نگاهی به جاذبه های مشکین شهر آثار تاریخی

● سنگ نوشته شاپور
سنگ نوشته شاپور دوم ساسانی در حاشیه شرقی شهر واقع شده است ابعادش ۱۱۰ در ۲۳۰ سانتی متر است و به خط پهلوی ساسانی بوده است که در سال۳۳۷ میلادی به دستور نرس هرمزد والی این نواحی نوشته شده است هم اینک چیزی از این نوشته ها باقی نمانده است
قلعه ارشق در ۶۰ کیلو متری شمال شهر واقع شده است گویا در عهد اشکانیان و ساسانیان قلعه ای نظامی بوده است
● مقبره شیخ حیدر
مقبره شیخ حیدر برج بلندی است در مرکز شهر و امنسوب به شیخ حیدر، پدر شاه اسماعیل اول می باشد. مقبره یاد شده به شکل برج مدور و با ارتفاع ۱۸/۵ متر و قطر ۱۰/۵ می باشد. این بنا از خارج با کاشی های فیروزه ای رنگ به آیات ۲۷ - ۲۸ و ۲۹ سوره فتح و همچنین لفظ «جَل جلالُهُ» ر اشکال مختلف و با خط کوفی بنایی مزین گشته است.در مورد قدمت بنا و تاریخی احداث آن اظهارات گوناگونی ابراز شده است که «دونالد ویلبر» معتقد است این بنا از آثار قرن ۷ و ۸ ه.ق.است و در دوره صفویه به تکمیل و تزئینات کاشی کاری آن همت گماشته اند.
با توجه به تخریب کتیبه به جای مانده مقبره که تاکنون هیچ سند و مدرکی مبنی بر تاریخ دقیق احداث این بنادر دست نبوده. اخیرا توسط آقای قوچانی، کارشناس سازمان میراث فرهنگی کشور کتیبه موجود بر سر در ورودی این برج بازخوانی شده که آن را به سال ۷۳۱ ه.ق. یعنی دوره حکومت ابوسعید بهادرخان آخرین حکمران سلسله مغول در ایران نسبت می دهند.
در سال ۱۳۸۰ طرح سامان دهی حریم مقبره در هیئت دولت به تصویب رسید. این طرح شامل دو مرحله کلی است، مرحله اول شامل بازسازی کتیبه های فروریخته و مرمت بنای تاریخی و مرحله دوم ساماندهی اطراف این اثر می باشد.لازم به یادآوری است مقبره شیخ حیدر در تاریخ ۱۸ تیرماه ۱۳۱۱ ه.ش. تحت شماره ۱۸۴ جزو آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
به گفته «محمدعلی مخلصی» در کتاب «فهرست بناهای تاریخی آذربایجان» اشیای سفالی و مفرغ به دست آمده از این قلعه در ضلع شمال غربی و پای دیوار قلعه مربوط به دوره های پیش از ساسانیان می باشد.
طول ضلع شمالی قلعه ۹۵ متر و ضلع جنوبی آن ۱۱۵ متر می باشد. قلعه از ۴ دیوار خشتی و چندین برجک تشکیل شده است که قطر دیوار آن ۱ متر می باشد.قلعه کهنه تحت شماره ۶۱۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
● سایر آثار تاریخی منطقه مشکین شهر:
▪ دیو قالاسی در ۵ کیلومتری روستای کویج
▪ روستای تاریخی انار و قبرستان تاریخی آن
▪ قلعه قشلاق زاخور در ۵۰ کیلو متری شمال شهر
▪ مقبره سید سلیمان در روستای فخرآباد
▪ مقبره سید جعفر در روستای انار
▪ مفبره سید ابراهیم در شهر لاهرود
▪ شهر یری در نزدیکی روستای پیرازمیان
▪ شهر باستانی اورامی در شمال شهر
▪ قلعه ایلانلی داغ
▪ قبرستان تاریخی اونار
▪ قبرستان تاریخی ارباب کندی
▪ حمام عدل
▪ غارهای تاریخی لاهرود
▪ تاریخی دوجاق
▪ قبرستان تاریخی تنگ
▪ آثار انسان های ماقبل تاریخ
▪ کاروانسرای قانلی بولاغ
▪ کاروانسرای رضی
▪ سنگ افراشته های اُنار
▪ چنار کهنسال اُنار
● جاذبه های توریستی مشکین شهر
جاذبه های توریستی منطقه مشکین شهر شامل جاذبه های طبیعی و جاذبه های تاریخی است. ارتفاعات متعدد ، آبهای معدنی فراوان، دریاچه های كوچك و بزرگ، دشت وجلگه های وسیع و شرایط آن وهوایی مساعد و مطلوب ، همگی نشان از قابلیت ها و استعدادهای طبیعی منطقه برای جلب مشتاقان و علاقه مندان طبیعت دارد.
کوه معروف «سلطان ساوالان» با ارتفاع ۴۸۱۱ متر از سطح دریا ، عظمت خاصی به منطقه بخشیده است . این كوه با یخچال های عظیم از منظر ورزش كوهنوردی و یخچال نوردی، یكی از كوههای مطرح در سطح جهان است و هرسال و بویژه در فصل تابستان هزاران علاقه مند از اقصی نقاط ایران و جهان به این كوهستان روی می آورند و از مواهب طبیعی آن بهره مند می شوند.
كوهستان سبلان موهبت های طبیعی خود را سخاوتمندانه به ساكنان پیرامونش ارزانی داشته است . به سبب فراوانی و سهولت دستیابی به آب دشتهای اطراف ، سبلان از دیرباز شاهد و جایگاه مدنیت های بسیار مهم درطول تاریخ بوده است. وجود آثار و شواهد متعدد از ادوار مختلف تاریخ ، از هزاره های قبل از میلاد مسیح تا ظهور اسلام ، هریك از شهرهای منطقه را به دوران اشكانیان و ساسانیان و پیش از آن پیوند می دهد.
یادمان های تاریخی برجای مانده در منطقه سبلان ، جلوه یی دیگر از توان و استعداد بالقوه آن در جذب توریست و رونق گردشگری در این خطه باستانی بشمار می آید.
درشهرستان مشکین شهر آثار تاریخی فراوانی موجود است كه از آن میان می توان به قلعه كهنه و سوروشگن داش (سنگ نبشته شاپور دوم ساسانی ) شهرستان مشكین شهر از آثار باستانی منطقه است.
آنچه از جاذبه های طبیعی و تاریخی منطقه سبلان بیان شد، چنان می نماید كه این منطقه قابلیت های بسیار و توان بالقوه فروان برای سرمایه گذاری در فعالیت های توریستی و تفریحی دارد و ضرورت شناخت دقیق و شناساندن پدیده های منحصر به فرد آن به جهانگردان بدیهی به نظر می رسد.
● گردشگاههای مشکین شهر
پارک جنگلی در جنوب شرقی شهر واقع شده است و جاده ای اسفالته به طول ۳ کیلومتر دارد در روزهای تعطیل محل گردش و تفریح ساکنان بومی و مسافران است
شیروان دره سی در ۳۰ کیلو متری جنوب شرقی مشکین شهر و درارتفاع ۲۲۰۰ متری واقع شده است مساحتش بالغ بر ۷۵ کیلو مترمربع است و محل زندگی حیوانات وحشی و پرندگان می باشد همچنین دارای صخره ها و غارهای دیدنی است محل اصلی ورود به دره در ۵ کیلو متری پائین آبگرم معدنی شابیل قرار دارد و برای ورود به آن باید از کنار آبشاری با ارتفاع ۴۰ متر به سمت پائین صخره نوردی کرد آبشارهای دوقلوی شیروان دره در نوع خود بی نظیر است
▪ زیستگاه هوشنگ میدانی و قره گؤل
نام اصلیش اشک میدانی است که یادگار اشکانیان در جنگ با رومیان است. گویا محل ییلاق لشکر اشکانیان بوده است. بنا بر روایات این میدان ، محل جنگ بابک با اعراب بوده است
این میدان , منطقه ای مسطح است كه در دامنه شمال غربی سبلان به ارتفاع ۲۷۲۵ متر از سطح دریا واقع شده است . تالاب قره گؤل نیز به قطر تخمینی ۳۰۰ متر در قسمت شمال غربی دامنه های هرم و جنوب شرقی زیستگاه هوشنگ قرار دارد . حیوانات و پرندگان وحشی در هوشنگ میدانی و تالاب قره گؤل متنوع اند .
▪ زیستگاه تنبق مشكین شهر
این زیستگاه در شمال غرب مشکین شهر واقع شده است و ۱۸ كیلومتر با آن فاصله دارد. در حدود ۷۰ كیلومتر مربع مساحت دارد و محل زیست كل و بز , خوك , خرگوش , گرگ و كبك است . این منطقه در ارتفاع ۱۸۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است .
▪ زیستگاه ارباب كندی
این زیستگاه در ۴۲ كیلومتری شمال شرق مشکین شهر و ۵۵ كیلومتری شمال غرب اردبیل واقع شده است , ۷۰ كیلومتر مربع وسعت دارد و در ارتفاع ۱۵۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است . كل و بز , خوك , گرگ , روباه , خرگوش , كبك و مرغابی از جمله وحوشی هستند كه این منطقه را مامن زیست خود ساخته اند .
▪ زیستگاه موویل
این زیستگاه در جنوب مشگین شهر و در غرب كوههای هرم سبلان واقع است .ارتفاع این منطقه از سطح دریا ۳۲۰۰ متر است . در این زیستگاه , قوچ و میش ارمنی , كل و بز از نوع سفید طوقدار , كبك دری , خرس قهوه ای و خاكستری , گرگ , خوك , خرگوش , انواع پرندگان شكاری و لاشخور زندگی می كنند.
▪ زیستگاه شیروان دره سی مشكین شهر
”شیروان دره سی “ زیستگاهی است كه در ۲۰ كیلومتری جنوب شرق مشکین شهر قرار دارد . ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۰۰ متر و مساحت آن ۷۵ كیلومتر مربع برآورد شده است .زیستگاه ” شیروان دره سی “ , محل زندگی دایمی وحوش مانند : كل وبز , خوك , روباه , گرگ , قوچ و میش ارمنی , خرگوش , كبك , كبك دری, قمری , فاخته و شماری از پرندگان مهاجر است .
▪ زیستگاه حاجی لو
این زیستگاه در ۲۲ كیلومتری شمال مشکین شهر در كوه های حاجیلو واقع شده است . دارای ۷۰ كیلومتر مربع وسعت و ارتفاعی حدود ۱۹۰۰ متر از سطح دریاست . حیواناتی مانند : كل وبز , خوك , گرگ , خرگوش , روباه و كبك این منطقه را به عنوان محل زیست خود برگزیده اند .
▪ چشمه قوتور سوئی
چشمه قوتور سوئی که در حقیقت از لحاظ درمانی نگین چشمه های سبلان محسوب می شود به علت داشتن مقدار زیادی گاز SH۲ و حرارت حدود ۳۸ درجه سانتیگراد جایگاه محسوسی در میان تمام چشمه های سبلان دارد . در منابع بین المللی کنگره های هیدرولوژی در اروپا بارها روی اثر گاز SH۲ که از لحاظ علمی ثابت شده تاکید می شود.
در حالیکه اثر کاتیون ها و آنیون ها و مواد معدنی در سایر چشمه ها که فاقد گاز مزبور هستند هنوز از نظر علمی مورد بحث است بنا بر این با استناد به عصاره کنگره های تشکیل شده اثر گاز SH۲ در بدن ثابت شده و بطور خلاصه به این ترتیب است که گاز SH۲ پس از حدود ۴۰ ثانیه یعنی کمتر از یک دقیقه به مقدار زیاد در پوست بدن انسان جذب می شود و نفوذ می کند (مشاهده عینی آن سرخی خیلی زیاد استفاده کنندگان از چشمه آب معدنی قوتور سوئی است که پس از چند دقیقه در پوست و بدن استفاده کنندگان مشاهده می گردد)و این به علت نفوذ گاز SH۲ و متعاقب آن باز شدن مویرگ ها و عروق زیر پوست می باشد که در اصطلاح پزشکی آن را گشادگی رگ ها (Vasodilation)می گویند در اثر این عمل پر خونی زیاد در زیر پوست ایجاد شده ودر اطراف مفصل ها از جمله مفصل های ستون فقرات زانو شانه ها خون بشدت جریان پیدا نموده و بطور خلاصه اثر درمانی خود را به علت جریان شدید خون در این نواحی که قبلا کم بوده ایجاد می نماید و نهایتا در مفصل ها ایجاد کم دردی و یا بی دردی می کند.
این خلاصه ای از اثر اولیه گاز SH۲ است که این گاز پس از نفوذ در پوست در سلول های ایمنی مسئول دفاع بدن اثر گذاشته و در سیستم ایمنی بدن که وظایف آن به عهده گلبول های سفید است دخالت نموده و نهایتا پس از استفاده های متعدد از آب گازداربه مدت سه هفته سیستم ایمنی نیز تغییراتی حاصل نموده و این خود باعث بهبودی بعضی از اشکال رماتیسمی می شود .
▪ چشمه آبگرم ایلاندو
در فاصله ۱۱ کیلومتری جنوب مشكین شهر از زمین می جوشد. آب چشمه ایلاندو از نوع آب های معدنی كلروسولفاته بیكربناته كلسیك گازدار و گرم است. به خاطر دمای بالای آب، تسكین دهنده دردهای عمومی بدن و تقویت كننده حالت عمومی بدن و نیز تمدد اعصاب است و نیز به موجب داشتن بیكربنات و سولفات می توان از آن برای درمان بیماری های جلدی، دردهای روماتیسمی مزمن، بیماری های تنفسی و گوارشی، بیماری های زنانه استفاده كرد.
▪ چشمه آبگرم شابیل
این چشمه در۲۷ كیلومتری لاهرود و در چند كیلومتری آبگرم قوتورسوئی و در پای تپه ای واقع شده است. دمای آب در مظهر چشمه ۴۸ درجه سانتی گراد است. ظاهر آب زلال، كمی ترش مزه، بی رنگ و نیز كمی بودار است. آب این چشمه، در ردیف آب های معدنی اسید بیكربنات یا بیكربناته سدیك قرار دارد. به خاطر وجود مقدار زیادی اسید كربنیك، از آب آن برای درمان بیماری های حركتی، عصبی (درمان پادرد و كمر درد) استفاده می شود.

منبع : خبرگزاری ایسنا