جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

پروتزها در دندانپزشکی


پروتزها در دندانپزشکی
● پرستودنتیكس (تخصص پروتزهای دندانی)
پرستودنتیكس(تخصص پروتزهای دندانی)، شاخه ای از علم دندانپزشكی است كه به بازسازی و حفظ عملكرد دهان، راحتی، سلامتی و زیبایی بیمار می پردازد. بازسازی و ترمیم دندان های طبیعی و یا جایگزینی دندانها و بافتهای فك - صورت از دست رفته با جایگزین های مصنوعی، در حیطه عملكرد این رشته است. هدف از ارائه این مقاله معرفی اجمالی گوشه ای از مباحث مطرح در گرایش بیومتریال رشته مهندسی پزشكی است. امید است كه با تلاش متخصصین امر، بیش از پیش شاهد پیشرفت این شاخه از علوم باشیم. پروتزهای دندان به دو دسته ثابت و متحرك‏، دسته بندی می گردد :
۱) پروتز ثابت
به اعضای مصنوعی بدن پروتز گفته می شود، منظور از پروتز در دندانپزشكی، دندانهای مصنوعی هستند و پروتز ثابت به پروتزی اطلاق می گردد كه برروی دندان یا دندانهای پایه چسب خورده و ثابت می گردد. پروتز ثابت شامل ونیر ، روكش و بریج (پل) است. روكش بر روی یك دندان تراش خورده سوار می شود, بریج نیز بر روی دندانهای پایه كناری قرار می گیرد و شامل دندانهای جایگزین شده نیز است.
۲) ونیرها (veneer)
امروزه دیگر دلیلی ندارد كه فاصله بین دندانها یا دندانهای رنگ گرفته، بدشكل و كج خود را تحمل كنید. یك ونیر كه روی دندانهای شما قرار داده می شود، اشتباه طبیعت و یا آسیب ناشی از یك صدمه را تصحیح كرده و به شما كمك می كند تا لبخندی زیبا داشته باشید ونیرها نازك بوده و پوسته هایی هستند كه با مواد همرنگ دندان برای هرفرد، بطور خاص ساخته می شود تا سطح جلویی دندانها را پوشش دهد. آنها معمولاً در لابراتوار و توسط تكنسین دندانساز، از روی مدلی كه توسط دندانپزشك شما تهیه شده ، ساخته می شود.
دندانپزشك ممكن است به شما توصیه كند كه از بعضی غذاها و نوشیدنی ها كه ونیر شما را بد رنگ می كند، مثل چای و قهوه پرهیز كنید. گاهی ممكن است ونیر ترك بردارد یا دچار شكستگی شود ولی برای اغلب افراد، زیبایی حاصل از كاربرد آن بیشتر ارزش دارد.
● روكش (Crown)
شما ممكن است برای پوشاندن یك دندان و بازگرداندن شكل و اندازه طبیعی آن، نیازمند روكش باشید. یك روكش دندان، دندان شما را قویتر ساخته و ظاهر آن را بهبود می بخشد. وقتی میزان كافی از نسج دندان برای نگهداری یك پركردگی وسیع باقی نمانده باشد، روكش می تواندآن دندان را پوشانده و محافظت كند.
روكش ها ممكن است برای اتصال یك بریج، محافظت از یك دندان ضعیف و یا ترمیم دندانی كه قبلاً شكسته است، بكار روند. روكش‏‎, درمان خوبی برای دندانهای بدرنگ یا بدشكل است. همچنین برای پوشاندن یك ایمپلنت دندانی نیز استفاده می شود.
● بریج (Bridge)
اگر شما یك یا چند دندان را از دست بدهید، دچار مشكل در جویدن و صحبت كردن میشوید. دراین صورت بریج یكی از درمان هایی است كه با جایگزینی دندانهای از دست رفته به حفظ شكل صورت و كاهش مشكلات جویدن كمك می كند. بریج ثابت، دندانهای از دست رفته را كه بین دندانهای دیگر هستند، جایگزین می سازد و نمای زیبایی دارد.
این نوع ترمیم ممكن است از طلا، آلیاژها، پرسلن(چینی) یا تركیبی از این مواد باشد و به منظور محافظت، به دندانهای مجاور كه به آنها دندانهای پایه اطلاق می شود، وصل شده و یا به روكش روی آنها متصل می گردد. برخلاف بریجهای متحرك كه میتوان آنها را بیرون آورده وتمیز نمود، یك بریج ثابت فقط توسط دندانپزشك می تواند برداشته شود. یك بریج ایمپلنت، دندانهای مصنوعی را مستقیماً به استخوان فك یا زیر لثه، بسته به نوع بریجی كه دندانپزشك تجویز كند، متصل می نماید. بنابراین بسیار مهم است كه دندانهای باقیمانده تمیز و سالم نگهداشته شود.
● ایمپلنت
هیچ چیز جانشین دندانهای سالم نمی شود. ولی وقتی شما دندانی را به دلیل بیماری یا حادثه از دست داده اید، بهتر است بدانید كه راهی برای بازگرداندن لبخند زیبای شما وجود دارد. یك ایمپلنت دندانی ظاهرواحساسی شبیه دندان از دست رفته تان به شما می دهد. دندانپزشك یك پایه یا فریم فلزی را زیر لثه شما قرار می دهد كه درست شبیه ریشه یك دندان به استخوان فك متصل می شود. سپس دندانپزشك یك دندان جایگزین را روی ایمپلنت قرار می دهد به نحوی كه شبیه وضعیت دندان اصلی خود شما به نظر آید. اغلب بیماران معتقدند، ایمپلنت مطمئن و با ثبات است و آن را جایگزین خوبی برای دندان از دست رفته شان می دانند. ایمپلنت ها می توانند جایگزین یك یا چند دندان از دست رفته شوند. لازم به ذكر است كه ایمپلنت نیاز به جراحی دارد، بنابراین بیماران باید از نظر كلی در سلامت بسر برند، لثه های سالم داشته و استخوان كافی جهت محافظت ایمپلنت داشته باشند. در ضمن باید مقید به رعایت دقیق بهداشت دهان و ملاقاتهای مرتب با دندانپزشك باشند.
● مراحل جایگزینی ایمپلنت
ابتدا جراحی جهت قرار دادن پایه ایمپلنت انجام می شود. جراحی تا چندین ساعت ممكن است طول بكشد و سپس حداكثر ۶ ماه وقت لازم است تا استخوان حول این پایه رشدكرده و آن را محكم در برگیرد. بعضی ایمپلنت ها نیاز به یك جراحی ثانویه دارند تا یك رابط (Post)، پایه را به دندان جایگزین متصل كند. در سایر انواع ایمپلنت ها، پایه و رابط بهم متصل هستند و همزمان قرار داده می شود.
پس ازچندین هفته كه لثه ها بهبود یافتند، مرحله بعد شروع می شود. دندانهای مصنوعی ساخته شده و به قسمت رابط پایه متصل می شوند. چون چندین بارامتحان دندانهای مصنوعی جهت تنظیم دقیق وضعیت آنها لازم است، این مرحله ممكن است یك یا دو ماه بطول بیانجامد.
جراحی ایمپلنت ممكن است در مطب دندانپزشك (تحت بی حسی موضعی) و یا تحت بیهوشی عمومی در بیمارستان انجام شود. داروهای ضد درد معمول و گاهی آنتی بیوتیك تجویز می شود. دندانپزشك دستورات لازم جهت نحوه رعایت بهداشت دهان و نوع رژیم غذایی را به شما خواهد داد.
به طور كلی روشهای متعددی برای جایگرین نمودن دندان از دست رفته رایج هستند :
۱) ایمپلنت یا دندان كاشتنی، كه تشكیل شده است از پایه ای كه عمدتاً از جنس فلز تیتانیوم بوده و توسط جراح در استخوان فك كار گذاشته شده و سپس بر روی آن دندان قرار می گیرد.
۲ ) پروتز ثابت یا بریج، كه دندان جایگزین شونده به دندانهای كناری با استفاده از تراش آنها چسبانده می شود و غالباً از یك اسكلت فلزی روكش شده توسط چینی ساخته می شود.
۳ ) پروتز متحرك، كه قابل گذاشته شدن و برداشته شدن است و از فلز كرم كبالت و یا آكریل (نوعی پلاستیك) ساخته می شود.
دو مورد اول بعلت كارآیی بالا اهمیت خاصی داشته و بیمار احساس می كند كه دندان از دست رفته اش را بازیافته است ولی مورد سوم به علت گیر غذایی، خطر بلعیده شدن و عوارض دیگر رضایت مند نبوده و فقط به عنوان موقتی توصیه می گردد و مورد استفاده و تجویز اصلی آن جایگزین نمودن تعداد زیادی دندان و فقدان دندانهای پایه مناسب برای پروتز ثابت است.
نویسنده: علی معین
منبع : ماهنامه مهندسی پزشکی و علوم آزمایشگاهی


همچنین مشاهده کنید