وضعیت نامطلوب سازمان ملل متحد بزرگ ترین چالش بان‌کی‌مون

بان كی مون، وزیرخارجه كره جنوبی و دبیركل آتی سازمان ملل متحد چندی پیش مراسم تحلیف خود را در این سازمان انجام داد.با این حال وی باید تا اول ژانویه ۲۰۰۷ برای تصدی شغل جدیدش به عنوان هشتمین دبیركل سازمان ملل متحد منتظر بماند.
بان كی مون در ماه اكتبر به اتفاق آراء در مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان اولین فرد آسیایی پس از ۳۵ سال به عنوان دبیر كل سازمان ملل متحد انتخاب شد. شیخ حیا راشد الخلیفه، رییس مجمع عمومی سازمان ملل ریاست مجلس سوگند بان كی مون را برعهده داشت.دبیر كل جدید سازمان ملل در مراسم سوگند خود متعهد شد وظایفش را با وفاداری، آگاهی و تعهد انجام دهد و تنها در جهت منافع سازمان ملل عمل كند و حاضر به پذیرش دستور از هیچ كشور یا قدرتی نشود.
بان پیش از این متعهد شده بود كه به تلاش های بی وقفه برای ایجاد پل های ارتباطی و از بین بردن اختلافات و انجام اصلاحات در سازمان ملل كه بتواند این سازمان را برای مقابله با چالش های قرن ۲۱ آماده كند، تلاش های بی وقفه ای انجام دهد۶. نامزد رسمی برای تصدی مقام دبیر كلی سازمان ملل وجود داشتند.
شاخص ترین چهره در میان این شش نفر بان كی مون وزیر خارجه كره جنوبی بود. پس از او با فاصله ای مشهود ششی تارور، نویسنده هندی و معاون دبیركل قرار داشت و پس از او شاهزاده زیادالحسین، سفیر اردن در سازمان ملل مطرح بود.اغلب چنین است كه در آخرین دقایق ، یعنی در اكتبر و نوامبر نامزدی كه واقعا شانس بدست آوردن آرای اعضای دائم شورای امنیت را دارد، تازه وارد صحنه می شود و تا پیش از آن نمی توان تخمین درستی از پیروزی یكی از نامزدها به دست داد.
از دیگر نامزدهای مطرح نخست وزیر سنگاپور بود و پس از او رییس جمهور لتونی خانم وایكه فرایبرگا مطرح بود.نامزد دیگر، مشاور دولت سریلانكا بود. وزیر دارایی سابق افغانستان اشرف غنی نیز نامزدی خود برای كسب این مقام را اعلام كرده بود.صرف نظر از اشخاص، بحث های دیگری نیز در شورای امنیت وجود داشت. آمریكا و انگلیس با سنت نانوشته گردشی بودن دبیر كل سازمان مخالف بودند. بر اساس این سنت، دبیر كل آینده می بایستی آسیایی باشد، بخصوص كه آفریقا كه اكنون عنان نماینده یكی از كشورهای آن است، دبیر كلی را حدود ۱۵ سال بر عهده داشته است.
انگلیس و به ویژه آمریكا مایل بودند كه این بار نماینده ای از اروپای شرقی انتخاب شود، به خصوص كه هرگز از این منطقه جهان كسی عهده دار این منصب نشده است. آمریكا اصرار داشت كه این بار یك مدیر و نه یك سیاستمدار دبیر كلی ملل متحد را بر عهده گیرد.
در این میان تنها كوفی عنان بود كه بی طرفانه به این روند نظاره می كرد و می گفت: شخص خاصی مد نظر من نیست، برایم مهم نیست كدام مرد یا زن را انتخاب می كنند، تنها امیدوارم كه بهترین را انتخاب كنند.با همه این مباحثات بان كی مون دیپلمات كاركشته و وزیر خارجه كره جنوبی به طور رسمی در ۱۳ اكتبر (۲۱ مهر) دبیر كل سازمان ملل شد. مجمع عمومی سازمان ملل در این روز، انتخاب كی مون به این مقام و جانشینی كوفی عنان را به تصویب رساند. البته باید خاطر نشان ساخت كه نشست مجمع عمومی در مورد انتخاب دبیر كل بیشتر حالت تشریفاتی دارد و انتخاب اصلی با شورای امنیت است.
بان كی مون به این ترتیب هشتمین دبیركل سازمان ملل از بدو تاسیس یعنی از شصت سال قبل خواهد بود.دوره دبیر كلی كوفی عنان ۳۱ دسامبر به پایان می رسد. او نخستین كسی بود كه به جانشین ۶۲ ساله خود تبریك گفت و در عین حال، دشواری كار را به وی گوشزد كرد.بان كی مون در نظر دارد راه حلی برای مشكل كره شمالی نیز بیابد.
وی قبل از قطعی شدن انتخاب اش، به امتیاز بزرگ مناسبات خود با كره شمالی و تجربه هایش در مذاكرات شش جانبه با این كشور اشاره كرده بود. منتقدان بان، كمرنگ بودن روابط عمومی و كمبود تجربه در برخورد با رسانه ها را از نقاط ضعف او بر می شمرند.این دیپلمات ۶۲ ساله در جلسه رای گیری غیررسمی كه برگزار شد به عنوان تنها نامزد از میان شش نامزد تصدی دبیركلی سازمان ملل توانست رای موافق هر پنج عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل را كسب كند. بر اساس قوانین نانوشته جانشین عنان آفریقایی الاصل باید آسیایی می بود.انتخاب بان سریع ترین گزینش در تاریخ سازمان ملل بود.
پس از چهار بار رای گیری غیررسمی در شورای امنیت، نامزدهای رقیب وی عرصه را خالی كردند. آخرین دبیر كل آسیایی سازمان ملل كه در سال های ۱۹۶۱ تا ۱۹۷۱ در این مسند قرار داشت،اوتانت از برمه (میانمار) بود.بان كی مون در یك رای گیری غیررسمی در مقر شورای امنیت سازمان ملل ۱۴ رای از ۱۵ رای شورای امنیت را بدست آورد و تنها ژاپن از دادن رای به او خودداری كرد. با این حال ژاپن بعدا اعلام كرد كه از تصمیم شورای امنیت سازمان ملل برای انتخاب بان كی مون به عنوان جانشین كوفی عنان استقبال می كند.
توموهیكو تانیگاكی، معاون سخنگوی وزارت خارجه ژاپن در گفتگو با خبرنگاران، گفت: دولت ژاپن به همراه مردم كره جنوبی از انتخاب بان كی مون به عنوان دبیر كل آینده سازمان ملل احساس خرسندی می كند.وی اضافه كرد: انتخاب بان یك حركت خرسند كننده شمرده می شود زیرا ژاپن از مدت ها پیش بدنبال انتخاب فردی از قاره آسیا برای دبیركلی سازمان ملل بود.شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن نیز در جریان دیدارش با روموهیون، رییس جمهور كره جنوبی در سئول از انتخاب بان كی مون به عنوان دبیركل آینده سازمان ملل حمایت به عمل آورد.بان كی مون پسر یك كشاورز است كه در دانشگاه هاروارد تحصیلات خود را به پایان رسانده است.
او در سازمان ملل و درواشنگتن به عنوان سیاستمدار و بالاخره سفیر كره جنوبی در اتریش و برزیل فعالیت نموده است. وی به پركاری و ادب شهرت دارد.به نظر می رسد نخستین انتظار جامعه جهانی از بان كی مون، پس از تصاحب مقام دبیركلی سازمان ملل، این باشد كه نقش موثرتری در حل بحران كره شمالی ایفا كند.در همین راستا وی قصد دارد در ماه ژانویه به كره شمالی سفر كند.
وی گفته است كه با هدف یافتن راه های قابل قبول برای طرفین در حل مساله هسته ای كره شمالی و موشك های بالستیك به این كشور سفرخواهد كرد.البته دنیا با چالش های دیگری نظیر بحران دارفور و افغانستان نیز روبه رو است و همه از دبیركل سازمان ملل متحد انتظار دارند كه پیام آور صلح باشد. سازمان ملل هم اكنون با چالش هایی مواجه است؛ لزوم اجرای اصلاحات در این سازمان كه مدت ها از سوء مدیریت رنج می برد، اهمیت زیادی دارد.
از سوی دیگر بی كفایتی و فساد مالی كه برجسته ترین آن، رسوایی برنامه نفت در برابر غذا در عراق بود و باعث تیره شدن سابقه كوفی عنان در این پست شد، از دیگر چالش های پیش روی بان است. بان ۳۶سال به عنوان یك دیپلمات مشغول به كار بود و در طول این سال ها، هیچ گاه دست از پا خطا نكرد. او با خدمت در كشورهای گوناگون، به اندازه كافی تجربه برعهده گرفتن پست دبیركلی را دارد.كره جنوبی، كشوری بوده است كه همواره توسط كشورهایی نظیر روسیه، آمریكا، چین، ژاپن و كره شمالی احاطه شده بود و بان به عنوان یك دیپلمات كره ای، تجربه گرانقدری از روابط كره جنوبی با این كشورها اندوخته است.
برخی معتقدند كه انتخاب بان به عنوان دبیركل جدید سازمان ملل، می تواند رابطه تیره میان آمریكا و كره جنوبی را ترمیم كند. پس از گذشت ۵۰ سال رابطه میان آمریكا و كره جنوبی در مرحله گذار قرار گرفته است.با در نظرگرفتن موقعیت فعلی كره جنوبی، ممكن است تا حدودی سوء تفاهم و كشمكش میان دو كشور وجود داشته باشد. چراكه كره جنوبی، در مدت این ۵۰سال بسیار تغییر كرده است. سرعت رشد این كشور، تا حدودی حتی از ایالات متحده نیز بیشتر بوده است.به نظر می رسد بزرگ ترین چالش بان پس از برعهده گرفتن پست دبیر كلی سازمان ملل متحد، سرو سامان دادن به وضعیت این سازمان عریض و طویل است.بان، اعلام كرده است كه وی تلاش خواهد كرد از تنش های كنونی بكاهد.
او می خواهد اصلاحات را در دبیرخانه سازمان ملل متمركز كند كه باید شفاف تر و مسوول تر باشد.بان علاوه بر این تلاش خواهد كرد تا از دوباره كاری ارگان های وابسته به سازمان ملل جلوگیری كند.وی گفته است كه در قدم نخست روحیه حرفه ای را در این سازمان زنده خواهم كرد و سعی خواهم كرد سیستمی را معرفی كنم كه قابلیت ارزیابی شدن داشته باشد. در قدم بعدی ناسازگاری میان اعضای كشورهای توسعه یافته و كشورهای درحال توسعه را به حداقل خواهم رساند.
وی همچنین ابراز امیدواری كرده است كه مذاكرات میان تهران و سه كشور اروپایی از سرگرفته شود.وی پیشتر در گفتگویی كه با روزنامه آلمانی زود دویچه سایتونگ انجام داد، گفت: در سمت دبیركلی سازمان ملل توجه زیادی به این موضوع خواهم داشت.

منبع : روزنامه ابرار