جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

روشهای صحیح تنفس


روشهای صحیح تنفس
تنفس كامل یعنی استفاده درست از تمام اعضای تنفسی در تنفس عمیق. ندرتا ً به كتاب یا مركز آموزشی بر می خوریم كه بحث آن راجع به سلامتی و بهداشت و خوب زیستن بوده و صحبتی از اهمیت تنفس عمیق در آن نشده باشد. تنفس عمیق می تواند باعث افزایش سلامتی و طول عمر شود. تنفس ناقص و ضعیف، ضعف بدن، عصبانیت و كمبود كارایی مغز را سبب می شود. اعضایی كه در تنفس بطور مستقیم و غیر مستقیم دخالت دارند عبارتند از: ستون فقرات، گردن، قفسه سینه، شكم، شانه ها، عضلات پشت، بین دنده، و دیافراگم. می توانیم بدن خود را به كوره ای تشبیه كنیم كه سوخت آن را از راه غذا و هوای آن از تنفس تأمین می شود و احتراق حاصل از آن ، دمای ۳۷ درجه بدن را موجب می شود.
این گرمای ثابت و ملایم كه بجز مواقع بیماری، همیشه تقریبا ً یكنواخت است، به انواع انرژی كه به همه آنها نیاز داریم، تبدیل می شود. اگر اكسیژنی كه به این كوره می رسد، مقدارش كافی و میزان سوخت آن نیز مناسب باشد، مقدار انرژی حاصل از این اشتعال نیز در حد احتیاجات ضروری ما خواهد بود. زیرا عمل تنفس یعنی كانال هدایت و جذب اكسیژن به كوره حیات.پس تنفس اگر كامل باشد، می تواند در تأمین انرژی یا نیروی حیات نقشی مستقیم و مؤثر داشته باشد.
تنفس كامل هنگامی به درستی انجام می شود كه تمام بخشهای تنفسی كه به آنها اشاره شد، آماده باشند. در این حالت حجم هوای پویا و قابل تهویه شش ها بیشتر می شود، كارایی دستگاه تنفس افزایش می یابد. در نتیجه ورود اكسیژن و پی آمد آن ، ساخته شدن انرژی حیاتی در بدن افزایش یافته كه آن نیز موجب شادابی و سلامت جسم می گردد.
مركز تنظیم كننده ضربان قلب و تنفس در زیر مخچه ( بصل النخاع) قرار دارد. هنگامی كه بازده تنفس ها پایین است، اكسیژن كافی به خون نمی رسد و بصل النخاع بطور خودكار، كار دستگاه تنفس را بالا می برد تا كمبود اكسیژن تأمین شود، زیرا مراكز تنظیم كننده و حافظ حیات در مغز، در هر صورت می خواهند گرمای طبیعی ۳۷ درجه بدن را بطور ثابت حفظ كنند.
در این حالت جهت تأمین این كمبود، تعداد تنفس در هر دقیقه بالاتر از میزان عادی آن می شود، و چون كار دستگاه تنفس و قلب بهم مربوط است، تعداد ضربان قلب نیز افزایش پیدا می كند، زیرا جریان خون حامل اكسیژن اندك، باید سریع تر به بافت های بدن برسد و سرعت در رسیدن اكسیژن این كمبود را جبران می كند.
بنابراین مانع از نقصان پیدا كردن حرارت كوره زندگی می شود. در این حالت دستگاه تنفس و قلب در تمام لحظات حتی در مواقع استراحت، كار سنگین و غیر طبیعی دارند. اینگونه افراد همیشه دارای تنفس های ناهنجار و تند و ضربان قلب بالا هستند و طبیعی است كه اعصاب و ذهن ناآرام و عمر كوتاه پی آمد آن می باشد.
نقطه مقابل این حالت هنگامی است كه شش ها در یك تنفس، اكسیژن كافی جذب كرده ، آن را به جریان خون می فرستند. در این حالت بر اثر ازدیاد اكسیژن، مركز تنظیم كننده یعنی بصل النخاع برای ثابت نگه داشتن حرارت طبیعی بدن، دستور كاهش فعالیت را به دستگاه تنفس می دهد و در چنین بدنی چون تنفس ها دارای بازده زیاد هستند و خود به خود در هر تنفس مقدار زیادی اكسیژن وارد خون می شود، تعداد تنفس كاهش پیدا می كند، در نتیجه تعداد ضربان قلب پایین تر از حد معمول آن می آید زیرا بر اثر رسیدن اكسیژن كافی به تمام سلولها، نیازی به سرعت بخشیدن مضاعف به جریان خون توسط كار اضافی قلب نمی باشد. به همین دلیل ضربان قلب ورزشكاران معمولاً حدود ۵۰ تا ۶۵ است.
با انجام دادن حركات قدرتی یا انقباضی ، عضلات جداره قلب نیز قوی می شوند كه در این حالت قلب با هر ضربان حجم زیادی از خون را به سرخرگ آئورت می فرستد كه از این طریق به تمام سلولهای بدن می رسد. در این حالت نیز همان ارتباط بین بصل النخاع و دستگاه گردش خون برقرار می شود و تعداد ضربان قلب و تنفس كاهش پیدا می كند.
نتیجه می گیریم:
۱) حرارت یا كوره زندگی تحت هر شرایط كه شده باید دمای ثابت خود را برای حفظ حیات نگه دارد، حتی به بهای اضافه كار كشیدن از دستگاههای حیاتی مثل قلب و شش.
۲) قلب و دستگاه تنفس به هر اندازه قویتر و سالم تر باشند، كاركردآنها از نظر تعداد ، كاهش پیدا می كند و برعكس .
۳) انجام دادن تمرینات بدنی و تنفسی مناسب مانع اضافه كار و فشار غیر طبیعی به دستگاههای حیاتی و مراكز حیات شده، نیروی حیاتی در مراكز حیات ذخیره شده، طول عمر مفید زیاد خواهد شد.
۴) كار دستگاه تنفس و قلب به یكدیگر مربوط بوده، كم كاری یا پر كاری هریك در دیگری اثر مستقیم می گذارد .
۵) دستگاه تنفس و قلب با سیستم عصبی و ذهن، ارتباط نزدیكی دارند و ناآرامی و آرامش یكی در دیگری اثر مستقیم می گذارد.
▪ تنفس كامل
در حالیكه كف هردو پایتان بر روی زمین است، راحت بر روی صندلی بنشینید. به تنفس خود توجه كنید. بگذارید تنفستان آهسته، عمیق و آرام شود.
توجه كنید كه عضلات سینه و شكمتان چه كاری انجام می دهند. تنفس كامل مستلزم حركت عضلات شكم است. دستهایتان را بر روی شكمتان قرار دهید و بادكنكی را تصور كنید كه از هوا پر و سپس خالی می شود.
با هر نفسی كه به آهستگی از طریق بینی تو می دهید، با جلو دادن آرام شكمتان، بگذارید كه این بادكنك پرباد شود.برای این كار زیاد تقلا نكنید.
با احساس اینكه بادكنك شكمتان خالی از هوا می شود، نفس تان را بیرون بدهید. در اینجا نیز تقلا نكنید بلكه عمل تخلیه را به آرامی انجام دهید.
این تمرین را سه بار تكرار كنید. به تفاوت موجود بین دم و بازدم توجه كنید. ببینید كه نفس كشیدن به چنین روشی چه احساسی در شما ایجاد می كند.
ـ اكنون این تمرین را سه بار با نفسی كاملا ً پر تكرار كنید. این بار قبل از تخلیه، نفس خود را تا سه شماره در سینه نگه دارید.
ـ بعد از اینكه نفستان را بیرون دادید، قبل از نفس گیری مجدد، تا شماره ی ۳ بشمارید.
تمرین تنفس كامل باعث بهبود عمل گوارش و خوابی راحت می شود. هر زمان كه به آرامش یا به ذهنی روشن و واضح نیاز پیدا می كنید، یا هر زمان كه در وسط یك پیاده روی سریع برای نفس گیری توقف می كنید این تمرین را انجام دهید.این تنفس وانهادگی عضلات شكم را باعث می شود.وضعیتی كه ما به بدن خود می دهیم منعكس كننده ی خلق و خوی ماست. دارا بودن وضعیت بدنی با عضلات شكمی وانهاده باعث می شود كه شما آرام و متعادل باقی بمانید، عمیق تر نفس بكشید و گرانیگاه بدنتان را در زیر ناف خود حفظ كنید .
▪ مراقبه تنفس تعادل بخش
۱) راحت بنشینید. مطمئن شوید كه پشت و گردنتان صاف و سرتان راست اما وانهاده است. سه بار تمرین تنفس كامل را انجام دهید.
۲) دو انگشت نخست دست راست تان را بر روی سوراخ راست بینی خود قرار دهید و به آرامی آن را فشار دهید. از طریق سوراخ چپ بینی آهسته و طبیعی نفس بكشید. نفس خود را تا شماره ی سه نگه دارید.
۳) دو انگشت نخست دست راستتان را به سمت سوراخ چپ بینی حركت دهید و آن را ببندید ( در صورت تمایل، می توانید این كار را با انگشتان دست چپتان انجام دهید).تا شماره ی سه نفس تان را آهسته و طبیعی از سوراخ راست بینی خارج سازید .
۴) از سوراخ راست بینی نفس بكشید. نفس تان را تا شماره ی سه نگه دارید. در حینی كه نفس تان را نگاه داشته ید، انگشتان دست تان را به روی سوراخ راست بینی انتقال دهید و نفس تان را بیرون دهید. با این كار یك چرخه تنفسی كامل می شود .
۵) این چرخه را شش بار آهسته و با ملایمت انجام دهید. سپس در عین آگاهی از تعادل انرژیها در بدنتان لحظاتی آرام بنشینید. دوباره اظهار سپاسگزاری كنید. ابراز سپاسگزاری پس از هر تمرین تأثیرات آن را تقویت می كند و تلقینات مثبتی را به ذهن ارسال می دارد.
▪ مراقبه وانهاده ساختن و طراوتی دوباره بخشیدن به بدن
۱) لباس راحتی بپوشید و هرگونه احساس تنگی و گرفتگی در اطراف گردنتان را برطرف سازید.
درجایی نسبتاً سفت، راحت، و در صورت امكان، با گذاشتن بالشی زیر سرتان طاقباز دراز بكشید. پاهیتان باید كمی از یكدیگر فاصله داشته باشند و دستهایتان در دو طرف بدنتان قرار بگیرید .
۲) سه نفس عمیق بكشید و به هنگام بازدم هرگونه تنشی را از خود دور سازید.
با چشمانی باز بر چاكرای قلب ( در خط تعادل بدن بین سینه ها ) متمركز شوید .
۳) وانهاده ولی هوشیار باشید و نگذارید خواب تان ببرد.
بگذارید بدنتان وضعیت خود را پیدا كند. باید همچنان هشیار بمانید تا بدنتان وضعیت خود را پیدا كند. و هنگامی كه تعادل خود را به ملایمت باز می یابید با شما گفتگو كند. توجه كنید كه چگونه نواحی پر تنش بدن وانهاده می شود. ممكن است برخی از بخشهای بدن تكان كوچكی بخورد. همچنان تمركز آرام خود بر چاكرای قلب را حفظ كنید.
۴) با گذشت چیزی حدود پانزده دقیقه ، انرژی بدن تعادل خود را باز خواهد یافت كه ممكن است آن را در شكل احساس گرما یا احساس سبكی درونی در سرتاسر بدن احساس كنید. تا زمانی كه احساس نیاز می كنید، در وضعیت دراز كش باقی بمانید.
۵) احساس طراوتی دوباره و تازگی در شما پدید خواهد آمد.
قبل از اینكه از جای خود برخیزید ، از توانایی بدن برای طراوت بخشیدن به خود به چنین شیوه ای تشكر كنید.
▪ مراقبه به درون دمیدن انرژی زمین
۱) كفشهایتان را درآورید و در حالی كه كف هردو پایتان بر روی زمین و دستهایتان با كف دست رو به بالا بر زانوانتان قرار دارد بر روی یک صندلی راحت بنشینید.
۲) تنفس تان را تنظیم كنید تا آهسته ملایم و منظم شود. ( همچون تمام تمرینات تنفسی ، دم و بازدم را از طریق بینی انجام دهید .)
۳) به هنگام تنفس، تصور كنید كه پاهای شما بخوبی با زمین زیر پایتان در تماس است. از تصور تماس با زمین لذت ببرید.
۴) اكنون عمل دم را بگونه ای انجام دهید كه گویی از طریق پنجه ی پاهایتان صورت می گیرد. تصور كنید كه نفس در شكل انرژی وارد آنها می شود ( اگر به هر دلیلی قادر نیستید در چنین وضعیتی بنشینید و باید چهار زانو بنشنید ، تصور كنید كه انرژی از طریق چاكرای ریشه (بین دو پا) وارد می شود)
۵) پس از سه تنفس، این انرژی را به شكل نور قرمز/شفاف و روشن ببینید. با هر دم، این انرژی را تا بالای پایتان و به سوی بقیه ی اعضای بدنتان بكشید.
۶) تا زمانی كه احساس كنید سرشار از انرژی هستید به چنین تنفس ملایمی ادامه دهید.
انرژی قرمز می تواند برای انرژی دار كردن پاها و لگن خاصره و برای كمك به متعادل كردن تمام شرایط در این بخش از بدن مورد استفاده قرار گیرد. این تمرین در وضعیت ایستاده نیز قابل انجام است.
منبع : جاودانه


همچنین مشاهده کنید