی را می افزایند که عبارتند از؛ سیگارکشی، زیاده روی در میگساری، چاقی و شیوه زندگی کم تحرک.
● کاهش خطرات
راه مبتلانشدن به سکته مغزی، رعایت برنامه غذایی کم نمک با چربی اشباع (سیر) شده، سرشار از الیاف گیاهی و اسیدهای چرب امگا ـ ۳ موجود در ماهیان چرب است.
برای دسر هم می توانید به سراغ انواع بی خطرتر بروید مثلا بستنی میوه ای آلبالو، دسری لذیذ، کم نمک و بی چربی است.
گل کلم ایتالیایی همراه ماهی آزاد دارای طعم گوارا، ویتامین «ث» و اسیدهای چرب امگا ـ ۳ است و چربی اشباع شده اش جزیی می باشد.برنامه غذایی، نقش مهمی را در کاهش یا زدودن عوامل خطرآفرین پیش گفته به عهده دارد.
درواقع، بسیاری از همان توصیه های غذایی که درمورد مبتلایان به بیماری قلبی، پرفشاری خون و مقادیر فزاینده کلسترول خون صادق است، درباره افراد در معرض خطر یا کسانی که سکته مغزی کرده اند نیز صدق می کند. رعایت یک برنامه غذایی کم چربی، به ویژه چربی های حیوانی اشباع شده و روغن های نخل گرمسیری و نارگیل نقطه آغاز چربی است.
تقریبا ۶۰ درصد کالری باید از کربوهیدارت ها، با تاکید بر مواد غذایی نشاسته ای همچون پاستا ]ماکارونی، اسپاگتی و غیره[، غلات و حبوبات توام با روزانه پنج تانه وعده میوه و سبزی به دست آید. مواد غذایی یادشده سرشار از الیاف گیاهی حل شدنی اند که به مهار مقدار کلسترول کمک می کنند و خطر پیدایش تصلب شرایین را می کاهند. گفتنی است که این مرض، سرخ رگ ها را باریک کرده و زمینه را برای تشکیل لخته های خون که جریان خون را به مغز مسدودی سازد، فراهم می کند.
● سریع ترین زمان تشخیص سکته مغزی
سکته مغزی در زمره امراضی است که تشخیص فوری و آغاز مداوای به موقع آن خیلی موثر است. در همایشی که اخیرا در این باره در آمریکا برپا شد، پژوهندگان اظهار داشتند که با پرداختن به سه اقدام ساده می توان دریافت که فردی دچار سکته مغزی شده یا نه و آیا باید وی را بلافاصله به بخش فوریت های پزشکی انتقال داد؟
شمار زیادی از بیمارانی که به سکته مغزی مبتلا می گردند، چنانچه در همان ساعات اولیه تشخیص داده و تحت درمان ضدلخته واقع شوند، به معالجه بسیار خوب جواب داده و بهبود می یابند. ولی نکته مهم این است که مساعدترین موقع جهت تجویز این داروهای حل کننده لخته، ۲ ساعت اول بعد از سکته است و با سپری شدن این فرصت مغتنم، پزشک باید مزایای مصرف این دارو را در مقابل معایب آن بسنجد و بسته به نوع سکته و تصمیم پزشک می توان از چنین داروهایی سود ببرد.
۳ عمل آسانی که انجام شان خیلی ساده است و می تواند به افراد یاری کند، از این قرارند؛
۱) از بیمار بخواهیم هردو دستش را بالا برد.
۲) از او بخواهیم تبسم کند.
۳) جمله ساده بگوییم و وی بعد از ما بازگو نماید.
چنانچه بیمار قادر نباشد یکی از اعمال یادشده را صحیح انجام دهد، باید فوری وی را به بخش فوریت های پزشکی رساند. طی بررسی که برای تحقیق پیرامون توانایی اشخاص در انجام این ۳ آزمون صورت گرفت، ملاحظه شد تقریبا در ۹۵ درصد موارد، سستی عضله های دست توسط شرکت کنندگان در تحقیق به نحو صحیحی تشخیص داده شده است. مشاهده ضعف عضله های صورت در ۷۱ درصد موارد و تشخیص اختلالات تکلم در ۸۸ موارد درست بوده است.
البته پیوسته باید به یاد داشته باشیم که گرچه تشخیص و درمان سکته مغزی به کارشناسی و مهارت خاصی نیاز ندارد، اما باید توسط پزشک صورت گیرد و انجام آزمایش های مزبور احتمالا در پاره ای موارد، یاری رسان است و اطرافیان بیمار را در تصمیم گیری برای رساندن هرچه زودتر او به بخش فوریت های پزشکی مدد می کند. از همین رو، اگر یکی از اعضای خانواده به طور ناگهانی به اختلال تکلم گرفتار شود، حرف های بی ربط و نامفهوم بر زبان آورد و یا یک طرف بدنش بی حس و یا فلج شد و یا هر نوع کجی در صورتش پدید آمد، باید بدون فوت وقت وی را به بخش فوریت های پزشکی منتقل ساخت.
● مواد غذایی زیر را بیشتر بخورید؛
▪ میوه ها و سبزی های تازه به خاطر ویتامین «ث» و ضداکسیدکننده های دیگر.
▪ مغزها، دانه ها، سبزی های سبز پربرگ، جوانه گندم و غلات غنی شده و دارای ویتامین «ای» و سایر میوه های پتاسیم دار.
▪ ماهی های چرب برخوردار از اسیدهای چرب امگا -م.
▪ سبوس جو دوسر، حبوبات و میوه های پکتین دار و سایر الیاف گیاهی حل شدنی.
● مواد غذایی زیر را کمتر بخورید؛
▪ فرآورده های حیوانی و شیری که سرشار از چربی ها اشباع (سیر) شده و کلسترول اند.
▪ نمک، که امکان دارد بر میزان فشار خون بیفزاید.
▪ باده گساری
● از این موارد بپرهیزید؛
▪ سیگارکشیدن.
▪ اضافه وزن زیاده از حد.
منبع : روزنامه کارگزاران


همچنین مشاهده کنید