جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

سوره‌ طارق‌


سوره‌ طارق‌
● نزول‌ سوره‌ طارق‌
این‌ سوره‌ با ۱۷ آیه‌ و ۶۱ كلمه‌ و ۲۴۵حرف‌،سی‌ و ششمین‌ سوره‌ قرآن‌ در نزول‌ است‌ كه‌ بروجود مقدس‌ پیامبر در شهر مكه‌ نازل‌ شد. درتفسیر «كشاف‌ زمخشری‌» آمده‌ است‌ كه‌ شبی‌رسول‌اكرم‌(ص‌) با عموی‌ خود ابوطالب‌ در مكه‌نشسته‌ بود، ناگهان‌ ستاره‌ای‌ بدرخشید و شعله‌عظیمی‌ از وی‌ ظاهر شد ابوطالب‌ هراس‌ كرد وگفت‌ این‌ چیست‌؟ پیامبر(ص‌) فرمود: نگران‌ نباش‌،این‌ درخشش‌ ستاره‌، نشانه‌ای‌ از قدرت‌ الهی‌ است‌و دیوان‌ شیاطین‌ با شهاب‌ سوزناك‌ از آسمان‌ وعرش‌ الهی‌ به‌ دور رانده‌ می‌شوند و ناگهان‌جبرئیل‌ نازل‌ شد و سوره‌طارق‌ را وحی‌ آورد.
این‌ سوره‌ در باره‌ عظمت‌ قدرت‌ و توحیدخداوند و ضعف‌ انسان‌ در تولد و بازگشت‌ او درآخرت‌ است‌.
● قسم‌های‌ خداوند و جواب‌ آنها
قسم‌ به‌ آسمان‌ كه‌ در نهایت‌ ارتفاع‌ و عظمت‌است‌ قسم‌ به‌ ستاره‌ ظاهر شونده‌ در شب‌.
طارق‌ در لغت‌ به‌ معنای‌ سالك‌ و رونده‌ است‌ولی‌ در اصطلاح‌ به‌ آینده‌ در شب‌ را گویند كه‌سپس‌ بر هر چیز ظاهر شونده‌ اطلاق‌ شد.
«ای‌ پیامبر چه‌ چیز تو را دانا گردانید تا بدانی‌كه‌ طارق‌ چیست‌؟ ستاره‌ ایست‌ درخشنده‌ وفروزان‌ و نافذ و چون‌ بسیار درخشنده‌ است‌ مثل‌این‌كه‌ در تاریكی‌ شب‌ ثقب‌ و نفوذ می‌كند. قسم‌ به‌همه‌ این‌ موارد كه‌ هیچ‌ نفسی‌ نیست‌ مگر آنكه‌ برآن‌ حافظ و مراقبی‌ از طرف‌ خداوند است‌ و این‌نشانه‌ قدرت‌ خداوند است‌ كه‌ بر هر چیزی‌ احاطه‌كامل‌ دارد یعنی‌ خداوند از دو جهت‌ بر انسان‌احاطه‌ دارد اول‌ از آن‌ جهت‌ كه‌ تمام‌ رفتار و گفتارانسان‌ از طریق‌ دو فرشته‌ رقیب‌ و عتید ثبت‌ و ضبطمی‌شود و دوم‌ آن‌كه‌ جمعی‌ از فرشتگان‌ وجودانسان‌ را از بلاهای‌ اهریمنی‌ مصون‌ می‌دارند تاآنچه‌ خداوند درباره‌ عمر انسان‌ مقرر فرمودتحقق‌ پیدا كند پس‌ انسان‌ هیچ‌ مخفی‌كاری‌ ازخداوند خالق‌ نخواهد داشت‌.»
● توجه‌ داشتن‌ به‌ خلقت‌ انسان‌
باید انسان‌ توجه‌ و نظر كند به‌ این‌كه‌ از چه‌ چیزخلق‌ شده‌ است‌. انسان‌ از مایع‌جهنده‌ كه‌ از پشت‌ مرد و استخوان‌های‌ سینه‌ زن‌خارج‌ می‌شود خلق‌ شده‌ است. صلب‌ به‌ معنای‌ پشت‌ و ترائب‌ به‌معنای‌ استخوان‌های‌ سینه‌ است‌ كه‌ مجازا به‌ معنای‌سینه‌ می‌آید. ترائب‌ جمع‌ «تریبه‌» است‌ و نطفه‌انسان‌ از تركیب‌ اسپرم‌ مرد با اوول‌ زن‌ و تشكیل‌سلول‌ تخم‌ در رحم‌ زن‌ خلق‌ می‌شود و این‌تصمیم‌ و تقدیر الهی‌ است‌ و همین‌ خداوند، قادر وتوانا به‌ بازگردانیدن‌ انسان‌ است‌. انسان‌ از آغازتشكیل‌ نطفه‌ تا روز قیامت‌ در حركت‌ و تغییر است‌ وتمام‌ این‌ مراحل‌ با قدرت‌ و تدبیر و اشراف‌خداوند انجام‌ می‌شود و روز قیامت‌ همان‌ روزی‌است‌ كه‌ اسرار و ناگفته‌ها آشكار می‌شود و برای‌انسان‌ هیچ‌ توانایی‌ و یاری‌ دهنده‌ای‌ نیست‌. آیااین‌ توجه‌ به‌ خلقت‌ انسان‌ و فرجام‌ او دلیلی‌برقدرت‌ بی‌همتای‌ خداوند نیست‌؟ كدام‌یك‌ ازمستكبران‌ تاریخ‌ باقی‌ ماندند آیا آنان‌ همانندفقیران‌ و ضعیفان‌ جسدشان‌ را در دنیای‌ ماده‌نگذاشته‌ و به‌ دنیای‌ مجرد از ماده‌ كوچ‌ نكرده‌اند؟
و چنین‌ امری‌ تحت‌ تدبیر و تصمیم‌ چه‌ قدرتی‌انجام‌ شده‌ است‌؟ آیا آن‌ قدرت‌ قادر به‌ بازگشت‌مجدد انسان‌ نیست‌؟
● قسمی‌ دیگر
خداوند برای‌ تاكید معاد و قیامت‌ باز قسم‌می‌خورد، قسم‌ به‌ آسمان‌ كه‌ بازگردنده‌ است‌بازگردنده‌ ایام‌ و فصول‌ سال‌ یا بازگردنده‌ باران‌ وآب‌ كه‌ از سطح‌ زمین‌ تبخیر شده‌ بود و قسم‌ به‌زمین‌ كه‌ شكافنده‌ است‌ و از شكافتن‌ زمین‌ گیاهان‌می‌روید و چشمه‌ها می‌جوشد.
● جواب‌ قسم‌
این‌ كه‌ قرآن‌ كلام‌ فصل‌ الخطاب‌ است‌ و سخنی‌از روی‌ شوخی‌ و هزل‌ گویی‌ نیست‌ آنچه‌ قرآن‌درباره‌ قیامت‌ و معاد انسان‌ می‌گوید درست‌ ودقیق‌ است‌ و آن‌ چه‌ كه‌ انسان‌ در تفكر خود به‌پراكندگی‌ بین‌ حق‌ و باطل‌ می‌رسد قرآن‌، فرقان‌و جدا كننده‌ حق‌ و باطل‌ است‌. به‌درستی‌ كه‌معاندان‌ و كافران‌ قریش‌ مكر و حیله‌ می‌كنند تاحقانیت‌ دین‌ خداوند را كتمان‌ كنند و خداوند نیزدر پاسخ‌ به‌ مكر آنان‌ چاره‌ای‌ كار سازتر پیش‌می‌گیرد و تمام‌ تلاش‌ كافران‌ را برای‌ خاموشی‌ نوردین‌ خداوند عقیم‌ می‌گذارد و باز هم‌ عده‌ای‌مردم‌ را به‌ پارسایی‌ و دین‌ خداوند دعوت‌می‌كنند.
● وضعیت‌ كافران‌
حال‌ چگونه‌ پیامبر اسلام‌(ص‌) با كافران‌برخورد كند آنانكه‌ به‌ ظلم‌ و ستم‌ خود ادامه‌می‌دهند و دنیا را با ظلم‌ و تزویر پیش‌ می‌برند.خداوند می‌فرماید به‌ كافران‌ مهلت‌ بده‌ و درنفرین‌ و هلاك‌ شدن‌ آنان‌ تعجیل‌ مكن‌ پس‌ كافران‌را مهلت‌ بده‌ مهلت‌ دادن‌ قابل‌ توجه‌، چه‌ آنكه‌آنان‌ سرانجام‌ به‌ قهر و غضب‌ الهی‌ گرفتار خواهندشد. ابوعاصم‌ از پدرانش‌، از رسول‌ خدا(ص‌) نقل‌می‌كند كه‌ رسول‌ خدا را دیدم‌ بر بنی‌ ثقیب‌ این‌سوره‌ را می‌خواند و من‌ یاد گرفتم‌ و به‌ جماعتی‌ ازثقیف‌ گذشتم‌ جمعی‌ از قریش‌ در میان‌ ایشان‌بودند مرا گفتند از مصطفی‌(ص‌) چه‌ شنیدی‌ من‌این‌ سوره‌ را خواندم‌ ثقیفیان‌ گفتند چنان‌ می‌نمایدكه‌ این‌ مرد صادق‌ است‌ و آنچه‌ می‌گوید از نزدخداست‌ زیرا این‌ كلام‌ مافوق‌ كلام‌ بشر است‌قریشیان‌ از روی‌ عناد و استكبار گفتند ما صاحب‌خود را بهتر از شما می‌شناسیم‌ و اگر می‌دانستیم‌حق‌ با او است‌ او را پیروی می‌كردیم‌ این‌ مطالب‌موجب‌ آزردگی‌ پیامبر(ص‌) می‌شد و خداوند آیه‌شریفه‌ را در خصوص‌ اتخاذ موضوع‌ سیاسی‌درباره‌ كافران‌ بیان‌ فرمودند.
● ثواب‌ خواندن‌ سوره‌ طارق‌
ابی‌بن‌كعب‌ از پیامبر(ص‌)روایت‌ كردند هركس‌ این‌ سوره‌ را بخواند حق‌ تعالی‌ به‌ عدد هرستاره‌ایكه‌ در آسمان‌ است‌ برای‌ او ده‌ حسنه‌بنویسید و همچنین‌ از امام‌ صادق‌(ع‌) نقل‌ شده‌است‌ كه‌ هر كس‌ این‌ سوره‌ را در فریضه‌ قرائت‌ كندحق‌ تعالی‌ او را درآخرت‌ رفیق‌ انبیا گرداند ومنزلت‌ رفیع‌ بخشد.
منبع : خانواده سبز


همچنین مشاهده کنید