جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

مشارکت دانش آموزان در کلاس؛ از حرف تا عمل


مشارکت دانش آموزان در کلاس؛ از حرف تا عمل
اساس و پایه فكری و شخصیتی هر فردی در سنین كودكی و نوجوانی شكل می گیرد و در این میان آموزه های مدرسه تأثیر فراوانی در شكل گیری معرفت انسان دارد.
اگر تا دیروز تكیه آموزه های مدرسه بیشتر روی مهارت خواندن و نوشتن بوده اما امروز مهارتهای دیگر زندگی از جمله چگونه فكركردن، مقابله با خطرها، فراگیری كامپیوتر و زبان و نیز به آن افزوده شده و دانش آموزان برای زندگی آینده خود نیاز به كسب این مهارتها دارند.
پیشرفت فناوری جامعه اكنون به نقطه ای رسیده است كه انسان برای زندگی بهتر راهی جز فراگیری مهارتهای جدید ندارد و با توجه به سرعت تحولات، بی اعتنایی به این مسأله سالها پیشرفت و توسعه جامعه را كند خواهد كرد.
اگرچه گفته می شود كه خانواده در تعلیم و تربیت كودك نقش بیشتری دارد اما به دلیل ناهمگونی آموزه های خانواده و متفاوت بودن امكانات، این تعالیم نمی تواند كودكان و نوجوانان را برای جامعه آینده آماده كند.
هرجامعه ای برای آموزش و تربیت نسل آینده، نظام آموزش و پرورش و تشكیلات دانشگاهها و علوم را تأسیس می كند تا كودكان و نوجوانان از آموزش و تربیت یكسان بهره مند شوند.
اصلاح و تغییر نظام آموزشی كشور به همان دلیلی كه در این مقال گفته شد یك ضرورت انكارناپذیر است زیرا اكنون دیگر نمی توان با داشتن مهارت خواندن و نوشتن آموزش و پرورش سنتی، در جامعه آینده و حتی فعلی زندگی كرد.
ایجاد تغییرات در نظام آموزشی همواره با مقاومتهایی در جوامع سنتی روبرو می شود ومشكلاتی نیز بوجود می آورد.
این مقاومتها در بسیاری از مواقع حركت اصلاحی را كند و حتی سد می كند.
زیرا بسیاری از برنامه ریزان و مجریان این ریسك را نمی پذیرند و خود را در مقابل تفكرات سنتی قرار نمی دهند.
تفكرات سنتی در مقابل تغییرات و اصلاح از خود واكنش نشان می دهد و مخالفت در زمانی كه طرح با شكست روبرو شود دو چندان می شود به همین دلیل تنها مدیران جسور چنین اقدامهایی می كنند.در سالهای اخیر چند طرح در آموزش و پرورش برای اصلاح امور آموزش و پرورش به اجرا در آمده كه مقاومتهایی نیز در پی داشته است.
طرحهای آموزش و پرورش معمولاً توسط كارشناسان و معلمان طرح و تدوین و سپس برای ارزیابی و تحقیق به پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش ارسال می شود.
طرح ارزشیابی توصیفی (حذف نمره صفر تا ۲۰) ازجمله طرحهایی است كه پس از سه سال اجرای آزمایشی، مجدداً دو سال دیگر برای اجرای آزمایشی تمدید شده است اما همچنان آموزش و پرورش از طرحهای نوین برای ارتقا فرآیند آموزشی و پرورشی با كاستیهایی روبرو است.
تدوین راهكارهایی برای مشاركت فعال دانش آموزان در كلاس و برنامه های درسی همواره از دغدغه های كارشناسان و صاحبنظران برنامه ریزی آموزشی بوده و هست اما این مهم كمتر در برنامه ریزیهای این دستگاه مورد توجه قرار گرفته است.
كتابهای درسی باید به گونه ای تدوین شود كه در میان دانش آموزان پرسش ایجاد كند ومعلمانی نیز تربیت شوند كه توانایی پاسخ به این پرسشها را داشته باشند.
ایجاد پرسش در دانش آموز و فراگیر، نخستین حركت به سمت دانایی است و متأسفانه مدارس كشور كمتر به تحقیق و پژوهش اهمیت می دهند و دانش آموز این نظام نیز این رویه را تا پایان تحصیلات دانشگاهی نیز دنبال می كند.
برپایی كنفرانس و ارایه تحقیق و پژوهش در كلاسهای درس هنوز به شكل مداوم و مستمر در مدارس به اجرا در نمی آید و این مسأله تأثیرات بسیار منفی در پرورش ذهن خلاق فراگیر داشته است.
هنوز بسیاری از مدارس كشور، نمره درسی را براساس محفوظات در نظر می گیرند و دانش آموزی كه بیشتر حفظ كند بهتر نمره می گیرد و در این شرایط هرگونه ابتكار و خلاقیت از فراگیر سلب می شود.
تحقیق و پژوهش در مدرسه به اندازه محفوظات درسی بهایی ندارد و در این شرایط دانش آموز مبتكر و پرسشگر با برچسبهای ناروا مجالی برای ابراز اندیشه های خود نمی یابد.
كاستیهای برنامه های درسی به گونه ای است كه دانش آموز توانایی تحریر اندیشه های خود را ندارد و در این شرایط تمام ابتكارات و طرحهای فراگیر در ذهن او انباشته می شود بدون آنكه مجالی برای طرح بیابد.
دانش آموز برای بیان ایده ها و طرحهای خود نیاز به فراگیری چگونگی نگارش دارد اما زنگ انشا هنوز در مدارس به صورت جدی مورد توجه قرار نگرفته است.
امروزه شاخص سواد براساس تعریف یونسكو تغییر كرده و خواندن و نوشتن تنها سواد محسوب نمی شود بلكه افراد بدون آشنایی به كامپیوتر، اینترنت و زبان انگلیسی بی سواد محسوب می شوند.
هنوز پس از چندین دهه از بكارگیری كامپیوتر در مدارس كشورهای توسعه یافته، بسیاری از مدارس كشور فاقد این وسیله كارا و مؤثر است.
بسیاری از دانش آموزان هنوز چگونگی استفاده ابتدایی از رایانه را نمی دانند و درس و واحدی نیز در دوره های مختلف تحصیلی برای این منظور پیش بینی نشده است.
برای تولید دانایی، راهی جز حضور فعال دانش آموزان در ارایه مطالب درسی نیست و در این راه باید از دانش آموز مشورت خواست و آنها را در برنامه های مختلف آموزشی و پرورشی شركت داد.
معلمان باید در كلاس درس از متكلم وحده بودن خارج شوند و نقش بیشتر به دانش آموزان در كلاس دهند و آنها را برای مطالعه كتابهای غیردرسی هم تشویق كنند.
منبع : روزنامه قدس


همچنین مشاهده کنید