گذری بر جاذبه های گردشگری شهر دامغان

● تاریخچه شهر دامغان
دامغان در حدود چهارصد سال پیش از میلاد مسیح چنان عظمتی داشت که اشک سوم و تیرداد اشکانی در سال ۲۴۹ پیش از میلاد آن را پایتخت خود اعلام نمودند. این شهر تا قرن دوم میلادی اهمیت خود را حفظ کرد و مرکز ایالت بزرگ قومس بود. برخی ها, طرح این شهر را به هوشنگ نسبت داده اند. این نظریه به واقعیت نزدیکتر است که مردم این منطقه دراطراف رودخانه چشمه علی که در دره کوههای شمالی جاری است اسکان یافتند و مدنیتی را بوجود آوردند. چنانکه نوشته اند, نزدیک به چهارصد سال پیش از میلاد جمعی از مغان در مسیر رود سکنی گزیدند و به همین علت, نخست این منطقه ده مغان نامیده می شده و به مرور زمان و در آخر الامر به دامغان تبدیل گردید. دامغان مدتی پایتخت زمستانی اشکانیان بود و تا کشته شدن یزدگرد, آخرین پادشاه ساسانی موقعیت خود را حفظ کرد. در دوره های حکومت امویان ,عباسیان , طاهریان , سامانیان , سربداران و دیلمیان دامغان از موقعیتی ممتاز برخودار بود .
● مراکز تاریخی و باستانی
▪ عمارت آقامحمدخان وفتحعلی شاه قاجار
استان قومس و علی الخصوص شهر دامغان مورد توجه اولین پادشاه قاجار بود و به همین جهت آغا محمد خان و فتحعلی شاه در چشمه علی دامغان ساختمانهای زیبایی را بنا کردند. این دو ساختمان تقریبا مقابل هم واقع شده اند. در قسمت شمال و در داخل دریاچه, به فاصله حدود پانصد متر از تپه های آبده, ساختمانی است دو طبقه دارای ایوان محصور در آب که فتحعلی شاه قاجار آن را ساخته بود. برای ورود به این بنا باید در ضلع های شرقی و غربی از روی تخته ای که قریب دومتر روی آب قرار داده اند, گذشت. در طبقه تحتانی و فوقانی که ایوان دارد از دو طرف باز می شود. و هر کس در آن بنشیند از دو سو دریاچه را زیر نظر دارد. علاوه بر بنای فوق به فاصله ده متری از ضلع جنوبی دریاچه ساختمانی متعلق به دوره آغامحمدخان قاجار واقع است. ساختمان دارای یک طبقه و یک شاه نشین فوقانی است و این بنا هم از نظر معماری و هم از نظر مکان به زیبایی بنای فتحعلی شاه نیست. اما دارای قدمت می باشد.
▪ عمارت دخترناصرالدین شاه
در قسمت امیر آباد دامغان و در مقابل قلعه, عمارتی وجود دارد که نمای ظاهری آن با نقش و نگار های آجری تزئین شده است. اهالی منطقه, این بنا را به دختر ناصرالدین شاه قاجار نسبت می دهند که زمانی به آنجا تبعید شده بود. نمای اصلی بنا دارای ایوان ورودی و دو ایوان طرفین و ایوان نشیمن در بالای سردر با سقفی چوب نما شده است .
▪ برج پیر علمدار
برج پیر علمدار در شرق شهر دامغان در محله خوریا نزدیک مسجد جامع و مدرسه حاج فتحعلی بیگ واقع گردیده است. این مقبره به سال ۴۱۷ هجری قمری ساخته شده است. ارتفاع این بنا ۱۳ متر, قطر داخلی آن چهار و نیم متر و شهرت آن به دلیل کتیبه ای زیبا با خط کوفی مشبک است. این ساختمان به سبک بنای چهل دختران است. اما نه به ظرافت و زیبایی آن. ساختمان مذکور مقبره محمد بن ابراهیم, پدر ابو حرب بختیار, ممدوح منوچهری دامغانی است. گنبد مذکور سابقا ایوانی داشت که امروزه دیگر اثری از آن وجود ندارد. و در دور ایوان کتیبه ای وجود داشت که در حال حاضر مقدار کمی از آن یادگار مانده است.
▪ گنبد زنگوله
در قرن هفتم هجری در جنوب غربی شهر دامغان بنایی از خشت خام ساخته شده است که در حال حاضر از آن گنبد اثری باقی نمانده است. این بنا دارای ارتفاعی در حدود شش متر و البته از تاق نماهای مقرنس بهره مند است.
▪ مدرسه موسویه
مدرسه موسویه را حاج موسی آقا قاجار در سال ۱۲۷۰ هجری قمری بنا کرد. این مدرسه در محله بالای کوی دباغان دامغان قرار دارد. درجنوب مدرسه مسجدی ساخته شده است که ساختمان آن از آجر و به شکل کثیرالاضلاع است. این مسجد دارای ده اتاق است و از سطح زمین نزدیک یک مترو نیم بلندتراست. تالار فوقانی که روبروی در مدرسه واقع شده است پنج در دارد که درها به طرف حیاط مدرسه باز می شوند. و پشت انها حیاط خلوت قرار دارد. در بعضی مواقع در این حیاط خلوت مجلس درس تشکیل می شود .
▪ مقبره شاهرخ میرزا
این مقبره در ضلع شمال شرقی صحن امام زاده جعفر در شهر دامغان بنا گردیده و به شکل مربع می باشد که طول ضلع خارجی آن پنج متر و طول ضلع داخلی آن چهار متر است . این بنا دارای گنبدی مدور و کوچک است . ارتفاع ساختمان آن در حدود یازده متر است و به نام مقبره شاهرخ میرزا معروف شده است .

منبع : روزنامه تفاهم