ساخت و باخت

در صنعت ساختمان سازی بیشترین حوادث منجر به مرگ در اثر سقوط از ارتفاع بوده است.
می‌خواهیم عوامل زیان‌آور و مخاطرات موجود در این صنعت كه سلا‌مت كارگران را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بررسی كنیم.
● عوامل زیان آور و خطرناك در مشاغل ساختمان سازی
▪ كار در ارتفاع:
در صنعت ساختمان‌سازی بیشترین حوادث منجر به مرگ در اثر سقوط از ارتفاع بوده است. كارگرانی كه حاضر به استفاده از كمربند ایمنی هنگام كار در ارتفاع نیستند و یا كارفرمایانی كه حاضر به تهیه این‌گونه وسایل برای كارگران خود نیستند، باید تاوان سنگین این سهل‌انگاری را بپردازند. گاهی اوقات كارگران به خاطر اینكه خودی نشان دهند بدون كمربند ایمنی مانند بندبازان سیرك، از روی اسكلت‌بندی ساختمان‌های بلند به این سو و آن سو می‌روند. گاهی اوقات داربست‌ها نیز عامل اصلی سقوط افراد هستند. گاهی داربست‌ها بدون توجه به اصول ایمنی نصب می‌شوند و در جای خود محكم نشده‌اند و فرد نیز از طناب مهاركننده استفاده نمی‌كند كه این امر ممكن است سبب سقوط از ارتفاع شود. كمربندهای ایمنی و تسمه‌هایی كه روی شانه می‌افتد باید از چرم محكم یا برزنت یا سایر مواد مقاوم ساخته شوند. حداقل پهنای كمر بند ایمنی باید ۱۲ سانتی‌متر و حداقل ضخامت آن ۶ میلی‌متر باشد و در برابر نیروی كششی استقامتی بیش از ۱۱۵۰ كیلوگرم داشته باشد . این كمربندها و متعلقات آن باید مرتب مورد بازبینی و بررسی قرار گیرند. همچنین طناب‌های مهار باید از كنف بسیار مرغوب یا جنس مشابه باشند و مقاومت آنها در برابر پاره شدن از ۱۱۵۰ كیلوگرم كمتر نباشد .
▪ حفاری:
كارگرانی كه بدون توجه به مسائل ایمنی شروع به گودبرداری و یا حفاری چاه‌ها می‌كنند، معمولاً قربانی بی‌توجهی خود می‌شوند. گاهی در اخبار می‌شنویم كارگرانی در اثر ریزش چاه در آن مدفون شده و یا در اثر گودبرداری زیر آوار مانده‌اند. بنابراین كارگران قبل از شروع كار، تمام خطرات را باید بررسی كنند و بعد با رعایت نكات ایمنی مشغول كار شوند. استفاده از طناب مهار كه یك سر آن به كمر چاه كن و یك سر آن به نقطه مطمئنی در بیرون چاه بسته شده است، در مواقع خطر می‌تواند به بیرون كشیدن فرد از چاه كمك زیادی كند. استفاده از كلاه ایمنی برای كسانی كه به داخل چاه می‌روند ضروری است. همچنین باید مراقب كمبود اكسیژن و یا استشمام گازهای خطرناك چاه‌های فاضلاب و... باشند.
▪ خطر برق گرفتگی:
برق گرفتگی بیشتر در اثر كار با ابزارها و تجهیزات برقی كه دارای نقص هستند، اتفاق می‌افتد. گاهی نیز استفاده از كابل‌های سیار پوسیده كه در قسمت‌هایی بدون عایق و پوشش مناسب هستند، می‌تواند سبب برق گرفتگی شود . بنابراین لازم است كلیه تجهیزات برقی به طور مرتب بازرسی شوند و افراد نیز از دستكش عایق در برابر برق استفاده كنند.
▪ ماشین‌ها و وسایل حمل و نقل:
بولدوزر‌ها، لودرها، جرثقیل‌ها و سایر ماشین‌های مكانیكی كه در صنایع ساختمان‌سازی به كار می‌روند، هر سال موجب كشته شدن تعداد زیادی از كارگران این صنعت می‌شوند. حتی آمار‌ها نشان می‌دهند كارگرانی كه در ساخت جاده‌ها و خیابان‌ها مشغول هستند نیز در اثر تصادف با ماشین‌های عبوری جان خود را از دست داده‌اند. توصیه می‌شود لباس كار این افراد به رنگ زرد، نارنجی یا قرمز با نوارهای فسفری و شب‌رنگ انتخاب شود. همچنین ضروری است برای كلیه ماشین‌های كار ساختمانی، آلارم دنده عقب و چراغ گردان برای وقتی كه ماشین به سمت عقب می‌راند، نصب شود.
▪ شرایط جوی:
كار در تابستان و زمستان برای كارگران ساختمانی بسیار سخت و جانفرسا است. گرمای هوا و از دست دادن آب بدن در اثر تعریق می‌تواند سبب بروز مشكلاتی در این افراد شود. كرامپ عضلانی ناشی از گرما، خستگی ناشی از گرما و گرمازدگی از عوارض مهم كار در گرما است. بنابراین باید به این نكته توجه داشت كه كارگران جوان و تازه كار را در بدو استخدام در محیط‌های گرم به كار مشغول نكرد و روند تطابق آن‌ها را در نظر گرفت. همچنین مصرف آب آشامیدنی خنك به همراه كمی‌نمك ، آب لیموی تازه و ویتامین ث برای این گونه كارگران بسیار ضروری است.
در زمستان‌ها نیز سرما می‌تواند صدمات جدی به این كارگران وارد كند . استرس‌های سرمایی می‌توانند موجب انقباض عروق خون و فیبریلاسیون بطنی در قلب شوند. همچنین كهیر ناشی از آزاد شدن هیستامین در سرما و اریتم‌های ناشی از سرما در پوست كارگرانی كه در محیط سرد كار می‌كنند مشاهده می‌شود. از این رو لازم است به این كارگران لباس‌های گرم، نوشیدنی‌ها و غذاهای گرم داد و یا درجه حرارت محیطی را به ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتی گراد رساند. به طور كلی توصیه شده كارگران چاق، دارای صرع، دیابت، ناراحتی قلبی، كارگران بیماری كه سرما موجب تشدید بیماری آنها می‌شود (آنژین صدری، انفاركتوس میوكارد، آسم، تب یونجه)، كارگرانی كه اختلالات تنظیم درجه حرارت بدن دارند (هیپوتیروئیدی , نارسایی آدرنال و سیروزی‌ها)، افرادی كه به اختلالات عروقی دچار هستند و كسانی كه تحت عمل جراحی پوستی قرار گرفته‌اند، در كارهای ساختمانی در محیط‌های سرد به كار گرفته نشوند.
▪ حمل و نقل بارهای سنگین:
جابه‌جا كردن مصالح ساختمانی، كیسه‌های سیمان و گچ، سطل‌های قیر و سایر مصالح و تجهیزات برای ساخت و ساز باعث شیوع اختلالات اسكلتی عضلانی مانند كمر درد در بین كارگران مشاغل ساختمانی شده است. استفاده از وسایل مكانیكی حمل بار، جابه‌جا كردن بارها به صورت مشترك و یا تقسیم بارهای سنگین به چند بار سبك می‌تواند موثر باشد.
▪ سقوط اجسام:
سقوط اجسام مانند ابزارها، آجر، تیر آهن و ... نیز حوادثی با ضریب بالا را رقم می‌زنند. بنابراین كارگران ساختمانی كه در ساخت و سازهای عمودی مشغول به كار هستند، باید از كلاه ایمنی استفاده كنند.
▪ وضعیت‌های بدنی نامطلوب:
كمر و گردن و مچ دست خمیده برای مدت زمان طولانی در كارهای ساختمانی علت اصلی اختلالات اسكلتی عضلانی هستند. این افراد باید قبل از شروع به كار ۱۰ دقیقه به انجام نرمش‌های ملایم برای گرم كردن عضلات و بدن خود بپردازند. نرمش‌های كششی آرام و بدون انجام حركات سریع و ناگهانی در ابتدای كار، بین كار و انتهای كار، اثر بسیار زیادی در حفظ سلامتی این كارگران دارد.
▪ مشكلات پوستی:
در این نوع مشاغل تماس پوست با موادی مانند سیمان و آهك و سایر مواد محرك موجب ایجاد درماتیت‌های شغلی و زخم‌های پوستی می‌شود كه برای پیشگیری از این عوارض استفاده از دستكش‌های حفاظتی توصیه می‌شود.‌

محمدرضا میرغلا‌می

منبع : روزنامه سلامت