پدرم، مقتدر باش

بیش از نیمی از مردان بزهكار با پدران خود ارتباط مناسبی نداشته اند، براین اساس بی توجهی پدران در تربیت فرزندان، از عوامل مهم بزهكاری كودكان در آینده است.
كارشناسان نقش پدر را در تربیت كودكان در سن ۳ تا ۶سالگی، بویژه در پسران بسیار مهم می دانند. آنان معتقدند كه همانندسازی كودك از پدر خود بیشتر از مادر است.
تحقیقات نشان می دهد دخترانی كه ارتباط مناسب با پدرانشان دارند، در همسر گزینی تمایل بیشتری به همسرانی با خصوصیات پدر خود دارند.
همچنین پسران از پدران خود مرد بودن، شوهر بودن و پدر بودن را می آموزند . اگر پدر به فرزند، خانواده و همسر خود بی توجه باشد، در این صورت همانندسازی صحیحی از سوی پسر با پدر انجام نمی شود و پسران از نظر شخصیتی دچار مشكلات بسیاری می شوند. شاید بتوان گفت، مسئولیت پدری، مسئولیت بسیار سنگینی است كه با آگاهی، خلاقیت، فداكاری و اخلاق همراه است. باید در نظر داشت كه تصور كودك از پدر، فردی مقتدر و شجاع است به گونه ای كه شغل، موقعیت پدر، پایگاه اقتصادی، نظریات و تحصیلات پدر در زندگی فرزندان نقش بسزایی ایفا می كند. اگر پدری دچار مشكلات اخلاقی شود، بر شخصیت كودك تأثیر می گذارد و كودك با سرافكندگی به زندگی ادامه می دهد.
● پدر، اقتدار خانواده است
كارشناسان معتقدند پدرانی كه بین عمل و گفتارشان تفاوت است . پدرانی كه فرصت كافی برای ارتباط با فرزندان خود ندارند، الگوی مناسبی برای همانندسازی فرزندان نیستند. با این همه فرزندان در مسیر رشد از افراد بسیاری تأثیر می گیرند كه در این میان نقش پدر بسیار پررنگ تر و با اهمیت تر است. نحوه استدلال پدر و به كارگیری وسائل برای ارتباط با كودكان تأثیر مستقیمی روی رفتار كودك دارد. پدر با رفتار و حركات خود به كودك جهت می دهد و موجب رشد و یا سقوط شخصیت فرزند خود می شود.
دكتر سیدحسن علم الهدی كارشناس مسائل اجتماعی درباره نقش پدر در تربیت فرزندان، می گوید: پدر و مادر در خانواده دارای جایگاه ویژه ای هستند. بار عاطفی خانواده بر عهده مادر و رهبری و مدیریت خانه بر عهده پدر است.
او با اشاره به این كه فرزندان پدر را نماد اقتدار و تكیه گاه خانواده می بینند، می گوید: تحقیقات روی خانواده هایی، كه دارای پدر معتاد هستند، نشان می دهد كودكان این خانواده ها همواره احساس تحقیر می كنند. چرا كه اقتدار پدر را از بین رفته می بینند وهمیشه پدر را از دوستان و اطرافیان خود پنهان می كنند.
علم الهدی با اشاره به این كه بسیاری از مشكلات خانوادگی و ارتباطات اجتماعی خانواده به نقش پدر برمی گردد، می گوید: مطالعات نشان می دهد فرزندان در خانواده نسبت به شغل، رفتار و ارتباطات اجتماعی پدر بسیار حساس هستند، این در حالی است كه این حساسیت نسبت به مادران تحصیل كرده و دارای پایگاه اجتماعی بالا، بسیار كمتر است.
به گفته او دلیل اهمیت پایگاه اجتماعی پدر برای فرزندان، نقش رهبری پدر در خانه و خانواده است.
این كارشناس مسائل اجتماعی تأكید می كند: مدت حضور پدر در خانواده و رفتار مسالمت آمیز او در خانه سبب می شود كه كودكان در فراگیری دروس مدرسه بسیار جدی تر عمل كنند. او با اشاره به این كه یكی از موضوعات مطرح شده درباره تربیت فرزندان ازسوی پدر تفاوت نسلی است، می گوید: یك پدر در جایگاه پدر بودن برای تربیت فرزندش باید روان شناسی مربوط نوجوانی و جوانی را به خوبی بداند و خود را به الگوهای جوانان نزدیك كند.
دكتر علم الهدی به پدران توصیه می كند: پدران باید باتوجه به وضعیت اجتماعی امروز، بحث اینترنت و آموزش های غیرمستقیمی كه از سوی رسانه ها به كودك داده می شود، سعی كنند دیدگاه های خشك را برای تربیت فرزندان خود به كار نبرند.
او معتقد است كه پدران باید شناخت مناسبی از ویژگی های دوران جوانی و نوجوانی فرزندان خود داشته باشند و خود را به وضعیت رفتاری آنان نزدیك كنند.
علم الهدی تأكید می كند كه خانواده ها مسافرت خانوادگی را هرچندوقت یك بار در برنامه زندگی خود داشته باشند؛ مسافرت به خانواده ها فرصت گفت وگو و تعامل بیشتر را می دهد و بویژه برای پدران زمینه ای را ایجاد می كند كه فارغ از مشغله كاری خود در محیطی صمیمی با فرزندان خود تعامل داشته باشند.
● مشغله كاری پدر عامل تنزل شخصیت كودك
بسیاری از كارشناسان معتقدند هنگامی كه حضور پدر در خانواده به دلیل مشغله كاری یا هر وضعیت دیگر كمتر باشد، ویژگی شخصیتی و اخلاقی كودك نیز دچار تنزل می شود.
دكتر فربد فدایی با اشاره به این نكته می گوید: پدر به عنوان واسطه بین دنیای بیرون و خانواده، نقش اصلی در شكل گیری ارزش های اخلاقی و وجدانیات كودك دارد.
تحقیقات در زندگی بزهكاران نشان می دهد كه در دوره حساس بین ۳ تا ۶ سالگی نقش پدر در زندگی این افراد یا نبوده و یا كم رنگ بوده است.
دكتر فدایی نقش مادر را در یك سال و نیم ابتدای زندگی كودك مهم می داند و می گوید: محبت مادر برای یك سال و نیم ابتدای زندگی كودك بسیار ضروری است و احساس اعتمادبه نفس كودك نیز به دلیل همین محبت مادر شكل می گیرد.
او تأكید می كند: كودكان بویژه پسران در سنین ۳ تا ۶ سالگی، نیاز بیشتری به پدر دارند و پدران نیز باید برنامه ریزی لازم را برای حضور بیشتر در منزل داشته باشند.
این كارشناس به نقش تربیتی پدر و مادر اشاره می كند و می گوید: گاهی مادر بیش ازحد به كودك محبت می كند كه منجر به تربیت فرزندان زیاده خواه و بی مسئولیت می شود. بعضی وقت ها هم مادر از همان ابتدا به كودك بی توجهی می كند. این امر هم سبب می شود تا كودكان عزت نفس كافی نداشته باشند.
دكتر فدایی درباره نقش تربیتی پدران می گوید: اگر پدر خود را ملزم به رعایت اصول اخلاقی بداند، كودك همانندسازی بسیارخوبی از پدر می كند، اما گاهی وقت ها پدر رفتارهای مناسبی از خود نشان نمی دهد، درنتیجه كودكان هم بدون توجه به اصول اخلاقی پرورش پیدا می كنند.
وی معتقداست: بی توجهی به كودكان و مشغله زیاد پدر و مادر سبب می شود كودكان بدون توجه به ارزش های اجتماعی و اخلاقی و غیرمتعهد بزرگ شوند.
● والدین هماهنگ با فرزند خود باشند
از سوی دیگر برخی كارشناسان معتقدند هرچقدر پدران در تربیت فرزندان خود هماهنگ و همگام باشند، فرزندان از تعادل روحی - شخصیتی بیشتر برخوردار می شوند. آرمیندخت احمدی روانشناس نیز به این نكته اشاره می كند و می گوید: والدین باید نسبت به شرایط روحی - روانی فرزندان خود توجه داشته باشند.
پدر نباید از قدرت خود برای كنترل فرزند استفاده كند.وی تأكید می كند: شخصیت پدر، تحصیلات، دیدگاه وی، شغل، نگرش و سطح درآمد پدر متغیرهایی است كه كودك در آینده از آنها تأثیر می پذیرد. براساس تحقیقات پدران بیكار نسبت به پدران شاغل بیشتر رفتارهای خشن از خود نشان داده اند كه تأثیر این موضوع در رفتار كودكان در جوانی و نوجوانی مشخص شده است.به گفته احمدی، اگر پدران نسبت به روحیه فرزندان خودآگاه باشند، توانمندی كودك خود را بشناسند، كودك شرایط رشد مناسبی را طی خواهد كرد و رفتارهای پرخطر او در سال های آینده نیز كاهش پیدامی كند.
این كارشناس با تأكید بر اینكه پدران باید درخانواده قدرت داشته باشند اما قدرت طلب نباشند، اظهارمی كند: پدر با توجه به قدرت و اقتدار خود در خانواده، برای هدایت اعضا تلاش می كند تا آرامش و آسایش در خانه و خانواده فراهم شود.

هدی هاشمی

منبع : روزنامه ایران