سه شنبه, ۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 23 April, 2024
مجله ویستا

سوره‌ قریش‌


سوره‌ قریش‌
● نزول‌ سوره‌ قریش‌
سوره‌ قریش‌ با ۹۳ حرف‌ و ۱۷ كلمه‌ و ۴ آیه‌بیست‌ و نهمین‌ سوره‌ در نزول‌ و یكصد و ششمین‌،سوره‌ در تدوین‌ قرآن‌ است‌. حضور پیامبر(ص‌)در شهر مكه‌ طی‌ سیزده‌ سال‌ اقامت‌ ایشان‌ به‌منظور تبلیغ‌ دین‌ اسلام‌ و اذیت‌ و آزار آن‌ حضرت‌توسط كفار قریش‌ همراه‌ با نزول‌ سوره‌های‌ مكی‌بوده‌ است‌ كه‌ خداوند از وقایع‌ تاریخی‌ مكه‌ به‌منظور یادآوری‌ نعمت‌ و قدرت‌ لایزال‌ الهی‌ یادمی‌كنند تا كافران‌ مكه‌ به‌ توحید الهی‌ و نبوت‌ نبوی‌ایمان‌ بیاورند.
● دو سفر قریش‌ و عبادت‌ آنان‌
مردم‌ قریش‌ از مكه‌ در طول‌ سال‌ دو بار سفرمی‌كردند، اول‌ سفر تابستانی‌ كه‌ به‌ شام‌ (سوریه‌فعلی‌) می‌رفتند و كالاهای‌ ایرانی‌ و رومی‌ رامی‌خریدند، دوم‌ سفر زمستانی‌ كه‌ مردم‌ قریش‌ به‌یمن‌ می‌رفتند و معمولا محصولات‌ غرب‌ آفریقا وآسیای‌ دور را خرید می‌كردند و مردم‌ شام‌ و یمن‌به‌ ساكنان‌ مكه‌ احترام‌ می‌گذاشتند و آنان‌ را «ولاه‌بیت‌ ا...» می‌نامیدند و از همین‌ جهت‌ از قتل‌ وغارت‌ در امان‌ بودند و خداوندمنان‌ برای‌یادآوری‌ این‌ نعمت‌ بزرگ‌ می‌فرماید:
(به‌ خاطر عادت‌ و خوی‌ قپریش‌، عادت‌ آنان‌ به‌هنگام‌ سفر زمستان‌ و تابستان‌، پس‌ باید به‌ توحیدبپرستند پروردگار این‌ خانه‌ را).
خداوند به‌ قریش‌ یادآوری‌ می‌كند كه‌ این‌ همه‌نعمت‌ به‌ آن‌ قوم‌ ارزانی‌ داشت‌ كه‌ مهمترین‌ آن‌اسلام‌ و نبوت‌ پیامبر اسلام‌(ص‌) است‌ در حالی‌ كه‌آنان‌ به‌ جای‌ پرستش‌ خداوند كعبه‌، بت‌های‌ساخته‌ دست‌ خود را عبادت‌ می‌كردند.
● قوم‌ قریش‌
بعضی‌، قریش‌ را از ماده‌ «قرش‌» به‌ معنای‌ كسب‌می‌دانند زیرا آنان‌ بسیار به‌ كسب‌ می‌پرداختند وتصغیر كلمه‌ قریش‌ به‌ جهت‌ تعظیم‌ است‌ و قریش‌ رالقب‌ «نضربن‌ كنانه‌» می‌دانند و هر كس‌ نسبت‌ به‌نضر ببرد قریشی‌ است‌ و بعضی‌ دیگر بر این‌عقیده‌اند كه‌ قریش‌ لقب‌ «فهدبن‌ مالك‌» است‌ كه‌نبیره‌ نضر است‌. عموم‌ قوم‌ قریش‌ به‌ جای‌ حمایت‌از رسول‌ خدا و پذیرش‌ توحید با او به‌ مخالفت‌پرداختند و در ادبیات‌ دین‌ اسلام‌ به‌ كفار قریش‌معروف‌ شدند تا این‌ كه‌ پیامبر(ص‌) به‌ مدینه‌هجرت‌ فرمودند و انصار او را یاری‌ كردند و به‌سال‌ هشتم‌ هجری‌ قوم‌ قریش‌ و مكه‌ تسلیم‌پیامبر(ص‌) و اصحابش‌ شدند.
● پروردگار كعبه‌
مراد از بیت‌ «علی‌ الاطلاق‌» كعبه‌ است‌ كه‌توسط ابراهیم‌ (ع‌) و اسماعیل‌(ع‌) بنا شده‌ است‌ واین‌ خود نعمت‌ بزرگی‌ است‌ كه‌ مردم‌ قریش‌ ازآنها بهره‌مند بودند و سفر آنان‌ به‌ ناحیه‌ شمال‌ وجنوب‌ مكه‌ برای‌ بازرگانی‌ و بزرگی‌ آنان‌ در چشم‌سایر ملت‌ها نعمت‌ دیگری‌ است‌ كه‌ خداوند به‌آنان‌ ارزانی‌ داشته‌ است‌، اما جای‌ تعجب‌اینجاست‌ كه‌ با توجه‌ به‌ نعمت‌های‌ گذشته‌ و نعمت‌اسلام‌، آنان‌ به‌ جای‌ عبادت‌ پرودگار به‌ پرستش‌بت‌های‌ سنگی‌ و چوبی‌ می‌پرداختند. خداوندبزرگ‌ و صاحب‌ كعبه‌ همان‌ خدایی‌ است‌ كه‌قریش‌ را از گرسنگی‌ سیر گردانید و آنان‌ از خوف‌ وترس‌ ایمن‌ ساخت‌.
آنچه‌ كه‌ از تاریخ‌ مكه‌ واضح‌ و مبرهن‌ است‌ این‌كه‌، مكه‌ از خطرهای‌ تجاوز بیگانگان‌ و بلاهای‌زمینی‌ و آسمانی‌ مصون‌ مانده‌ است‌ و این‌ به‌ خاطرهمان‌ نعمت‌ عظیم‌ نبوت‌ است‌ كه‌ از ازل‌ خداونددر منطقه‌ مكه‌ مقرر فرمودند. از حضرت‌رسول‌(ص‌) نقل‌ است‌ كه‌ (حق‌ تعالی‌ از فرزندان‌اسماعیل‌، بنی‌ كنانه‌، را برگزید و از بنی‌ كنانه‌قریش‌، را و از قریش‌، هاشم‌ و از هاشم‌ مرا برگزیدو این‌ خانواده‌ و شخص‌ پیامبر(ص‌) نعمت‌ بزرگ‌ وبی‌ بدیلی‌ بودند كه‌ خداوند به‌ قوم‌ قریش‌ ارزانی‌داشت‌). جد اعلای‌ پیامبر «هاشم‌ بن‌ عبدمناف‌»اولین‌ كسی‌ بود كه‌ تجارت‌ به‌ شام‌ را جهت‌ امتعه‌ وارزاق‌ گسترش‌ داد و بعد از او قریش‌ به‌ طور وسیع‌به‌ كار تجارت‌ پرداختند. نام‌ اصلی‌ هاشم‌ «عمروالعلاء» بود و چون‌ به‌ هنگام‌ قحطی‌ و تنگدستی‌محرومان‌ اطعام‌ مساكین‌ می‌كرد و نان‌های‌ خشك‌را شكسته‌ و در آب‌گوشت‌های‌ فراوان‌ تریدمی‌كرد هاشم‌ نام‌ گرفت‌.
● ثواب‌ خواندن‌ سوره‌ قریش‌
«ابی‌ بن‌ كعب‌» از پیامبر اسلام‌(ص‌) نقل‌ كرد(هر كس‌ سوره‌ قریش‌ را بخواند خداوند او را به‌عدد هر كس‌ كه‌ طواف‌ كعبه‌ كرده‌ و در آنجامعتكف‌ شده‌ ده‌ حسنه‌ بدهد) و «ابوبصیر» از امام‌صادق‌(ع‌) نقل‌ كرد كه‌: (هر كس‌ سوره‌ قریش‌ رابخواند حق‌ تعالی‌ او را در روز قیامت‌ بر مركبی‌ ازمراكب‌ بهشت‌ سوار كند و او را به‌ بهشت‌ برساند).
از امام‌ صادق‌(ع‌) نقل‌ شده‌ كه‌ (جمع‌ كردن‌ دوسوره‌ در نماز صحیح‌ نیست‌ مگر سوره‌ ضحی‌ باانشراح‌ و سوره‌ فیل‌ و قریش‌ كه‌ هر یك‌ از این‌ دوسوره‌ در حكم‌ سوره‌ واحد هستند و چنین‌ به‌ نظرمی‌رسد كه‌ پیوستگی‌ هر یك‌ از آن‌ دو سوره‌ ازآغاز سوره‌های‌ دوم‌ قابل‌ استظهار است‌.
منبع : خانواده سبز


همچنین مشاهده کنید