دیفیبریلاتورها

● مفاهیم پایه
وقتی قلب از حركت بایستد یا ناهماهنگ عمل كند، دستگاهی به نام دیفیبریلاتور، قلب را مجدد به تپش درمیآورد. این ماه به صورتی بسیار مختصر و خلاصه، گوشه چشمی به این سیستم نجاتبخش میاندازیم و تنها به بررسی یك فریم از آن بسنده میكنیم.
● دفیبریلاتور یعنی چه؟
▪ بیاثر كردن، خنثی كردن، در جهت معكوس= De=to undo, or reverse غیرمتناسب، ناهماهنگ، نامتعادل بدون انقباضات قلبی= fibrillate (فیبریله شدن) دفیبریلاتور= دستگاهی برای خنثی نمودن (بیاثر كردن) انقباضات ناهماهنگ قلبی.
● فیزیولوژی
سلولهای درون ماهیچه (عضلات) قلبی، جریان الكتریكی را برقرار میسازد. برخی از سلولها در قلب (سلولهای ضربانساز)، مرتباً توسط خودشان شارژ (باردار) شده و باعث باردار شدن (شارژ شدن) دیگر سلولها نیز میشوند. جریان الكتریكی در درون ماهیچه قلبی در مسیر ویژهای جاری میگردد. هر زمان كه این اتفاق بیفتد (جریان برقرار گردد) انقباضات ماهیچه قلبی پمپ كردن خون را موجب میشود (ضربان قلب).
این الگوی الكتریكی هماهنگ قلب برای پر و خالی شدن با هر ضربان كه موجب گردش خون در سرتاسر بدن میشود، ضروری است. وقتی كه این الگوی الكتریكی به هم میخورد و ناهماهنگی ایجاد میگردد (فیبریلاسیون)، انقباضهای ماهیچه قلبی نامتعادل شده و خون پمپ نمیشود.
این عمل موجب كاهش فشار خون، كمبود اكسیژن، آسیب ماهیچه قلبی و مرگ نابهنگام میگردد. دستگاه دفیبریلاتور (الكتروشوك) جهت خنثی نمودن عمل فیبریلاسیون و بازگرداندن انقباضات قلبی به حالت متعادل اولیه، مورد استفاده قرار میگیرد؛ همچنین در مواقعی كه قلب از كار بازمیایستد، برای شروع مجدد ضربان قلبی از این دستگاه استفاده میشود. (به عنوان مثال بعد از یك شوك الكتریكی)
● اساس كار
دفیبریلاتور از یك منبع تغذیه و یا یك باطری داخلی بزرگ برای شارژ نمودن یك خازن حجیم بین مقادیر ۵ تا ۴۰۰ ژول استفاده میكند. دو قطعه فلزی (پرلس) یا همان الكترودها به دفیبریلاتور متصل است و بر روی هر دو طرف سینه بیمار قرار میگیرد.
انرژی ذخیره شدن در درون خازن ازیك الكترود به الكترود دیگر از میان سینه بیمار (توسط سینه بیمار) آزاد یا دشارژ میگردد؛ كه در نتیجه این شوك به قلب منتقل شده و ضربان ریتمیك (منظم) مجدداً به قلب بازمیگردد. دفیبریلاتورها همچنین یك مانیتور مربوط به ECG و ثبتكننده الكتروكاردیوگرام دارند كه دایماً شكل موج ECG را نمایش میدهد و واحد اندازهگیری آن ژول است.
● انواع دیفیبریلاتور
▪ دیفیبریلاتورها در انواع كاشتنی، داخلی، خارجی، خودكار و نیمهخودكار ارایه میشود.
● نگهداری سیستم
در زمانهایی كه از دستگاه استفاده نمیشود، لازم است تا شارژ كامل در دمای اتاق كه معمولاً بسته به نوع سیستم ۴ تا ۲۴ ساعت به طول میانجامد، در حال شارژ مداوم باشد.
بیشتر سازندگان توصیه میكنند كه باتریها بعد از هر استفاده حتماً شارژ شود و هر دو سال یك بار، باتریها به صورت كلی تعویض شود.
● ایرادهای معمول
شایعترین مشكل در استفاده از دیفیبریلاتورها، سوختگیهای پوستی در محل اتصال الكترود-پوست است كه در صورت تكرار عمل دیفیبریلاسیون، عمیقتر نیز میگردد. جهت جلوگیری ایجاد این ضایعه، لازم است كه كاربران از تماس مستیم الكترودها با پوست، اجتناب كنند. ضمن اینكه توان منتقل شده به بیمار نیز بیشتر از حد لازم انتخاب شود.
نوع كاشتنی این وسایل، بسیار حساس است و در هنگام جراحی و پس از آن باید بسیار محتاط با آن برخورد كرد.
● ملاحظات خرید
كار با این سیستمها معمولاً ساده است و نیاز به آموزش چندانی ندارد. معمولاً بهتر است سیستمهایی خریداری شود كه نمایشگر ECG نیز داشته باشد. این امر به كاربر كمك فراوانی جهت تشخیص برگشت بیمار به وضعیت عادی مینماید.
استفاده از الكترودهای یك بار مصرف و باتریهای غیرقابل شارژ، معمولاً هزینههای زیادی به سیستم درمان تحمیل میكند.
در مورد انواع كاشتنی، دوره خدمات پس از فروش به علت حساس بودن سیستم بسیار مهم است.
● سازندگان انوادع دیفیبریلاتور
Artema, Cardiac Science, Hearth Sine, Laerdal Medical, Medtronic Physii-Control, MRL, Nihon Kohden, Philips Medical Systems, Schiller, Zoil Medical, Biotronic, ELA Medical, Guidant, Medtronic, St, Jude Medical, Emtel, GE Medica Systems, GS Elektromed, HME, MDE, Metrax, Spacelabs.

نویسنده: مهسا محق

منبع : ماهنامه مهندسی پزشکی و علوم آزمایشگاهی