جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

عهد و پیمان الهی با آدمیان در سوره اعراف


عهد و پیمان الهی با آدمیان در سوره اعراف
توحید، نبوت، معاد و مبدا و فرجام هستی از مهمترین محورهای طرح شده در سوره مباركه اعراف هستند.
این سوره هفتمین سوره قرآن كریم است كه پس از سوره مباركه انعام و قبل از سوره مباركه انفال در جزء هشتم و نهم قرآن كریم قرار دارد و از نظر ترتیب نزول سی ونهمین سوره قرآن است كه پس از سوره صاد و قبل از سوره جن در مكه مكرمه نازل شده است و به همین دلیل نیز جزء سوره های مكی قرآن كریم است.
هر چند بیشتر مفسرین معتقدند كه هشت آیه این سوره یعنی آیات ۱۶۳ تا ۱۷۰ در مدینه نازل شده است. سوره مباركه اعراف ۲۰۶ آیه و ۴۰۱۰ حرف دارد، یكی از هفت سوره طولانی قرآن كریم است كه سبع طوال خوانده می شود.
اولین سوره از چهارده سوره ای است كه در آنها سجده مستحب آمده است این سوره سومین سوره از سوره های مقطعات است یعنی جزء سوره هایی است كه با حروف مقطعه شروع می شود.
اعراف نخستین و معروفترین نام این سوره از ریشه عرف به معنای برزخ است و در اصطلاح مكان و جایگاه بلندی را گویند كه انسان از آنجا بتواند به اطراف خود اشراف و تسلط كامل داشته باشد از این رو منطقه وسیع و مرتفعی را كه میان بهشت و جهنم قرار دارد را اعراف گویند به عبارتی اعراف صحرای انتظاری است كه اهل بهشت و جهنم قبل از ورود به بهشت و جهنم در آنجا منتظر می مانند.
براساس آیات ۴۶ و ۴۸ اصحاب اعراف در این صحرای انتظار اهل بهشت را می بینند و بر آنها درود می فرستند و آرزو می كنند كه به آنها بپیوندند.
كلمه اعراف دوبار در قرآن به كار رفته كه هر دو مورد آن در همین سوره است. الف لام میم صاد نام دیگر سوره اعراف است. در سوره مباركه اعراف از عهد و پیمانی سخن به میان آمده است كه خداوند متعال با آدمیان بسته است تا او را بپرستند و چیزی را شریك او قرار ندهند آنگاه از سیر تاریخی این عهد سخن به میان آمده است.
موضوعات اصلی مطرح شده در این سوره عبارتند از: فرمان به اطاعت از اوامر الهی، امتناع از گناه و معصیت، هشدار قاطع در مورد سرپیچی از فرمان الهی و اشاره به آثار زیانبار آن در جامعه، شرح پنج داستان مهم و حیرت انگیز مانند داستان آدم و ابلیس و سرگذشت آموزنده اقوام و ملل گذشته و داستان برخورد برخی از پیامبران الهی با امت های خود از جمله صالح، لوط، هود، شعیب (ع)، داستانهای قوم ثمود، عاد و قوم موسی (ع)، دعوت به توبه از گناه قبل از فرا رسیدن كیفر الهی، بیان اصول و مبانی دعوت پیامبر گرامی اسلام (ص) از قبیل توحید در عبادت، یگانه پرستی و قانون گذاری، داستان اعراف و اصحاب آن و سخنان آنان با بهشتیان و دوزخیان آداب حضور در مساجد و مجامع دینی و مذهبی و رعایت و حفظ شئون و قداست این مكانها، عهد و پیمان الهی با انسان و لزوم پایبندی به میثاقها و پیمانهای الهی، دستور به تدبر و تفكر در جهان خلقت و آفرینش و اسرار و رازهای نهفته در جهان طبیعت اشاره به اعتدال و میانه روی در تمام امور، پاسخ به برخی از پرسشهای اعتقادی از جمله زمان وقوع روز قیامت، شناخت قرآن و بیان شكوه و عظمت آن و امر به سكوت در هنگام تلاوت آن.
از آنجا كه از سوره های مكی است به اصول و عقاید بسیاری می پردازد یكی از اهداف و محورهای اساسی این سوره در رابطه با مبانی دعوت الهی است. این سوره بیشتر به توحید، نبوت، معاد و مساله مبدا و فرجام هستی می پردازد.
خداوند متعال در این سوره در مورد نبوت مطالب زیبایی را مطرح كرده كه پیامهای بسیاری برای زندگی بشر در طول تاریخ دارد، چرا كه پیامبر آمده تا بشریت را از قید زنجیر برهاند پس هر كس از او پیروی كند به سعادت می رسد. آزادی یكی از پیامهای با ارزش اسلام و پیامبر است كه در این سوره بسیار بر آن تاكید شده است.
در بخش دیگری از سوره اعراف به احكام و قوانین پرداخته شده در این بخش مطالبی در مورد ممنوعیت كارهای زشت و رعایت وزن و پیمانه در داد و ستد و در بركردن جامه های زینتی و استفاده از چیزهای پاك و نیكو تاكید شده است.
در فضیلت تلاوت همراه با تدبر سوره مباركه اعراف از پیامبر (ص) روایت است هر كس سوره اعراف را قرائت كند خداوند میان او و ابلیس حجاب خواهد افكند. همچنین از امام صادق (ع) آمده در سوره اعراف آیاتی است كه قرائت و عمل به آنها را فراموش نكنید زیرا اینها در روز رستاخیز در پیشگاه خدا برای كسانی كه آنها را خوانده اند گواهی می دهند.
منبع: سیمای قرآن
منبع : روزنامه جوان


همچنین مشاهده کنید