«قول»؛ پر بیننده ترین فیلم تاریخ چین

چن كایگه با فیلم قول دوباره خود را بر سر زبان ها انداخته و فیلمی اسطوره ای و حماسی از سینمای شرق دور را به نمایش گذاشته است. قول فیلمی توام با تخیل و ایهام و اندیشمندانه و زیباشناختی است. صاحب نظران سینما، فیلم قول را نسخه هنرمندانه ای از فیلم ببرهای خیزان- اژدهای پنهان (۲۰۰۰) آنگ لی می دانند كه توانست جوایز متعدد جشنواره های جهانی را از آن خود كند. فیلم قول با هزینه ۳۵ میلیون دلاری كه تاكنون در سینمای چین سابقه نداشته است، مدعی بهترین فیلم خارجی در اسكار ۲۰۰۶ بود و در بین فیلم های اسطوره ای - حماسی كه تا به حال ساخته شده طولانی ترین است. كایگه در آخرین اثر سینمایی اش با گردآوری بازیگران مطرح كشورهای شرقی دیگر نظیر كره، ژاپن و هند توانسته فیلمی تاثیرگذار بسازد.
چینی كه كایگه در فیلم هایش تصویر می كند، گویی كشوری است كه گذشته ای ندارد، كشوری با حكومت های استبدادی گوناگون كه جز چپاول و غارت مردم عادی نامی از خود در تاریخ به جای نگذاشته اند. شاید قصد وی از ساخت قول احیای گذشته سراسر استبدادی و یافتن روزنه هایی در آن برای ربط دادن به زمان حال است. قول از آن دسته فیلم های تاریخی چین است كه در عین مناسبت با سینمای رزمی این خطه از مشرق زمین، با گونه ای عرفان وام گرفته از بودیسم مرتبط است، هرچند كه صاحب اثر معتقد است در ساخته هایش به هیچ مذهب شناخته شده ای وابسته نیست.
مضمون اصلی فیلم قول همچون ساخته های اخیر ژانگ ییمو (قهرمان - ۲۰۰۲) و خانه خنجرهای پران (۲۰۰۴) «عشق» است. عشقی آمیخته با نوعی سودایی، عشقی كه باعث كمال و رسیدن به درجات بالای انسانی است. نهایت این عشق در ایثار خلاصه می شود . افق های معناگرایانه فیلم در لایه های زیرین و عمیق فیلم نهفته است و چشم جست وجوگر تماشاگر رازجوی سینمایی به آن پی می برد و در می یابد كه پیام اصلی این فیلم چیست.
درباره كارگردان
چن كایگه كارگردان، فیلم نامه نویس و فیلم ساز جوان نسل پنجم سینماگران چینی در آگوست سال ۱۹۵۲ در خانواده ای سینماگر به دنیا آمد. پدرش چن هوای كی فیلم های اپرایی می ساخت و مادرش نیز فیلم نامه نویس بود. در سال ۱۹۶۶ هم زمان با آغاز انقلاب فرهنگی در چین، تحصیلات دبیرستانی اش را به اتمام رسانید و از سال ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۲ به تحصیل سینما پرداخت. پس از فارغ التحصیلی، سینماگر هم نسلش او را به همراهی با گروه فیلم جوان در استودیوی كوچك گویانگ شی تشویق كرد. ژانگ ییمو فیلم بردار بود و همكاری او با چن سبب شد كه بتواند نخستین فیلم خود را بسازد. زمین زرد (۱۹۸۴) نسل پنجم سینماگران چینی را به جهان شناساند، این فیلم با حداقل امكانات در استودیوی گویانگ شی (در جنوب چین) ساخته شد. زمین زرد كه آشكارا سعی در گریز از ممیزی سیاسی دارد، خیلی زود به یكی از مهم ترین نشانه های پیشرفت سینمای جدید چین مبدل شد و كارگردانش با كسب جوایز متعدد در جشنواره های جهانی به شهرت رسید.
البته این فیلم به دلیل عدم نمایش صحنه های هیجان انگیز و گفت وگوهای كم به نوعی مورد انتقاد كنایه ای از انقلاب و تمدن چینی قرار گرفت.
«رژه بزرگ » (۱۹۸۶) دومین اثر چن كایگه به رابطه فردیت و اجماع از طریق نمایش تمرین برای رژه روز ملی چین، می پردازد. این فیلم برنده جوایز جشنواره های تورین و مونترال ۱۹۸۷ شد. چن كایگه سرخوش از نقش مهمی كه برنارد و برتولوچی در فیلم «آخرین امپراتور»ش به وی سپرده بود، تدوین «رژه بزرگ» را به پایان رساند و بعد به تشویق ووتیان مینگ رییس استودیوی فیلم شی آن سومین فیلم بلندش «سلطان كودكان» را ساخت. این فیلم در حقیقت سرگذشت شخصی چن در زمان انقلاب فرهنگی است كه او را برای آموزش كشاورزان به استان یون آی فرستاده بودند.
در این فیلم مانند دیگر فیلم های وی، نگاه او بسیار وسیع تر و عمیق تر از آن است كه به جزییات بپردازد. در ۱۹۸۸ چن به امریكا رفت و در دانشگاه نیویورك به تحصیل پرداخت و در بازگشت از امریكا به جهت شهرتی كه در محافل سینمایی جهان به دست آورده بود، با كمك چند شركت فیلم سازی ژاپنی، آلمانی و انگلیسی توانست در سال ۱۹۹۱ فیلم «تار زندگی» را بسازد.
او این اثر را تحول درونی می نامد. چن درفیلم چهارمش فارغ از جهت گیری های سیاسی و یا جناحی، به یك آفرینش هنری دست یافت. فیلم های بعدی او «بدرود رفیق من» (۱۹۹۴) رقیب برنده اسكار ،۱۹۹۴ «امپراتور آدمكش» (۱۹۹۹) و «باهمدیگر» (۲۰۰۲) هستند.
او در فیلم قول از موسیقی زیادی استفاده كرده است، تقریباً به مدت زمان خود فیلم، یكی از بلندترین قطعه های موسیقی فیلم هشت دقیقه زمان می برد. كلاوس به دست آهنگ ساز فیلم قول (كه فیلم های گلادیاتور و دزدان دریای كاراییب ) را در كارنامه اش دارد، گونه ای از موسیقی را در فیلم به كاربرده است كه نمی توان آن را خیلی شرقی و یا خیلی غربی دانست، ولی درونمایه شرقی داشته، هارمونی ها و تم های سازهای چینی در آن خودنمایی می كنند. كارگردان و فیلم نامه نویس قول، قصه و شخصیت ها را به گونه ای به مخاطب عرضه می كند كه در عین پیچیدگی و ایهام، ساده و عامه فهم به نظر برسد.
این فیلم ساز نسل پنجم سینمای چین در این فیلم همچون همتایش ژانگ ییمو به تاریخ قدیم چین روی آورده است، رویكردی به تاریخ گذشته چین كه مورد توجه مخاطبان چینی نیز قرار گرفته است، طوری كه پر بیننده ترین فیلم تاریخ سینمای چین شناخته شده است . شاید به نظر برسد كه این منتقد پر و پا قرص انقلاب فرهنگی چین، در فیلم های اخیرش رویكردی محافظه كارانه اختیار كرده باشد، اما كایگه آن قدر تیزبین است كه در ورطه سینمای تبلیغاتی و پروپاگاندا، از نوع سینمای رئالیسم سوسیالیستی شوروی سابق نیفتد.

منبع : روزنامه جوان