جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

سوره‌ قدر


سوره‌ قدر
● نزول‌ سوره‌ قدر
سوره‌ قدر بیست‌ و پنجمین‌ سوره‌ قرآن‌ درنزول‌ و نود و هفتمین‌ سوره‌ در تدوین‌ قرآن‌ درجز سی‌ام‌ است‌ كه‌ شامل‌ ۵ آیه‌ و ۱۱۲ حرف‌ و۳۰ كلمه‌ است‌ و در شهر مكه‌ بر وجود مقدس‌پیامبر اسلام‌(ص‌) نازل‌ شده‌ است‌. پیامبر(ص‌) درشهر مكه‌ برای‌ اصحاب‌ خود از بنی‌ اسرائیل‌اخباری‌ را نقل‌ می‌فرمود كه‌ مورد تعجب‌ اصحاب‌می‌شد. «ثعلبی‌» در تفسیر خود از رسول‌خدا(ص‌) نقل‌ می‌كند كه‌ در بنی‌ اسرائیل‌، عابدی‌بود كه‌ او را «شمسون‌» می‌نامیدند. او هزار ماه‌معادل‌ هشتادوسه‌ سال‌ و چهار ماه‌ در راه‌ خدا به‌مجاهدت‌ پرداخت‌ و اصحاب‌ متعجب‌ شدند، بااین‌ عمرهای‌ كوتاه‌ و عملهای‌ ناقص‌ چگونه‌ چنین‌عبادتی‌ انجام‌ دهیم‌؟ آن‌گاه‌ حق‌ تعالی‌ به‌ حبیب‌خود فرمود: من‌ تو را شبی‌ داده‌ام‌ كه‌ اگر آن‌ شب‌را به‌ عبادت‌ به‌ روز رسانید ثواب‌ آن‌ بهتر از هزارماه‌ عبادت‌ و جهاد است‌. بعضی‌ از مفسران‌ ازرسول‌ خدا(ص‌) نقل‌ كردند كه‌ حضرت‌ فرمودیحیی‌، زكریا، حزقیل‌ و یوشع‌ چهار عابد از بنی‌اسرائیل‌ هشتاد سال‌ خدا را عبادت‌ كردند و هرگزلحظه‌ای‌ او را معصیت‌ نكردند. آن‌گاه‌ صحابه‌تعجب‌ كردند و به‌ حال‌ خود قیاس‌ گرفتند كه‌چگونه‌ همانند عابدان‌ بنی‌اسرائیل‌ عبادت‌پروردگار كنند. در این‌ حالت‌ سوره‌ قدر در مكه‌ بروجود مقدس‌ پیامبر (ص‌) نازل‌ شد كه‌ عبادت‌ درشب‌ قدر بهتر از عبادت‌ هزار ماه‌ و در روایتی‌ دیگرآمده‌ است‌. از امام‌ حسن‌ (ع‌) نقل‌ شده‌ است‌ كه‌فرمود: از رسول‌ خدا (ص‌) شنیدم‌ كه‌ فرمود: من‌در خواب‌ دیدم‌ كه‌ بوزینگان‌ بر منبر من‌ می‌رفتندچون‌ جبرئیل‌ (ع‌) آمد صورت‌ موضوع‌ را به‌ اواعلام‌ كردم‌ و او گفت‌: آنها بنی‌امیه‌ هستند كه‌ به‌ناحق‌ بر منبر تو آیند من‌ پرسیدم‌ ملك‌ ایشان‌ چندباشد جبرئیل‌ گفت‌: هزار ماه‌ طول‌ می‌كشد من‌دلتنگ‌ شدم‌ آن‌گاه‌ جبرئیل‌ مرا به‌ سوره‌های‌ قدرو كوثر تسلی‌ داد و در آن‌ بیان‌ كرد كه‌ شب‌ قدر ازهزار ماه‌ بهتر است‌.
● شب‌ قدر
به‌ درستی‌ كه‌ ما قرآن‌ را در شب‌ قدر فرستادیم‌به‌ دو معنی‌، اول‌ آنكه‌ ابتدا نزول‌ آن‌ در شب‌ قدربوده‌ است‌ و دوم‌ آنكه‌ تمام‌ قرآن‌ در یك‌ نزول‌دفعی‌ از لوح‌ محفوظ نزد خداوند در شب‌ قدر به‌زمین‌ نازل‌ شد و چه‌ چیز تو را دانا گردانید تا شب‌قدر را بدانی‌ كه‌ چیست‌؟ كنایه‌ از منتهای‌ فضل‌ وبزرگی‌ شب‌ قدر است‌ به‌ جهت‌ عزت‌ و شرفی‌ كه‌این‌ شب‌ نسبت‌ به‌ وقتهای‌ دیگر برای‌ عبادت‌ دارد.در نامگذاری‌ قدر برای‌ یك‌ شب‌، گفته‌اند به‌جهت‌ آن‌ است‌ كه‌ بی‌ قدری‌ در این‌ شب‌ به‌ احیا وعبادت‌ بگذراند با قدر شود و یا اینكه‌ در این‌ شب‌از مالك‌ ذی‌قدر (خداوند) كتاب‌ ذی‌ قدر(قرآن‌) بر انسان‌ ذی‌قدر (پیامبر) توسط ملك‌ذی‌قدر (جبرئیل‌) برای‌ امت‌ ذی‌ قدر (مسلمین‌)نازل‌ شده‌ است‌ بدین‌ اسباب‌ آن‌ شب‌ را قدرگویند و به‌ همین‌ دلیل‌ خداوند آن‌ شب‌ رااین‌چنین‌ توصیف‌ می‌فرماید كه‌ شب‌ قدر بهتر ازهزار ماه‌ است‌ كه‌ عابدان‌ بنی‌ اسرائیل‌ در آن‌مدت‌ به‌ مجاهدت‌ و عبادت‌ پرداختند و یا اینكه‌فرزندان‌ امیه‌ غاصبانه‌ و ظالمانه‌ حكومت‌ اسلامی‌منطقه‌ حجاز، عراق‌ و شام‌ را از نیمه‌ دوم‌ هجری‌بدین‌ مدت‌ در اختیار گرفتند.
● زمان‌ شب‌ قدر
زمان‌ دقیق‌ شب‌ قدر به‌ حسب‌ تقویم‌ هجری‌معلوم‌ نیست‌ حتی‌ جمعی‌ بر این‌ عقیده‌اند كه‌ این‌شب‌ در عهد رسول‌ خدا(ص‌) بوده‌ و چون‌ آن‌حضرت‌ رحلت‌ فرمودند دیگر شب‌ قدری‌ وجودندارد. این‌ دیدگاه‌ مورد قبول‌ علمای‌ امامیه‌ واهل‌ سنت‌ نیست‌ بلكه‌ از ابوذر غفاری‌ روایت‌ شده‌است‌ كه‌ حضرت‌ رسول‌ (ص‌) فرمود: شب‌ قدر درعهد انبیا سلف‌ بوده‌ و تا روز قیامت‌ باقیست‌ اما اكثرعلما سنی‌ و شیعه‌ بر این‌ عقیده‌اند كه‌ شب‌ قدر یكی‌از شبهای‌ ماه‌ رمضان‌ است‌ و چنین‌ عقیده‌ هایی‌ابراز شده‌ است‌ «ابن‌ رزین‌ عقیلی‌» معتقد است‌ كه‌شب‌ اول‌ رمضان‌ شب‌ قدر است‌ و «حسن‌» گفته‌است‌ كه‌ شب‌ هفدهم‌ ماه‌ رمضان‌ شب‌ قدر است‌ وعده‌ای‌ دیگر شب‌ نوزدهم‌ را شب‌ قدر می‌دانند وصحیح‌ترین‌ قول‌ آن‌ است‌ كه‌ شب‌ قدر یكی‌ ازشبهای‌ دهگانه‌ ثلث‌ آخر رمضان‌ است‌.
از حضرت‌ علی‌(ع‌) نقل‌ است‌ كه‌ پیامبر (ص‌)اهل‌ خود را در ده‌ شب‌ آخر رمضان‌ بیدار می‌كردو به‌ عبادت‌تر غیب‌ می‌فرمود و همه‌ اوقات‌ این‌ ده‌شب‌ را به‌ قیام‌ ركوع‌، سجود به‌ روز می‌رساند ومی‌فرمود شب‌ قدر را در این‌ ده‌ شب‌ طلب‌ كنید.در تعیین‌ دقیق‌ شب‌ قدر در شبهای‌ دهگانه‌ ثلث‌آخر رمضان‌ نیز بین‌ علما اختلاف‌ است‌. مذهب‌«ابن‌ سعید خدری‌» و «اختیار شافعی‌» شب‌ بیست‌و یكم‌ ماه‌ رمضان‌ است‌ «بخاری‌» به‌ نقل‌ از ابی‌سعید خدری‌ نقل‌ می‌كند كه‌ پیامبر(ص‌) را دیدم‌شب‌ بیست‌ و یكم‌ تا صبح‌ در مسجد به‌ نماز ایستاد.امامزاده‌ اكثر علماء امامیه‌ شب‌ قدر بیست‌ و سوم‌رمضان‌ است‌. «عیاشی‌» از زراره‌ روایت‌ كرده‌است‌ كه‌ «عبدالواحد مختار انصاری‌» از امام‌ باقر(ع‌) روایت‌ كرده‌ است‌ كه‌ شب‌ قدر یكی‌ از دوشب‌ بیست‌ یكم‌ یا بیست‌ و سوم‌ رمضان‌ است‌ سپس‌راوی‌ پرسید كه‌ یكی‌ از دو شب‌ را تعیین‌ فرمائیدامام‌ (ع‌) فرمود: چه‌ می‌شود هر دو شب‌ را به‌عبادت‌ برخیزی‌. به‌ هرشكل‌ روایات‌ در موردتعیین‌ شب‌ قدر متعدد و متفاوت‌ است‌ و درمجموع‌ شبهای‌ نوزدهم‌، بیست‌ و یكم‌، بیست‌ وسوم‌، را به‌ عنوان‌ شب‌ قدر تعیین‌ كردند اما بطوركلی‌ شبهای‌ دهگانه‌ ماه‌ رمضان‌ به‌ حسب‌ تقویم‌هجری‌ قمری‌ زمان‌ شبهای‌ قدر است‌ شبی‌ كه‌مانند سایر اوقات‌ عبادی‌ بر هر شهر و كشوری‌ به‌لحاظ خود منطقه‌ طبق‌ تقویم‌ قمری‌ محاسبه‌می‌شود و بدین‌ جهت‌ منافاتی‌ در تعیین‌ شب‌ قدربا افقهای‌ مختلف‌ مناطق‌ گوناگون‌ نیست‌.
منبع : خانواده سبز


همچنین مشاهده کنید