جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا

سوره‌ قمر


سوره‌ قمر
● نزول‌ سوره‌
سوره‌ قمر سی‌ و هفتمین‌ سوره‌ در نزول‌ و پنجاه‌ وچهارمین‌ سوره‌ در تدوین‌ است‌، كه‌ با ۵۵ آیه‌ و۳۴۲ كلمه‌ و ۱۴۲۰ حرف‌ در شهر مكه‌ بر وجودمقدس‌ پیامبر(ص‌) نازل‌ شده‌ است‌. این‌ سوره‌ درپاسخ‌ به‌ تقاضای‌ مردم‌ مكه‌ از حضرت‌ رسول‌ (ص‌)مبنی‌ بر شق‌القمر كردن‌ بود. مردم‌ مكه‌ خطاب‌ به‌پیامبر(ص‌) می‌گفتند، اگر شما از طرف‌ خداوندآمده‌اید برای‌ ما مهتاب‌ را نصف‌ كن‌ تا به‌ صداقت‌تو درباره‌ نبوت‌ ایمان‌ بیاوریم‌، آنگاه‌ حضرت‌ به‌اذن‌ پروردگار قمر را به‌ دو نیم‌ در فضای‌ آسمان‌كردند كه‌ كفار قریش‌ با چشمانشان‌ دیدند كه‌چگونه‌ دو نیمه‌ مهتاب‌ در دو طرف‌ كوه‌ حرا درفضای‌ بالای‌ كوه‌ قرار گرفت‌ و حتی‌ در كتاب‌ تبیان‌از «ابن‌ عباس‌» و «ابن‌ مسعود» نقل‌ شده‌ است‌ كه‌شق‌القمر دو بار در مكه‌ واقع‌ شده‌ است‌. سپس‌خداوند سوره‌ قمر را با تصریح‌ به‌ واقعه‌ انشقاق‌مهتاب‌ نازل‌ فرمودند.
● وقوع‌ قیامت‌ و نشانه‌ شق‌القمر
پایان‌ جهان‌ خاكی‌ و وقوع‌ قیامت‌ و حسابرسی‌اعمال‌ انسان‌ به‌ تاكیدهای‌ مكرر سوره‌های‌ مكی‌امری‌ انكارناپذیر در چرخه‌ هستی‌ و آفرینش‌است‌ و نسبت‌ به‌ زمان‌ در گستره‌ هستی‌ وقوع‌قیامت‌ نزدیك‌ است‌ و قمر شكافته‌ شد و شكافتن‌مهتاب‌ قدرتی‌ از خداوند بر اثبات‌ وقوع‌ معاد وقیامت‌ است‌ تا كافران‌ به‌ توحید و قدرت‌ الهی‌ایمان‌ بیاورند.
در تفاسیر آمده‌ است‌ ابوجهل‌ در مكه‌ به‌ همراه‌یك‌ یهودی‌ عالم‌ شب‌ چهاردهم‌ ماه‌ به‌ محضرحضرت‌ رسول‌ (ص‌) رسیدند و ابوجهل‌ گفت‌: ای‌محمد اگر در ادعای‌ نبوت‌ خود صادق‌ هستی‌،برای‌ ما نشانه‌ای‌ خارق‌العاده‌ و معجزه‌ای‌ عینی‌بیاور والا تو را می‌كشیم‌، پیامبر (ص‌) با خونسردی‌فرمود: از من‌ چه‌ می‌خواهید. ابوجهل‌ به‌ یهودی‌روی‌ آورد كه‌ چه‌ چیزی‌ غیر ممكن‌ از او بخواهیم‌،مرد یهودی‌ گفت‌: محمد ساحر است‌ هر چه‌ درزمین‌ از او بخواهیم‌ قادر است‌ آن‌ را انجام‌ دهدبه‌ او بگوماه‌ را بشكافد زیرا جادو در آسمان‌ تاثیرنمی‌كند و ساحر را در آن‌ تصرف‌ و اقتداری‌نیست‌.
و چون‌ محمد از انجام‌ این‌ كار عاجز ماند او را به‌قتل‌ می‌رسانیم‌. ابوجهل‌ گفت‌: شما این‌ ماه‌ رابرای‌ ما دو نیم‌ كن‌، آنگاه‌ حضرت‌ رسول‌ (ص‌) دعافرمودند و با انگشت‌ سبابه‌ اشاره‌ای‌ به‌ ماه‌ كرد و ماه‌را دو نیمه‌ ساخت‌، نصف‌ آن‌ بر جای‌ خودش‌ ماندو نصف‌ دیگر به‌ طرف‌ دیگر رفت‌ و مدتی‌ به‌ همین‌شكل‌ باقی‌ ماند. ابوجهل‌ پس‌ از مدتی‌ گفت‌:دوباره‌ ماه‌ را به‌ حالت‌ اول‌ برگردان‌. آنگاه‌حضرت‌ دو نیمه‌ ماه‌ را به‌ هم‌ رسانید و مهتاب‌یكپارچه‌ شد. مرد یهودی‌ كه‌ عالم‌ به‌ دین‌ یهود بودبه‌ خاطر این‌ معجزه‌ رسول‌ خدا (ص‌) ایمان‌آورد، ولی‌ ابوجهل‌ پر كینه‌تر و خشمناك‌تر برافروخت‌ و گفت‌: او چشم‌ ما را به‌ سحر بسته‌ است‌ وبا جادو گردی‌ خیال‌ شق‌القمر را برای‌ ما ایجادكرد. ابوجهل‌ برای‌ اثبات‌ ادعای‌ خود گفت‌: ازمسافران‌ دور و نزدیك‌ می‌پرسیم‌ تا قضیه‌ شق‌القمرمعلوم‌ شود، قضیه‌ را از آنها پرسیدند، مسافران‌گفتند: در آن‌ لحظه‌ شب‌ ما شق‌القمر را به‌ چشمان‌دیدیم‌ ولی‌ باز هم‌ ابوجهل‌ ایمان‌ نیاورد و چنین‌توجیه‌ كرد كه‌ سحر محمد بر مسافران‌ حجاز نیز اثركرده‌ است‌ و كفار مستكبر قریش‌ نیز تابع‌ ابوجهل‌شدند.
● معجزه‌ الهی‌ و نظر خداوند
خداوند برای‌ دلگرمی‌ رسولش‌ آیات‌ بعدی‌ راچنین‌ نازل‌ فرمودند: اگر كافران‌ نشانه‌ای‌ ازحضور و قدرت‌ خدواند دیدند از آن‌ روی‌ برمی‌گردانند و می‌گویند: چنین‌ پدیده‌ای‌ معجزه‌نیست‌ بلكه‌ جادوی‌ زودگذر و رونده‌ است‌ كه‌همراه‌ با تسخیر كنونی‌ قلب‌ها است‌ و چندی‌ بعدهیچ‌ اثری‌ باقی‌ نخواهد ماند و معجزه‌ پیامبر(ص‌)را تكذیب‌ می‌كنند و از هواهای‌ نفسانی‌ خودپیروی‌ می‌كنند، در حالیكه‌ هر امری‌ الهی‌ درقرارگاه‌ و جایگاه‌ خود مستقر است‌ و هیچ‌ نشانه‌ ومعجزه‌ الهی‌ دروغین‌ نیست‌ بلكه‌ هر آیه‌ ومعجزه‌ای‌ در جای‌ خودش‌ مستقر و ثابت‌ است‌.
● كفار مكه‌ و اخبار قرآنی‌
سپس‌ خداوند به‌ خبر دادن‌ خود از اقوام‌ گذشته‌به‌ مردم‌ مكه‌ اشاره‌ می‌كند كه‌ در آن‌ منع‌ وبازداشتن‌ از تكذیب‌ دین‌ و معجزات‌ الهی‌ بوده‌است‌ و آن‌ اخبار حكمت‌های‌ بلیغ‌ برای‌ مردم‌ مكه‌بودند، تا از آنها استفاده‌ كنند ولی‌ چنین‌ نكردند وپیامبران‌ بیم‌ دهنده‌ كافران‌ هیج‌ سود و فایده‌ای‌به‌ كافران‌ به‌ خاطر جلب‌ آنان‌ به‌ دین‌ نرساندند،زیرا كافران‌ پیامبران‌ را تكذیب‌ كردند و از آنهاروی‌ برگرداندند و هیچ‌ توجهی‌ به‌ انذار و تبشیررسولان‌ الهی‌ نكردند.
● عاقبت‌ كافران‌
حال‌ كه‌ كافران‌ اخبار انبیاء و معجزات‌ آنان‌ راتكذیب‌ كردند آنگاه‌ كه‌ روزی‌ خواننده‌ای‌ آنان‌را (كنایه‌ از اسرافیل‌ فرشته‌ كه‌ همه‌ را به‌ قیامت‌بخواند) به‌ چیزی‌ ناخوش‌ و نامطبوع‌ بخواندچشمانشان‌ از هول‌ و خوف‌ ذلیل‌ و حقیر شود وازقبرها خارج‌ می‌شوند، در حالی‌ كه‌ همانند ملخ‌منتشر شده‌ در صحرا پراكنده‌ و سرگردان‌ هستند، وبه‌ سوی‌ خواننده‌ و آواز دهنده‌ قیامت‌ شتابان‌باشند و كافران‌ در آن‌ روز می‌گویند: «این‌ روزتنگدستی‌ و دشواری‌ ماست‌».
منبع : خانواده سبز


همچنین مشاهده کنید