ابوجا میزبان ابونفت

با كشف نفت در سال ۱۹۵۶ در نیجریه، صنعت نفت در رشد و توسعه اقتصادی و سیاسی این كشور، نقش درخورتوجهی ایفا كرد و هنوز هم نیروی محركه اقتصاد نیجریه به شمار می رود. هنگامی كه پرس آلفونزو ونزوئلایی و عبدالله طریقی عربستانی، پنج كشور بزرگ نفتی را تشویق می كردند تا با تاسیس سازمان صادركنندگان نفت، سیاست های نفتی خود را یكسان سازند، نیجریایی ها می كوشیدند از استعمار بریتانیا رهایی یابند كه در همان سال تاسیس اوپك (۱۹۶۰) چنین نیز شد.
نیجریه یازده سال بعد به اوپك پیوست تا با همكاری و تبادل نظر با دیگر اعضای مهم این سازمان، سهم خود را از درآمدهای نفتی افزایش دهد. تا آن هنگام شركت های نفتی در صنعت نفت این كشور همه كاره بودند كه زمینه ساز بسی ناخرسندی ها نیز شده بود. درخواست تمدید قراردادهای نفتی شركت های بین المللی نفت تا اولین حضور مقام های نیجریه در نشست اوپك به تعویق افتاد. پس از آن به توصیه اعضای اوپك، نیجریه دیگر قرارداد امتیازی منعقد نكرد و با تاسیس "شركت ملی نفت نیجریه"، برای توسعه صنعت نفت خود، از قراردادهای مشاركت در تولید استفاده كرد. نیجریه یك سال پس از پیوستن به اوپك (۱۹۷۲) میزبانی سی و یكمین اجلاس اوپك را به عهده گرفت.
گرچه مقام های نیجریه هدف های اوپك را در "منشور" این سازمان، مهم ترین انگیزه پیوستن به اوپك بیان می كنند، اما برای كشوری كه به تازگی از امپراتوری بریتانیا استقلال یافته و هنوز كام مردمش از جنگ های داخلی تلخ بود، پیوستن به سازمان معتبری چون اوپك، به لحاظ سیاسی و اقتصادی قوت قلبی برای مقام های این كشور به شمار می رفت.
با نگاه به پیشینه اوپك در می یابیم كه نیجریه در رده های مهم سازمانی اوپك همواره نقش اثربخشی داشته است. تا به حال دو دبیركل اوپك و یك جانشین دبیركل، نیجریایی بوده اند. در این میان دكتر «لقمان» از آغاز سال ۱۹۹۵ تا پایان سال ۲۰۰۰، طولانی ترین دوران دبیركلی را در اوپك سپری كرد. پنج رئیس كنفرانس اوپك نیز در كارنامه این كشور به ثبت رسیده و در حال حاضر نیز باركیندو جانشین دبیركل اوپك است. گفته می شود كه اكوادور و سودان نیز، به پیشنهاد نیجریه، برای درخواست عضویت در اوپك اعلام آمادگی كرده اند.
نیجریه افزون بر ۳۶ میلیارد بشكه ذخایر نفت و ۵ تریلیون متر مكعب ذخیره گاز طبیعی در اختیار دارد و از نظر تولید نفت در قاره آفریقا مقام نخست و در جهان جایگاه دهم را به خود اختصاص داده است. تولید روزانه افزون بر ۳/۲ میلیون بشكه نفت و سالانه نزدیك به ۲۲ میلیارد متر مكعب گاز طبیعی، این كشور را در رده كشورهای مهم در عرصه انرژی قرار داده است. ظرفیت تولید فرآورده های پالایشگاهی نیجریه ۴۴۵ هزار بشكه در روز است كه نزدیك به ۲۵۳ هزار بشكه از آن در داخل مصرف می شود.
تولید ناخالص داخلی نیجریه نزدیك به ۹۰ میلیارد دلار و درآمد سرانه آن ۷۲۵ دلار است. بخش كشاورزی با ۶/۳۸ درصد و نفت و گاز با ۳/۲۴ درصد سهم در تولید ناخالص داخلی، بزرگ ترین بخش های اقتصادی كشور به شمار می روند. ۵۴ درصد صادرات نیجریه به مقصد آمریكا و ۱۰ درصد آن به مقصد برزیل بارگیری می شود. چین با سهمی به میزان ۵/۱۰ درصد، بزرگ ترین صادركننده كالا به نیجریه است. پس از آن آمریكا و انگلیس هر یك با سهمی نزدیك به ۷ درصد قرار دارند.
نیجریه با ۹۲۰ هزار متر مربع مساحت، ۱۴۰ میلیون جمعیت را در خود جای داده است كه بیش از ۲۵۰ گروه قومی و مذهبی در آن دیده می شود. ابوجا، پایتخت سیاسی این كشور است و لاگوس كه تا سال ۱۹۹۱ پایتخت كشور بود، با جمعیتی افزون بر ۲۰ میلیون نفر، مركز تجاری اقتصادی نیجریه به شمار می رود.
نیجریه خود را «قلب آفریقا» می داند و در زمینه های فرهنگی و ورزشی نیز فهرستی از افتخارات در كارنامه خود دارد. گرفتن جایزه نوبل و داشتن ریشه های عمیق تاریخی و میراث غنی فرهنگی، شكست دادن تیم ملی فوتبال آرژانتین، برزیل و مكزیك از جمله این افتخارهاست، البته وجود فساد و رشوه خواری در این كشور رد نمی شود و تلاش برای ریشه كن كردن آن در صدر اولویت های كاری مسئولان قرار گرفته است.
نیجریه اوضاع سیاسی به شدت بی ثباتی داشته؛ به گونه ای كه از زمان استقلال تاكنون ۱۲ كودتای موفق و ناموفق در این كشور روی داده است و ۲۹ سال، نظامیان بر مسند قدرت قرار داشته اند. نخستین بار در سال ۱۹۷۹ رئیس دولت به رای مردم انتخاب شد، اما پس از آن نیز حضور نظامیان مستبد در راس حكومت، رسانه ها و اندیشه مندان كشور را به انتقاد و مبارزه واداشت كه البته هزینه های فراوانی برای این گروه به همراه داشت.
الوسوگان اوباسانجو، رئیس جمهوری كنونی نیجریه كه از سال ۱۹۹۹ با رای مردم به قدرت رسید، از جمله زندانیان سیاسی بود كه پس از مرگ ژنرال آپاچا در سال ۱۹۹۸ از زندان رهایی یافت. وی در سال ۲۰۰۳ نیز برای دومین بار به ریاست جمهوری رسید و تمام تلاش خود را برای رشد و شكوفایی كشور به كار گرفت. تلاش برای رفع اتهام های مربوط به رعایت نكردن حقوق بشر، جلب سرمایه گذاری خارجی و تقویت بنیادهای مدنی، همچنین جلب حمایت سازمان های بین المللی، از جمله این اقدام ها به شمار می رود. برگزاری یكصد و چهل و سومین نشست "ابونفت" در "ابوجا" نیز همسو با همین سیاست قابل تحلیل است.

سعید خوشرو

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا