بارشهای اسیدی

باران به طور طبیعی بواسطه حضور co۲ در هوا و حل شدن آن در آب بصورت ضعیف خاصیت اسیدی دارد ( ph۶/۵ و اسید از نوع اسید کربنیک ) ولی باران اسیدی که از عوارض زندگی شهری و صنعتی است به بارشی گفته می شود که دارای ph کمتر از۶/۵ باشد. در نواحی شهری علاوه بر co۲ گازهای دیگری با ویژگیهای اسیدی تولید می شود که مشخص ترین آنها دی اکسید گوگرد SO۲ و دی اکسید ازت NO۲ می باشد.
اکسید ازت و گوگرد و سایر مواد آلوده کننده هوا می توانند در هوا پخش شده ویا به قسمت های بالای جو منتقل شوند .
این آلودگی ها در هوا می توانند بطور مستقیم «بارش خشک dry deposition» ته نشین شوند و یا همراه با باران و برف «بارش مرطوب wet deposition » به سطح زمین منتقل شوند.
▪ اکسید های گوگرد:
اکسیدهای گوگرد بر اثر سوزاندن زغال سنگ و نفت وسوخت اتومبیل ها ایجاد شده و بصورت دی اکسید گوگرد به هوا متصاعد می شود این گاز در صورتی که با بخار آب ترکیب شود تولید اسید سولفورو H۲SO۳ می کند.
▪ اکسید ازت NO)) : اکسید ازت از حرارت و فشار زیاد حاصله از احتراق در داخل موتور اتومبیل تولید می شود و چون دمای سوختن در موتورهای دیزلی بیش از موتورهای بنزینی است این گاز در موتورهای گازوئیل سوز بیشتر است . اکسید ازت در هوا با اکسیژن ترکیب شده و دی اکسید ازت را تولید می کند .
NO۲ اگر با رطوبت ترکیب شود اسید نیتریکHNO۳ ایجاد می شود. (برومند – یونسکو ۱۳۷۰)
● اثرات بارشهای اسیدی بر انسان :
بارشهای اسیدی به هر دو صورت خشک و مرطوب بر انسان و محیط انسانی اثرات نامطلوبی دارد واکنشهایی که منجر به تولید ترکیبات اسیدی می شود می تواند بجای رطوبت هوا در اشک چشم یا ششها انجام شود. و باعث ایجاد مشکلاتی برای دستگاه تنفسی شده و بیماریهایی چون سرطان ریه و برنشیت ایجاد کند، ذرات معلق گوگرد سبب پیدایش و تشدید بیماری برونشیت می شود. در نواحی پر جمعیت و افراد سیگاری این بیماری بیشتر دیده شده است.
مطالعات انجام شده ثابت کرده است که از ۱۹۵۲ تا کنون تعداد سرطانهای ریوی و تنفسی در حال افزایش بوده است . بخصوص در فرانسه گزارشهای مرگ و میر ناشیاز این مسئله در چندین دوره افزایش نسبتأ زیادی را نشان می دهد.
به هر صورت شواهد قطعی در مورد اثرات شهر بر سرطان ریه وجود دارد و مرگ ومیر ناشی از این بیماری در بین سیگاریهای نواحی شهری ۲۶ تا ۱۲۳ در صد بیشتر از نواحی روستایی است .
● اثر باران اسیدی بر موجودات دریایی :
هر موجود زنده نسبت به تغییرات PH دارای مقاومت خاصی است با کاهش PH در آب و بالا رفتن خاصیت اسیدی آبها بر روی بعضی از موجودات دریایی اثر نامطلوب گذاشته و ممکن است باعث مرگ آنها شود . در سال ۱۹۰۰ میلادی حدود ۰۰۰/۳۰ کیلو گرم ماهی سالمون در هفت رودخانه نروژ صید شد در حالیکه در سال ۱۹۷۰ به دلیل افزایش اسیدیته آب هیچ اثری از این آبزی در رودخانه فوق پیدا نشده است .
بارانهای اسیدی که در خاک نفوذ می کنند باعث رها سازی فلزاتی چون نیکل ،سربو منگنز و... شده و به تدریج توسط جریان آب به دریا ها حمل می شود و در مرگ بعضی از موجودات دریایی موثر مواقع می شود.
● اثر بارانهای اسیدی بر ساختمانها :
ساختمانهایی که از جنس سنگهای آهکی (مرمر، سنگ آهک ، ماسه سنگ آهکی) می باشند به بارانهای اسیدی حساسیت بیشتری دارند که این مسئله علاوه بر زیانهای اقتصادی می تواند باعث زیانهای فرهنگی هم شود. برآثار تاریخی شهرهایی چون پاریس ، لندن، ونیز و... در معرض خطر جدی قرار دارند در ایران نیز به علت گسترش شهرها و افزایش آلودگی هوا، آثار تاریخی با چنین خطری مواجه است .
باران اسیدی در هر دو حالت خشک ومرطوب باعث تخریب و تغییر سطح سنگهای آهکی می شود.
در حالت مرطوب ،بارش اسیدی که سطح سنگها ریزش می کند با عناصر موجود در سنگ واکنش انجام داده و باعث تخریب سنگ می شود زیرا کانی کلسیت CaCo۳ که کانی اصلی سنگهای آهکی است به وسیله آبهای اسیدی خیلی سریع حل می شود.
CaCo۳ + H۲Co ۳ Ca+۲ + ۲HCo۳- H۲So۴ + CaCo۳ Ca۲+ + So۴۲- + H۲o + Co۲
بارش اسیدی در حالت خشک بر روی سنگها رسوب کرده و باعث تیرگی نمای ساختمان می شود که علاوه براینکه چهره نامطلوبی به شهرمی دهد به تدریج باعث تخریب نمای ساختماتها می شود.
همچنین از طریق هوا داخل موزها شده و بر آثار هنری اثر مخرب می گذارد.

منابع و ماخذ:
۱- آموزش بین المللی محیط زیست ۰کمسیون ملی یونسکو در ایران . ترجمه فیروزه برومند
۲- مطالعات اقلیم دشت تربت حیدریه ۰ حسین نژادعباسی . پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیای طبیعی .
۳-بارش اسیدی و اثرات اکولوژیکی آن ۰ فرشته قاسم زاده. تحقیقات جغرافیایی . شماره ۲۹ تابستان ۱۳۷۲.
۴- اثرات بارانهای اسیدی ۰ دکتر مهران غیاثی. رشد آموزش شیمی- شماره ۱۵- بهار ۱۳۶۷.
۵-شیمی ۱ سال اول دبیرستان .
۶- آلودگی هوا۰ تالیف هنری کینز. ترجمه دکتر غیاث الدین.
۷- شهر وپیامدهای زیست محیطی آن ۰ دکتر سیمین تولایی . تحقیقات جغرافیایی . شماره ۳۳- تابستان ۱۳۷۳.
۸- مسائل محیط زیست ۰ تألیف نووکن و لیکر ترجمه مهندس یونس کریم پور.