نخستین نورها بر پرده نقره‌ای

همزمان با روز مبدا سینما، نمایش آثار برادران لومیر و نخستین نورها بر پرده نقره ای با نخستین نمایش رسمی « سینماتوگراف» و نخستین فیلم توسط برادران « لومیر» در ۲۸ دسامبر ۱۸۹۵ هنر سینما به عنوان یك رسانه گروهی مستقل و به مثابه یك زبان و نمایش نوین آغاز شد، آنان هرگز چنین تصوری از فراگیر شدن سینما و تاثیر شگرف آن بر تمدن بشری نمی كردند.
۲۸ دسامبر (۱۸۹۵) ، مصادف با نخستین نمایش چند فیلم كوتاه از برادران لومیر است كه به عنوان مبدا سینما به رسمیت شناخته شده است .سال های مانده تا جنگ جهانی اول، در واقع زمینه بهره وری از امكانات عملی سینما، یعنی تكامل آن به« كینو توسكوپ» را فراهم آوردند. در واقع، هنگامی فیلم به صورت هنر شكل گرفت كه آموخت چگونه می تواند شیء نمایش داده شده را به كمك عواملی كه در طبیعت تصاویر متحرك نهفته است، تفسیر كند و همچنین به وسیله گزینش و جابه جا كردن و تقطیع تصاویر و زوایا به كمك تقسیم نور و سایه و حركت اشیا و دوربین فیلمبرداری، واقعیتی دروغین را به مثابه حقیقت بقبولاند و بدین ترتیب زبان سینما در تاثیر متقابل با صنعت سینما، توانست گسترش یابد.
موفقیت برخی از شركت ها در آغاز عصر سینما به این بستگی داشت كه كارگردان آنها، تا چه اندازه در استفاده از دستور زبان سینمایی توانایی دارد.ساخت اقتصاد سینمایی زمانی قوام و دوام یافت كه توانست پس از تولید، نمایش و بازاریابی (یعنی پخش) به صورت یك تجارت درآید.اغلب از سوی مورخان سینما ابراز عقیده شده است كه برادران لومیر، دانشمندانی بیگانه با جهان بوده اند، زیرا به اختراع خود همواره با نوعی تردید می نگریسته اند.دستگاه ادیسون همانند شهر فرهنگی ها فیلمها را برای بیننده منفرد به نمایش می گذاشت و هنوز شكل جمعی دیدن فیلم به مثابه یك مراسم به وجود نیامده بود.
سینما همانند بسیاری از ابداعات فنی و هنری دیگر، لحظه تولد مشخصی ندارد و اختراع آن را نمی توان به یك كشور یا فرد خاصی نسبت داد.برای سینما خاستگاه های زیادی معین كرده اند از اتاق تاریك ایتالیایی ها در قرن شانزدهم میلادی تا برخی اسباب بازی های اوایل قرن نوزدهم، ولی آنچه مسلم است این است كه اختراع عكاسی در سال ۱۸۳۶ میلادی آغازگر یك سلسله از كشفیاتی بود كه هر لحظه توهم حركت را امكان پذیر می ساخت.
البته بسیاری از تلاشهایی كه در ابتدا انجام می گرفت، بیشتر معطوف تجزیه حركت بود تا تركیب حركت در سینما.به هر صورت سینما هنری است كه در بستر تكنولوژی به رشد و شكوفایی رسید، پس خواه ناخواه باید مسیر تجربه ها و آزمایشهای مختلف را طی می كرد تا به بالندگی خود می رسید.
در آخرین دهه قرن نوزدهم میلادی برای تاباندن تصاویر متحرك بر روی پرده تلاشهایی صورت گرفت در حقیقت در این زمان تركیب پایه فیلم قابل انعطاف و شفاف، زمان نوردهی سریع، مكانیزمی برای كشیدن فیلم در داخل دوربین، ابزاری برای متوقف ساختن فیلم به تناوب و شاتری كه جلوی نور را می گرفت تكمیل شده و مخترعین، مستقل از هم در چند كشور دوربین هایی برای فیلمبرداری و ابزارهایی برای نمایش آن ساختند. این افراد كه اولین بار تصاویر متحرك را جلوی دید تماشاگران گذاشتند عبارت بودند از: ادیسون درآمریكا، برادران لومیر در فرانسه، ماكس اسكدانوفسكی در آلمان، ویلیام فریز و كرین در انگلستان.بنابر این گزارش، دستگاه ادیسون «كینو توسكوپ» نام داشت و همانند شهر فرنگ فیلمها را برای بیننده منفرد به نمایش می گذاشت، از آنجا كه ادیسون فكر می كرد اقبال مردم به فیلم زودگذر است لذا به دنبال سیستمی كه فیلم را روی پرده نشان دهد نرفت.
لویی واگوست لوی دوربینی اختراع كردند كه می توانست فیلم ۳۵ میلیمتری بگیرد و همچنین این دستگاه پروژكتور نیز بود. البته دستگاه ماكس اسكلادانوفسكی در اول نوامبر همان سال آماده شده بود و بر روی پرده فیلم نشان می داد ولی دستگاه عظیم الجثه او دو نوار فیلم عریض كه همزمان حركت می كردند نیاز داشت و از این رو تاثیر چندانی در پیشرفتهای تكنولوژیك بعدی سینما نگذاشت با اینكه برادران لومیر نبودند كه سینما را اختراع كردند، ولی آنها در تعیین فرم ویژه ای كه این رسانه جدید به خود می گرفت نقش مهمی داشتند.
ادیسون بعد از اینكه كینه توسكوپ را رها كرد،شركت فیلمسازی خود را تاسیس كرد.اولین فیلم ها، از نظر فرم و سبك بی نهایت ساده بودند، معمولا از یك نمای واحد كه یك كنش واحد را از فاصله ای دور نشان می داد.تا سال ۱۹۰۳ اغلب فیلم ها از جاهای دیدنی یا رویدادهای مهم تهیه می شدند، در حقیقت سینمای غیرداستانی یا مستند از همان ابتدا توسط لومیرها پایه گذاری شد آنها با دوربین های خود از فعالیتهای روزمره فیلم تهیه می كردند و به نمایش می گذاشتند همانند (ورود قطار به ایستگاه) غذا دادن به بچه، كارگران در حال ترك كارخانه و لومیرها افرادی را آموزش می دادند و به سراسر دنیا می فرستادند تا فیلم های خبری تهیه كنند. لومیرها به هر تقدیر در سال ۱۹۰۵ به خاطر آنكه آینده خوبی برای سینما نمی دیدند آن را كنار گذاشتند.
ادیسون با ساختن استودیو بلك ماریا واقع در وست اورانج كالیفرنیا نخستین استودیو فیلمسازی جهان را پایه ریزی نمود.
در استودیو او یك قسمت لولادار از سقف باز می شد تا نور خورشید را به درون بیاورد و تمام ساختمان روی یك ریل دایره ای می چرخید تا با حركت خورشید تطبیق پیدا كند.در ۱۸۹۶ ژرژملی یس از مخترع انگلیسی رابرت ویلیام پاول پروژكتوری می خرد و با مكانیزم آن یك دوربین می سازد، او در عین حال شعبده باز بود و توانست امكانات جلوه های ویژه ساده ای را كشف كند.همچون نورپردازی مضاعف اولین فیلم های ملی یس شبیه نماهای لومیرها از كارهای روزمره بود، در سال ۱۸۹۷ میلادی ملی یس استودیوی خود را تاسیس كرد.
استودیوهای او، برخلاف ادیسون همانند یك گلخانه بود كه فیلمبرداری با استفاده از نور خورشید را از هر سو امكان پذیر می ساخت و لازم نبود استودیو با جابه جایی خورشید جابه جا گردد.ملی یس همچنان شروع به ایجاد صحنه های پیشرفته ای برای خلق دنیای خیالی كرد، ملی یس در حقیقت استاد میزانسن در سینما بود مورخین سینما او را پدر فیلم داستانگو نامیده اند.
مهمترین دستاورد «ملی یس» برای هنر سینما و فیلم داستان گو، كشف قابلیت های بصری تصویر متحرك برای پدید آوردن خیال پردازی های سینما بود، گرچه آثار ملی یس در مقایسه با آثاری كه امروزه با استفاده از حقه های سینمایی ساخته می شوند همچنین ۲۰۰۱ یك ادیسه فضایی و جنگ ستارگان بسیار ابتدایی به نظر می رسند اما او با همین آثار، از حد ضبط تصاویر متحرك فراتر رفت و فیلم هایی ساخت كه كاملا زاده تخیل او به عنوان یك فیلمساز بودند، كارهای او از نظر سبك در مقابل صحنه های واقعی فیلم های برادران لومیر قرار داشت.برادران لومیر پدیده های آشنا را تصویر می كردند و ملی یس به سراغ پدیده های ناشناخته می رفت. او بیش از ۵۰۰ فیلم ساخت كه مشهورترین آنها سیندرلا ۱۸۹۹ و سفر به ماه ۱۹۰۲ بودند.
در فیلم های او دوربین محل ثابتی داشت و صحنه ها به همین جهت تئاتری می نمودند.تولید «حمله كلون ها» به كارگردانی «جورج لوكاس » در سال ۱۹۹۳ كه توسط سیستم های دیجیتالی انجام شد، آغازی بود بر انقلاب دیجیتالی كه چند سالی است سینما را خیره تحولات چشمگیر دیگری كرده است.

منبع : روزنامه ابرار