خارش پوست در دوران بارداری

● آیا خارش پوست در دوران بارداری طبیعی است؟
وجود خارش در دوران بارداری در بعضی از نواحی بدن بخصوص دور شكم و پستانها كه در حال بزرگ شدن هستند نادر نیست زیرا پوست باید برای هماهنگی با رشد این نواحی كشیده شود. هورمون های دوران بارداری نیز تا حدی در این امر مؤثرند.
در حدود دوسوم از خانم های باردار در طول دوران بارداری دچار قرمزی و گاهـی خارش كـف دست ها و پاها می شوند. كارشنـاسـان براین باورند كه علت این اختلالات كه بلافاصله پس از زایمان از بین می رود افزایش سطح استروژن خون است. خانم های سیاهپوست نسبت به سفید پوستان كمتر دچار این حالت می شوند. گاهی ممكن است بیماریهای پوستی كه بطور طبیعی با خارش همراه است نظیر خشكی پوست، اگزما، یا آلرژی غذایی در دوران بارداری، با خارش شدیدی بروز كند.
● چگونه میتوان خارش را تسكین داد؟
از گرفتن دوش و حمام داغ بپرهیزید زیرا می تواند پوست را خشك تر كرده و خارش را تشدید كند. از صابون های ملایم استفاده كنید و دقت كنید كه آنرا بخوبی آب كشی كنید و سپس به آرامی پوست را خشك كنید. پس از استحمام از كرم های مرطوب كننده استفاده كنید و ترجیحاً انواعی را كه معطر نیستند انتخاب كنید زیرا بعضی از انواع عطریات می توانند پوست را تحریك كنند. گاهی از وان شاه بلوط استفاده كنید (فرآورده های شاه بلوط مخصوص استحمام را می توانید از داروخانه ها تهیه كنید). لباسهای نخی و گشاد بپوشید و هنگام گرمای روز از خانه خارج نشوید زیرا حرارت خارش را تشدید می كند.
● آیا بروز بثورات برآمده و خارش دار بر روی شكم امری شایع است؟
در حدود ۱ درصداز خانم ها به چنین عارضه ای دچار می شوند. این بثورات بصورت لكه های قرمز رنگ، برآمده و خارش دار شبیه به كهیر در طول ماه آخر یا دو ماه آخر سه ماهه دوم بارداری بر روی شكم ظاهر می شوند. این بثورات كه پاپول ها یا كهیرهای خارش دار دوران بارداری (PUPPP) یا بثورات چند شكلی دوران بارداری نامیده می شوند، ابتدا در محل خطوط كشیدگی پوست شكم ظاهر می شوند و بعد به ران ها، باسن و گاهی بازوها كشیده می شوند. این بثورات خطری برای شما یا جنین ندارند ولی ممكن است خارش شدیدی داشته باشند.
پزشك یا ماما پوست شما را معاینه می كند و احتمالاً یك پماد تجویز می كنند تا خارش تسكین یابد. در موارد شدید باید یك دوره استروئید خوراكی به شما تجویز شود. PUPPP در اكثر خانم ها در عرض چند روز پس از زایمان از بین می رود و ناپدید می شود و خوشبختانه بندرت در بارداری های بعدی ظاهر میگردد.
بیماری پوستی كه با شیوع كمتری خانم های باردار را گرفتار می كند خارش بارداری (prurigo gestationalis) نام دارد كه با برآمدگی های كوچك و متعدد شبیه گزش حشره تظاهر می كند. این بثورات ممكن است هر یك از نواحی بدن را گرفتار سازد ولی احتمال بروز آنها در روی دست ها، پاها، بازوها، و ساق پاها بیشتر است. این بثورات با وجود اینكه آزاردهنده و خارش دار هستند خطری برای جنین ندارند. خارش بارداری در هر زمانی در طول بارداری ممكن است بوجود آید ولی احتمال بروز آن در سه ماهه دوم بارداری بیشتر است.
در موارد بسیار نادر بثورات بسیار خارش داری بوجود می ‌آیند كه ابتدا به شكل كهیر هستند و بعد تبدیل به تاول های بزرگی می شوند. این بثورات كه به نام pemphigoid gestationalis نامیده می شوند (علیرغم آنكه این بیماری هیچ ارتباطی با ویروس تبخال (هرپس) ندارد herpes gestationalis نیز نامیده می شود)، معمولاً از ناحیه شكم و اغلب دور ناف شروع می شوند و گاهی به بازوهـا و ساق پاها كشیده می شوند. این بیماری جدی تر از PUPPP است زیرا احتمال زایمان زودرس و نیز احتمال اختلال رشد جنین در آن بیشتر است.
این بیماری معمولاً در سه ماهه سوم بارداری شروع می شود ولی ممكن است در هر زمان دیگری حتی در هفته اول پس از زایمان نیز شروع شود. این بثورات در طول دوران بارداری ممكن است چند بار ظاهر شوند و سپس فروكش كنند و اغلب بعد از زایمان نیز شعله ور می شوند. بروز این بثورات در بارداری های بعدی امری شایع است و معمولاً در بارداری های بعدی شدیدتر خواهد بود.
در صورت وجود هر گونه بثورات آن را به اطلاع پزشك خود برسانید. حتما اگر بثورات به بارداری مربوط نباشد بازهم بهتر است كه پزشك آن را بررسی كند و در این زمینه توصیه های لازم را به شما بدهد و یا شما را به متخصص پوست ارجاع دهد.
● آیا می توان خارش شدید را نشانه ای از یك اختلال شدید تلقی نمود؟
خارش شدید در سه ماهه دوم و یا از آن شایعتر، در سه ماهه سوم می تواند نشانه ای از كلستاز داخل كبدی در دوران بارداری محسوب شود كه اختلالی كبدی است كه ۲% خانم های باردار به آن مبتلا می شوند و جنین را در معرض خطر قرار میدهد. این اختلال هنگامی بوجود می آید كه صفرا بطور عادی در داخل مجاری صفرا به جریان در نمی آید و در نتیجه املاح صفراوی در پوست تجمع می یابند و به خارش كلی بدن می انجامد.
خارش ممكن است خیلی شدید باشد. این حالت بخودی خود بثوراتی ندارد ولی ممكن است بعلت خاراندن، پوست قرمز و ملتهب شود و خراشیدگی هایی در آن دیده شود. اگر تصور می كنید كه كلستاز دارید، باید خیلی سریع به پزشك یا ماما خبر دهید و تحت آزمایشات كبدی برای بررسی كار كبد و سونوگرافی برای كنترل وضعیت جنین قرار گیرید. درمان بستگی به جواب آزمایش و وضعیت جنین دارد و ممكن است لازم باشد كه زایمان زودتر از موقع انجام گیرد. بعد از زایمان مشكل از بین می رود و البته ممكن است در بارداری های بعدی مجدداً این مشكل بوجود آید.

منبع : نی نی سایت