دیکتاتور رنگارنگ درگذشت

جمهوری کویری، کم جمعیت و فقیر ترکمنستان رهبر خود صفرمراد نیازاف را از دست داد. تلویزیون ترکمنستان به ناگهان اعلام کرد که رئیس جمهوری بامداد همان روز در سن ۶۶ سالگی درگذشته است.
با مرگ نیازاف که خود را رئیس جمهوری مادام العمر خوانده بود آینده ترکمنستان که دارای ذخایر غنی گاز و نفت است در معرض ابهام سیاسی قرار گرفته است.
نیاز اف از ۲۱ سال پیش تاکنون حاکم مطلق العنان ترکمنستان بود و هرگونه مخالفت را به شدت سرکوب می کرد. اینک با مرگ ناگهانی وی اوضاع آن کشور در غیاب گزینه های توانای سیاسی در معرض ابهام قرار گرفته است. نیازاف حتی جانشینی برای خود تعیین نکرده بود.
با این همه گزارش ها از عشق آباد پایتخت ترکمنستان اوضاع آن شهر را در روز جمعه عادی اعلام کرده و حاکی است که روال عادی زندگی مردم برقرار است و ادارات، کارخانه ها و مدارس به فعالیت خود ادامه می دهند. در این حال ناظران سیاسی نسبت به اوضاع ترکمنستان ابراز نگرانی کرده و می گویند که روزگاری پر از اغتشاش پیش روی آن کشور قرار دارد. پاره یی خبرها حاکی است که خبر مرگ رئیس جمهوری ترکمنستان پس از ۲۴ ساعت از وقوع آن اعلام شده اما قرار است مراسم خاکسپاری ترکمن باشی فردا یکشنبه طی برنامه یی رسمی انجام شود. مراسم از برابر کاخ ریاست جمهوری آغاز می شود و نیازاف در روستای قبچاق زادگاه خود به خاک سپرده خواهد شد.
در پی اعلام خبر درگذشت رئیس جمهوری ترکمنستان قربان قلی وردی محمداف کفیل ریاست جمهوری در نخستین سخنرانی پس از برعهده گرفتن این سمت اعلام کرد که انتخابات ریاست جمهوری به روش دموکراتیک نیاکان ترکمن برگزار خواهد شد.
محمداف همچنین فرماندهی کل قوا را به دست گرفته است در حالی که نیروهای مسلح به رهبری آقا گلدی محمد گلدیف اقدام به تشکیل شورای امنیت کرده و قربان قلی محمداف را کفیل ریاست جمهوری اعلام کرده اند. این نخستین نشانه بروز جنگ قدرت در ترکمنستان تفسیر شده است.
از سوی دیگر مطابق قانون اساسی پس از مرگ رئیس جمهوری رئیس مجلس کفالت دولت را به عهده می گیرد. اما خبرگزاری دولتی ترکمنستان روز پنجشنبه از دستگیری رئیس مجلس خبر داد و نوشت که وی به علت داشتن پرونده جنایی نمی تواند کفیل ریاست جمهوری شود.در حال حاضر محمداف که وزیر بهداری است رهبر موقتی کشور اعلام شده و در نخستین نطق تلویزیونی خود خطاب به ملت از رهبر فقید با ستایش یاد کرده و او را نیازاف کبیر نامید. وی که عکسی از نیازاف را پشت سر خود نصب کرده بود، گفت؛ همه کارها به روالی پیش خواهد رفت که رئیس جمهوری فقید نیازاف دستورش را داده بود. به علاوه ترکمنستان به میراث او وفادار خواهد بود و خواهیم کوشید هرآنچه را که او آغاز کرده به انجام برسانیم.
قربان قلی وردی محمداف که از باسابقه ترین سیاستمداران ترکمنستان است همچنین روز پنجم دی ماه را زمان برگزاری نشست شورای عالی دولت برای معرفی رئیس جمهوری جدید و تعیین تاریخ برگزاری انتخابات اعلام کرد. انتظار می رود انتخابات ظرف دو ماه آینده برگزار شود و تا آن زمان محمداف همچنان کفیل ریاست جمهوری خواهد بود.
ترکمنستان طی ۲۱ سال گذشته زیر حکومت مطلقه نیازاف قرار داشته و برگزاری انتخاباتی را تجربه نکرده است. نیازاف از زمان تصدی ریاست جمهوری سیاست خارجی بی طرفانه یی را اتخاذ کرده بود که با هر دو قدرت عمده روسیه و امریکا ارتباط خاصی نداشت. البته به دنبال اعلام درگذشت وی دولت امریکا گفت که آماده هر نوع همکاری با مسوولان ترکمن است. از سوی دیگر سفیر روسیه در ترکمنستان نسبت به اوضاع آن کشور ابراز نگرانی کرد. کشور ترکمنستان در دوره او به گفته ناظران حقوق بشر یکی از بسته ترین و سرکوب شده ترین ممالک دنیا شده بود. آیین سیاسی خاص او شاید در نگاه خارجیان مفرح بود اما برای شش میلیون اتباع ترکمنستان که زیر ستم مطلقه او می زیستند جز رنج و فقر دستاوردی نداشت. اکنون با مرگ نیازاف و قوت گرفتن احتمال جنگ قدرت در این سرزمین که از منابع و ذخایر غنی نفت و گاز برخوردار است نگرانی ها از تامین سوخت برای کشورهای اتحادیه اروپا قوت گرفته است.
ناظران سیاسی می گویند صفر مراد نیازاف میراث نامطلوبی از خود برجای گذاشته و با آن که ترکمنستان پنجمین ذخایر بزرگ گاز طبیعی دنیا را دارد آموزش، بهداشت و رفاه اجتماعی در آن کشور در دوره طولانی زمامداری او وضع بسیار نابسامانی پیدا کرده بود.
از سوی دیگر یکی از منابع آگاه در صنایع نفت و گاز روسیه به رویترز گفته است جنگ قدرت گسترده یی بر سر اداره امور کشور ترکمنستان درخواهد گرفت و جهت اصلی این جنگ قدرت منازعه طرفداران غرب و طرفداران روسیه خواهد بود. در این منازعه سیاسی به گفته وی به دست گرفتن مهار منابع گاز موضوع اصلی خواهد بود و جناحی که اداره گاز کشور را به دست گیرد دارای کفه سنگین در موازنه سیاسی خواهد بود.

منبع : روزنامه اعتماد