جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


تخت جمشید


تخت جمشید
تخت جمشید فقط یك مجتمع و بنای شاهنشاهی نیست چه اگر چنین بود بخودی خود واقعه یی در تاریخ هنر و معماری جهان بشمار نمی رفت ، بعد از دو هزار و اندی سال كه می گذرد ، ساختمانهای عظیمتری بوجود آمده و شهرهای بزرگتری ساخته و پرداخته شده است ولی فراموش همگان گردیده و كسی را با آنها كاری نیست. دلیل پابرجایی و بلند آوازگی تخت جمشید در چیزی نهفته است كه درباره آن كتب و مقالات فراوان نوشته و چاپ شده است .
شهر تخت جمشید در حقیقت آیینه یی است كه رفتار و كردار و پندار انسانهایی را منعكس می كند كه بینندگان و پژوهشگران به آسانی نمی توانند از آن بگذرند، لحظه یی كه باستانشناسی درباره حجاریها و سنگ نبشته های این شهر باستانی می اندیشد چیزهایی می یابد كه تاآن زمان نیافته بود، یك معمار وقتی به شهر باستانی هخامنشی سری می زند بدون شك دچار حیرت می گردد و یك ایران شناس وقتی كه گذرش به تخت جمشید می افتد در هر گوشه ای از آن به نقوش برجسته ای برخورد می كند كه به سختی یكه می خورد و با خود می گوید : سالهای سال باید در این ناحیه رحل اقامت افكند .
تخت جمشید در ۵۶ كیلومتری شمال شرقی شیراز واقع شده ، این شهر باستانی به كوشش داریوش كبیر و پسرش خشایارشاه بناشده و دیگر شاهنشاهان هخامنشی نیز بناهایی بر آن افزوده اند. بنای تخت جمشید ۸۹ سال پس از ساختمان به وسیله اسكندر مقدونی به آتش كشیده شد . اسكندر پس از شكست داریوش سوم در جنگ گوگمل تا ۱۷ فرسنگی میدان جنگ داریوش را تعقیب كرد و پس از تسخیر شهرهای بابل و شوش عازم پارس گردید و در دربند پارس با مقاومت شدید آریوبرزن سردار رشید ایرانی روبرو شد و پس از شكست او و كشتار دسته جمعی سپاهیانش ، به تخت جمشید وارد گردید و شبی در عالم مستی به تحریك زنی كژاندیش این كاخ را به تل خاكستر مبدل كرد .
تخت جمشید از چندین تالار و كاخ تشكیل شده بود كه مهمترین آنها تالار بارعام (كاخ آپادانا) كاخ تچرا (كاخ آیینه) بارگاه صدستون ، كاخ صددروازه ، كاخ كوچك خشایارشا (هدیش) بود .
كـاخ آپـادانـا سیزده ستـون داشتـه ، كه هر یك به طول ۱۸ متر بوده و قطر پایه آنـها به دو متـر می رسید . چند پله هم كه به طرف جلو ساخته شده از این كاخ مانده و بر دیوار پشت پلكان آن كه كه از سنگ می باشد تصویر چند تن از نمایندگان ممالك تابعه ایران دیده می شود . این كاخ به كوشش داریوش بنا شده ، و خشیارشاه آن را تكمیل كرده است . در این كاخ نمایندگان ملل تابعه و بزرگان در جشن های نوروزی بحضور پذیرفته می شدند .
كاخ تچرا یا تاچارا قصر زمستانی سلاطین هخامنشی بوده و از سه طرف رو به آفتاب بوده است . قصر تاچارا را داریوش بنا كرده است . در سمت غربی این بنا چند پله وجود دارد كه در داخل و خارج دو دیوار سنگی آن ، تصویر نمایندگان ملل تابعه ایران با هدایای خود دیده می شود . در سوی دیوارهای سنگی پله هایی كشیده شده است .
بـارگاه صدستون در قسمت شرقی كاخ آپادانا واقع شده و داریوش اول و اردشیر درازدست آن را ساختـه اند . ایـن بنا دارای چند تالار و دو درگاه و صدستون بوده كه هم اكنـون پله های آنـها دیده می شود .
كاخ صددروازه در جنوب شرقی تالار آپادانا واقع است كه دارای پانزده متر ارتفاع و چهارستون بوده است. بردرگاه شرقی این كاخ تصویر داریوش اول كه بر تخت سلطنت جلوس نموده و خشایارشاه ولیعهدش پشت سرش ایستاده ، حجاری شده و بالای این مجلس تصویر اهورمزدا دیده می شود .
كاخ هدیش یا كاخ كوچك خشایارشاه در جنوب شرقی كاخ تچرا واقع شده و از بناهای این شاهشاه و داریوش اول است . این كاخ محل استراحت شاهنشاهان بوده و دارای چند ایوان و درگاه و تالار و چندین ستون بوده كه جز كتیبه یی به سه زبان اسكلت ساختمان چیزی از آن باقی نیست .
منبع : پایگاه تجاری و اطلاع‌رسانی صنایع دستی


همچنین مشاهده کنید