ترانه فال در آذربایجان

آذربایجان مثل همه استان های دیگر پر است از هنر و شعر و فرهنگ غنی. هموطنان آذری زبان با شیرینی مشک آمیز نقل های ظریف و زیبایی دارند. یکی از رسوم زیبای این سرزمین، فال ترانه است. در آغاز سال جدید، دختران جوان خانواده ها در خانه ای جمع می شوند.یک بادیه آب در وسط می گذارند و از هر دختری چیزی از قبیل؛ سکه، سنجاق، منجوق و دکمه گرفته و در آن می اندازند.
تا اینجا تقریبا مثل فال چهل بیتو شمال خراسان و «چهل سرو» لرستانی هاست. صاحب آن شیء نیت می کند و یکی از زنان مجرب با خواندن ترانه ای، یکی از آنها را از بادیه درمی آورد. ترانه خوانده شده جواب نیت صاحب آن است. سیدعلی میرنیا در کتاب فرهنگ مردم این اشعار را آورده است.
آغلاما ناچار آغلاما یعنی گریه مکن ای که ناگزیری، گریه مکن
الینده آچار آغلاما یعنی ای که در دستت کلید است گریه مکن
قاپونی باغلایان الله یعنی خدایی که در را برویت بسته
بیر گون آچار آغلاما یعنی روزی می گشاید، گریه مکن
جواب = مشکل رفع خواهد شد
او تورموشدوم سکی ده یعنی نشسته بودم روی سکو
اوره گیم سکسی ده یعنی دلم در آشوب بود
اوج قزل آلما گلدی یعنی سه تا سیب سرخ آمد
بیر گوموش نلبکی ده یعنی در یک نلبکی نقره ای
جواب = خبر خوش خواهد رسید
آغا جدا خزه ل آغلار یعنی برگ ها روی درخت گریه می کنند
دیبنده گوزل آغلار یعنی در زیر آن یک زیبارو گریه می کنند
بتله اوغول توقه ن انا یعنی چنان مادری که پسرش مرده
سرگردان گزه ر آغلار یعنی سرگردان می گردد و گریه می کنند
جواب = گرفتاری و اندوه پیش خواهد آمد
جان قارداش، جانیم قارداش یعنی جان برادر، جان من برادر
آغلا دیر، جانیم قارداش یعنی می گریاند جانم برادر
باش قویم دیزین اوسته یعنی سرم را روی زانویت بگذارم
قوی چیخ سین جانیم قارداش یعنی بگذار جان از تنم بیرون رود برادر
جواب = انجام درخواست مشکل است
آناسی یانار آغلار یعنی مادرش می سوزد و گریه می کنند
حریفی قاتار آغلار یعنی حریفش متوجه می شود گریه می کنند
انادیئر گوئرچین یعنی مادر می گوید، کبوتر
تابوتا قوناز آغلار یعنی روی تابوت می نشینند، گریه می کنند
جواب = برای نامزد گرفتاری پیش خواهد آمد
باغچادا تاغیم آغلار یعنی در باغچه بوته های تاک گریه می کنند
یا سما، یار یا غیم آغلار یعنی برای عزای من دوست و خویش باهم گریه نکند
نه قدر ساغام آغلارام یعنی تا زنده ام گریه می کنم
تو سم تو توبرا اقیم آغلار یعنی مردم، خاکم گریه خواهد کرد
جواب = مساعدت و همراهی خواهد شد
آپاردی تاتار منی یعنی مرا تاتار ربود و برد
قول ائدر ساتار منی یعنی بنده خود می کند و می فروشد را
یاریم و فالی اولسا یعنی اگر یارم وفادار باشد
اختاریب تاپارمنی یعنی می گردد و مرا پیدا می کند
جواب = به غربت خواهد افتاد
عزیزم وطن یاخشی یعنی عزیزم وطن خوب است
گئی مگه کتان یاخشی یعنی برای پوشیدن پارچه کتان خوب است
غریب لیک، جنت اولسا یعنی غربت اگر بهشت هم باشد
ینه ده وطن یاخشی یعنی بازم وطن خوب است
جواب = مسافر از سفر خواهد آمد
عزیزیم هی آغلارام یعنی عزیزم هی گریه می کنم
در دیمه درد یاغلارام یعنی روی دردم درد می بندم
غریب یئر جنت اولسا یعنی اگر جای غربت بهشت هم باشد
وطن دئیب آغلارام یعنی باز وطن می گویم و می گریم
جواب = فراری به خانه باز خواهد گشت
عزیزیم گوله ناز یعنی عزیزم و گل نازم
بلبل ائلر گوله ناز یعنی بلبل برای گل ناز می کند
دنیا بیر غم خانه دیر یعنی دنیا یک خانه غم است
آغلیان چوخ گولن آز یعنی گریه کننده زیاد، خنده کن کم
جواب = غم و گرفتاری در پیش است
امان فلک داد فلک یعنی امان فلک، داد فلک
هیچ اولمادوم شادفلک یعنی هیچ نشدم شاد فلک
ایچرئد یگین شربتی یعنی شربتی که نوشاندی
ئوزنده بیر دادگینان یعنی خودت نیز از آن بچش
جواب = بد مکن تا بد نبینی

منبع : روزنامه کارگزاران