چوب لا‌ی چرخ سلامت

● نجاران و مخاطرات بهداشتی كار با چوب
نجاری و كار با چوب، از شغل‌های قدیمی است كه طرفداران خودش را دارد. این روزها در هر خانه‌ای یك وسیله چوبی دیده می‌شود كه برای استفاده یا زیبایی به‌كار برده می‌شود. به نظر شما كار با چوب هم می‌تواند خطرناك باشد؟ این بار می‌خواهیم سلامت نجارها و مخاطرات كار با چوب را بررسی كنیم.
● گرد و غبار
یكی از مشكلات اساسی كه كارگران كارگاه‌های چوب‌بری با آن مواجه هستند، وجود گرد و غبار چوب، در فضای كارگاه‌هاست. استنشاق گردوغبار چوب می‌تواند ناراحتی‌هایی برای این افراد به‌وجود آورد. بهترین راه مبارزه با این گرد و غبار، جلوگیری از تولید آن یا خنثی كردن آن قبل از انتشار در محیط كار است.
وقتی گرد و غبار در هوا پخش شود، كنترل آن مشكل‌تر خواهد شد. برخی دستگاه‌های چوب‌بری طوری طراحی و ساخته شده‌اند كه با داشتن سیستم مكش در لحظه برش چوب، گرد و غبار را جمع آوری كرده و اجازه پخش آن را در هوای كارگاه نمی‌دهند. این بهترین روش برای كنترل گرد و غبار در یك كارگاه نجاری است. استفاده از تهویه‌های عمومی هم می‌تواند به تخلیه گرد و غبار از فضای كارگاه كمك كند، به شرط اینكه در انتخاب و نصب آن از متخصص تهویه كمك گرفته شود . گاهی نصب سیستم تهویه نامتناسب علاوه بر صرف هزینه خرید و نصب و مصرف انرژی، هیچ بهره وری نخواهد داشت و با انتقال گرد و غبار، شرایط پرخطری برای كاركنان ایجاد می‌كند. یكی از راه‌های دیگر كنترل گرد و غبار، استفاده از رطوبت است. رطوبت در هوای كارگاه به سنگین شدن گردو غبار و ته‌نشینی سریع‌تر آن كمك می‌كند. راه دیگر، تمیز كردن كف كارگاه به طور مداوم است. هنگام تمیز كردن از سیستم‌های مكشی گرد و غبار استفاده كنید و از روش‌هایی كه باعث انتشار گرد و غبار در محل كار می‌شود، كمك نگیرید.
● كهیرهای شغلی
كارگران چوب‌بری كه با درخت كاج در تماس هستند، بر اثر تماس با كرم‌های انگل این درختان دچار كهیر می‌شوند. كرك‌های ریز این كرم‌ها در پوست فرو رفته، باعث ترشح هیستامین می‌شود و پلاك‌های كهیری به‌وجود می‌آورد.
● آلرژی‌های پوستی
چوب‌های خارجی از عوامل ایجاد آلرژی و حساسیت در نجاران و مبل‌سازان هستند. گاهی چوب‌های محلی هم آلرژی‌زا هستند مثل اگزمای گسترده و وسیع ناشی از خزه درخت بلوط و درماتیت آلرژیك ناشی از تماس با عصاره درخت كاج و آلرژی به درخت صنوبر. گاهی اوقات نیز كارگران نجاری به علت استفاده از چسب‌ها، حلال‌ها، روغن‌ها و مواد شیمیایی دچار آلرژی و تحریكات پوستی می‌شوند.
● آلرژی‌های تنفسی
این بیماری بیشتر بین كارگرانی دیده می‌شود كه با قطعات چوب درخت افرا كه از مدتی قبل بریده شده‌اند، سر و كار دارند. در این نوع درخت، بین پوسته و تنه در طول زمان كپك ایجاد می‌شود و این كپك‌ها ایجاد تحریكات تنفسی می‌كند.
● سرطان‌ها
نمونه‌هایی از سرطان و تومور در حفره‌های بینی و سینوس‌ها بین كارگران مبل‌سازی و چوب‌بری‌ها دیده شده است. انواع دیگری از سرطان مثل سرطان لوله گوارش و لوسمی هم بین كارگرانی كه با چوب سر و كار دارند، مشاهده شده است اما اثر سرطان‌زایی گرد و غبار چوب ثابت نشده است و به نظر می‌رسد موادی كه در تهیه و آماده‌سازی چوب به كار می‌رود، علت به‌وجود آمدن سرطان باشد.
گاهی استنشاق گرد و غبار چوب، باعث ایجاد تومور بدخیم در بینی می‌شود. این تومور بین افراد ۵۰ تا ۶۰ ساله كه به مدت ۴۰ سال یا بیشتر با انواع چوب سر و كار داشته‌اند، مشاهده شده است. در تماس‌های كمتر از ۲۰ سال، موردی از این بیماری مشاهده نشده است.
● وسایل حفاظت فردی
وسایل حفاظت فردی تنها قادرند شخصی را كه از آنها استفاده می‌كند محافظت كنند، آن هم به شرط اینكه فرد وسایل را به طور صحیح به كار ببرد اما كنترل‌های مهندسی می‌تواند تمام افراد را در یك كارگاه از خطرات دور نگه دارد. در صورت استفاده از وسایل حفاظت فردی باید نوع مناسب را انتخاب كنید و لزوم استفاده از این وسایل و طریقه استفاده صحیح از آنها را به كارگران بیاموزید.
● حوادث كاری
طبق مطالعات انجام شده روی ۱۰۰۰ مورد حادثه در كارگاه‌های نجاری مشخص شده است، ۴ درصدحوادث هنگام كار با ماشین برش چوب با تیغه‌های باریك، درصد بیشتری به علت گیر كردن لباس یا آستین آن به تیغه چوب بری و تعدادی دیگر نیز به علت سهل‌انگاری هنگام تمیز كردن دستگاه یا گذاشتن و برداشتن قطعات چوب روی میز كار، قبل از توقف كامل دستگاه اتفاق افتاده است.
● صدا
صدای اضافه در محیط كار باعث كاهش موقت یا دائمی شنوایی می‌شود. حداكثر زمانی كه ما می‌توانیم در محیط كار با صدای ۸۵ دسی بل فعالیت كنیم، ۸ ساعت است. صدای تولیدی از دستگاه اره و ماشین چوب بری هنگام برش قطعات معمولا ۹۵ تا ۱۰۵ دسی بل است‌. اقداماتی مانند تعمیر به موقع، سفت كردن پیچ‌ها و تراز كردن دستگاه روی زمین تا ۱۰ دسی بل به كاهش صوت كمك می‌كند. سعی كنید در زمان‌های لازم دستگاه‌ها را روشن كنید. اگر در كارگاه همیشه دستگاه را روشن می‌گذارید، از گوشی‌های حفاظتی استفاده كنید و در ساعاتی كه با دستگاه ها كار نمی‌كنید، به مكان دیگر كارگاه كه صدا كمتر است، بروید تا در معرض صدای اضافه قرار نگیرید.
● كار با ابزارهای نجاری و ماشین چوب بری
كار با ابزارهای نجاری و ماشین‌های چوب‌بری اگر به طور صحیح انجام نشود، می‌تواند خطرناك باشد. تنها با دستگاه‌هایی كار كنید كه طرزكار با آن را آموزش دیده‌اید.
دستورالعمل سازنده دستگاه را به دقت مطالعه كنید. مطمئن شوید طرز كار با دستگاه و ابزارهای دیگر را یاد گرفته‌اید و اگر در این‌باره سوالی دارید، قبل از كار با دستگاه بپرسید تا مشكلی برایتان ایجاد نكند.
▪ هنگام كار با ماشین چوب بری نكات زیر را رعایت كنید:
ـ از عینك ایمنی و در صورت لزوم، از ماسك استفاده كنید.
ـ ‌ از گوشی‌های حفاظتی متناسب با سطح صدای موجود در محیط كارتان استفاده كنید. اگر شما صدای فردی را كه در فاصله یك متری شما قرار دارد، به سختی می‌شنوید سروصدای محیط كارتان بالاست و ممكن است به شنوایی شما صدمه وارد شود .
ـ برای محافظت دست‌ها هنگام حمل قطعات چوب از دستكش استفاده كنید ولی هنگام كار با قطعات گردان ماشین چوب‌بری دستكش خود را از دست خارج كنید.
ـ دستگاه‌های چوب‌بری، دارای حفاظ‌هایی برای ایمنی بیشتر هستند. هیچ‌گاه این را به بهانه انجام راحت‌تر یا سریع‌تر كار باز نكنید. دقت كنید كه حفاظ ماشین سالم بوده، در موقعیت صحیح خود نصب شده باشد . اگر دستگاه شما فاقد حفاظ است، در اولین فرصت یك حفاظ مناسب برای آن تدارك ببینید .
ـ قبل از استفاده از ماشین آن را یك بار چك كنید. تیغه چوب بری باید سفت و محكم بسته شده و كاملاً سالم باشد. كلید روشن و خاموش كردن دستگاه باید به راحتی در دسترس باشد و همچنین باید در وضعیتی قرار داشته باشد كه به طور تصادفی روشن یا خاموش نشود . برای این منظور، لازم است یك برجستگی، دور تا دور كلید روشن و خاموش كردن دستگاه وجود داشته باشد.
ـ اره‌ها و تیغه‌ها را همیشه تیز نگه دارید تا به راحتی عملیات برش را انجام دهند و نیازی به وارد كردن فشار اضافی نداشته باشند.
ـ برای تعمیر، تمیز كردن یا آموزش كار با دستگاه و نشان دادن قطعات به دیگران، بهتر است دستگاه را خاموش كنید و برای كلید روشن و خاموش نیز یك قفل ایمنی بگذارید تا كسی بدون اطلاع شما آن را روشن نكند.
ـ برای بیرون كشیدن یا هدایت قطعات چوب از زیر تیغه اره از گیره‌های مخصوص استفاده كنید و دست خود را تا نزدیكی تیغه نبرید.
ـ محیط كار خود را تا حد مناسب روشن نگه دارید تا جزئیات كار را به راحتی ببینید. منابع روشنایی را طوری نصب كنید كه خیرگی و چشم زدگی ایجاد نكنند.
ـ اطراف هر دستگاه فضای كافی در نظر بگیرید تا قطعات چوب، هنگام كار به افراد و تجهیزات برخورد نكند.
ـ دستگاه‌های برش چوب باید به سیستم جمع آوری گرد و غبار مجهز باشند.
ـ دستگاه‌ها را از نظر ایمنی برق بررسی كنید. وضعیت سیم‌ها و سیستم اتصال به زمین را هر چند وقت یك بار به دقت بررسی كنید.
ـ كف كارگاه را همواره تمیز نگه دارید. اشیا را در مسیر رفت و آمد نگذارید و هر وسیله را در جای مخصوص خود قرار دهید. رعایت نظم و انضباط در كارگاه، از بروز جراحات و حوادث ناشی از لیز خوردن و افتادن جلوگیری می‌كند.
▪ هنگام كار با ماشین چوب بری كارهای زیر را انجام ندهید:
ـ ‌ لباس‌های آستین بلند و گشاد نپوشید. گردن بند، دستبند و انگشتر خود را هنگام كار با ماشین كنار بگذارید.
ـ تا زمانی كه دستگاه به طور كامل متوقف نشده، اقدام به تمیز كردن آن نكنید.
ـ وقتی دستگاه به طور كامل متوقف شد، آن را با یك برس تمیز كنید.
ـ از سیستم هوای فشرده برای تمیز كردن دستگاه یا لباس‌هایتان استفاده نكنید.
ـ دستگاه را هنگام روشن بودن جابه‌جا نكنید.
ـ هنگام كار سیگار نكشید.
ـ از ترساندن یا شوخی كردن با كسی كه با دستگاه چوب بری كار می‌كند، بپرهیزید.
ـ اگر تعادل خود را از دست دادید سعی نكنید با دست جایی از دستگاه را بگیرید، چون ممكن است این كار خطر بزرگتری برایتان ایجاد كند.
ـ هنگام كار با ماشین چوب بری دستكش دست نكنید، چون ممكن است تیغه دستگاه دستكش را به خود بپیچاند و برای شما حادثه ایجاد كند.‌

فرزانه فولادبند

منبع : روزنامه سلامت