شنبه, ۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 20 April, 2024
مجله ویستا


پاسخگویی به مطبوعات


پاسخگویی به مطبوعات
●پاسخگویی به مطبوعات
كار اصلی‌ و دشوار روابط‌ عمومی‌ ایجاد محیط‌سالم‌ و حسن‌ تفاهم‌ بین‌ عده‌ زیادی‌ از مردم‌ است‌ . در جایی‌ كه‌ برقرار كردن‌ روابط‌ حسنه‌بین‌ دو نفر با مشكلات‌ فراوانی‌ روبرو می‌ شود ایجاد همبستگی‌ میان‌ عدهٔ‌ كثیری‌ كه‌ هریك‌ از آنها سلیقه‌ خاصی‌ دارند كار آسانی‌ نیست‌ . مسئول‌ روابط‌ عمومی‌ ضمن‌برخورداری‌ از معلومات‌ گوناگون‌ باید اجتماع‌ خود را بخوبی‌ بشناسد و از روحیات‌ مردم‌آگاه‌ باشد از خود امانت‌ و صداقت‌ و حسن‌ سلوك‌ نشان‌ دهد تا اعتماد همگان‌ را به‌سوی‌ خود جلب‌ كند . بی‌ دلیل‌ نیست‌ كه‌ عده‌ ای‌ از متخصصان‌ فن‌ و دانشمندان‌ كارروابط‌ عمومی‌ را « مهندسی‌ انسانی‌ » لقب‌ داده‌ اند .
همه‌ ما می‌ دانیم‌ كه‌ خبر عبارت‌ از نقل‌ حوادث‌ و وقایعی‌ است‌ كه‌ در اجتماع‌ اتفاق می‌ افتد معمولاً مسئولیت‌ نقل‌ حوادث‌ به‌ عهده‌ كسانی‌ است‌ كه‌ در اصطلاح‌ روزنامه‌نگاری‌ آنان‌ را خبرنگار می‌ نامند یكی‌ از وظایف‌ حتمی‌ خبرنگاران‌ آن‌ است‌ كه‌ حوادث‌را آنچنانكه‌ واقع‌ شده‌ است‌ نقل‌ كنند و مردم‌ را از حقایق‌ امور آگاه‌ سازند . كسب‌ خبر ازاشخاص‌ غیر مسئول‌ و انتشار آن‌ بیشتر از طرف‌ روزنامه‌ ها و مجلات‌ انجام‌ می‌ گیردمعمولاً این‌ گونه‌ وسایل‌ خبری‌ علاوه‌ بر انتشار اخبار و حوادث‌ و اتفاقات‌ ، صفحاتی‌ رابرای‌ اظهار نظر مردم‌ اختصاص‌ می‌ دهند و نظریات‌ آنان‌ را كه‌ اغلب‌ جنبه‌ انتقادی‌ دارد وهمراه‌ با شكایت‌ از بعضی‌ سازمانهای‌ دولتی‌ و مؤسسات‌ ملی‌ است‌ منتشر می‌ كنند و چون‌فرستندگان‌ این‌ گونه‌ اخبار مانند یك‌ خبرنگار رسمی‌ مسئولیت‌ مستقیم‌ ندارند چندان‌ پای‌ بند درستی‌ خبر نمی‌ شوند و بعضاً مطالبی‌ در اختیار مطبوعات‌ می‌ گذارند كه‌ منطبق‌با واقعیات‌ نیست‌ و احتمالاً آلوده‌ به‌ اغراض‌ شخصی‌ است‌ .
در مواردی‌ كه‌ در مطبوعات‌ مطالب‌ خلاف‌ واقع‌ و توهین‌ آمیز بر علیه‌ سازمانی‌ چاپ‌گردد قانون‌ به‌ آن‌ سازمان‌ یا مؤسسه‌ اجازه‌ می‌ دهد كه‌ از حق‌ خود دفاع‌ كند .ماده‌ ۲۳ لایحه‌ قانونی‌ مطبوعات‌ مصوب‌ اسفند ۱۳۶۴در این‌ مورد می‌ نویسد :« هر گاه‌ در مطبوعات‌ مطالبی‌ مشتمل‌ بر توهین‌ یا افترا یا خلاف‌ واقع‌ و یا انتقاد نسبت‌ به‌شخص‌ ( اعم‌ از حقیقی‌ یا حقوقی‌ ) مشاهده‌ شود ذینفع‌ حق‌ دارد پاسخ‌ آنرا ظرف‌ یك‌ماه‌ كتباً برای‌ همان‌ نشریه‌ بفرستد و نشریه‌ مزبور مكلف‌ است‌ این‌ گونه‌ توضیحات‌ وپاسخها را در یكی‌ از دوشماره‌ ای‌ كه‌ پس‌ از وصول‌ پاسخ‌ منتشر می‌ شود در همان‌صفحه‌ و ستون‌ و با همان‌ حروف‌ كه‌ اصل‌ مطلب‌ منتشر شده‌ است‌ مجانی‌ به‌ چاپ‌ رساندبه‌ شرط‌ آنكه‌ جواب‌ از دو برابر اصل‌ مطلب‌ تجاوز نكند و متضمن‌ توهین‌ و افتراء به‌ كسی‌ نباشد » بنابراین‌ طبق‌ ماده فوق هر گاه‌ مؤسسات‌ دولتی‌ و خصوصی‌ یا افراد مردم‌ مشاهده‌ كردندكه‌ خبری‌ بر خلاف‌ واقع‌ در باره‌ آنها منتشر شده‌ است‌ می‌ توانند در مقام‌ پاسخگویی‌ برآیندو نظر خود را كتباً به‌ روزنامه‌ یا مجله‌ ای‌ كه‌ مبادرت‌ به‌ نشر چنین‌ خبری‌ كرده‌ است‌ بفرستند .ممكن‌ است‌ نشریه‌ ای‌ كه‌ اقدام‌ به‌ انتشار خبر بر خلاف‌ واقع‌ كرده‌ است‌ از چاپ‌ جواب‌سرباز زند در این‌ صورت‌ صاحب‌ حق‌ می‌ تواند از مجرای‌ قانون‌ ( شكایت‌ به‌ دادستان‌محل‌ نشر روزنامه‌ یا مجله‌ ) مسئولان‌ نشریه‌ را ملزم‌ به‌ چاپ‌ آن‌ كند .
تبصرهٔ‌ ۳ ماده‌ ۲۳ قانون‌ مطبوعات‌ در این‌ مورد چنین‌ است‌ :« در صورتی‌ كه‌ نشریه‌ از درج‌ پاسخ‌ امتناع‌ ورزد یا پاسخ‌ را منتشر نسازد شاكی‌ می‌ تواندبه‌ دادستان‌ عمومی‌ شكایت‌ كند و دادستان‌ در صورت‌ احرازصحت‌ شكایت‌ شاكی‌جهت‌ نشر پاسخ‌ به‌ نشریه‌ اخطار می‌ كند و هرگاه‌ این‌ اخطار مؤثر واقع‌ نشودپرونده‌ را پس‌از دستور توقیف‌ موقت‌ نشریه‌ كه‌ مدت‌ آن‌ حداكثر از ده‌ روز تجاوز نخواهد كرد به‌دادگاه‌ ارسال‌ می‌ كند . همچنین‌ در ماده‌ ۳۰ قانون‌ مطبوعات‌ با اشاره‌ به‌ چاپ‌ تهمت‌ وافتراء در مطبوعات‌ آمده‌ است‌ :« انتشار هر نوع‌ مطلب‌ مشتمل‌ بر تهمت‌ یا افتراء یا فحش‌ و الفاظ‌ ركیك‌ یا نسبتهای‌ توهین‌ آمیز و نظایر آن‌ نسبت‌ به‌ اشخاص‌ ممنوع‌ است‌ و مدیر مسئول‌ جهت‌ مجازات‌ به‌محاكم‌ قضایی‌ معرفی‌ می‌ گردد و تعقیب‌ جرائم‌ مزبور موكول‌ به‌ شكایت‌ شاكی‌خصوصی‌ است‌ و در صورت‌ استرداد شكایت‌ تعقیب‌ در مرحله‌ ای‌ متوقف‌ خواهد شد
●انواع‌ پاسخگویی‌ به‌ مطبوعات‌ :
با توجه‌ به‌ محتوی‌ و مضمون‌ پاسخهایی‌ كه‌ به‌ مطبوعات‌ داده‌ می‌ شود می‌ توان‌ آن‌ را به‌چهار نوع‌ تكذیب‌ ، توضیح‌ ، تصحیح‌ و تأیید تقسیم‌ كرد به‌ طور خلاصه‌ توضیحاتی‌ درباره‌ هر كدام‌ داده‌ می‌ شود
۱ـ تكذیب‌ خبر : تكذیب‌ در لغت‌ به‌ معنی‌ نسبت‌ دروغ‌ دادن‌ و انكار و در اصطلاح‌ وسایل‌ ارتباط‌ جمعی‌رد خبر یا مطلبی‌ است‌ كه‌ بر خلاف‌ واقع‌ انتشار می‌ یابد چنانكه‌ قبلاً گفته‌ شد هر گاه‌ مؤسسات‌ دولتی‌ یا خصوصی‌ و افراد مردم‌ مشاهده‌ كردندمطلبی‌ دور از حقیقت‌ در باره‌ آنها منتشر گردیده‌ است‌ می‌ توانند در مقام‌ تكذیب‌ برآیند و پاسخی‌ مبتنی‌ بر دروغ‌ و خلاف‌ واقع‌ بودن‌ آن‌ به‌ روزنامه‌ یا مجله‌ ای‌ كه‌ خبر نادرست‌ را چاپ‌ كرده‌ بفرستند .قابل‌ ذكر است‌ حق‌ دفاع‌ و تكذیب‌ باشخص‌ یا اداره‌ای‌ است‌ كه‌ خبر خلاف‌ حقیقت‌ درباره‌اش‌ انتشار یافته‌ است‌ در مورد سازمانهای‌ دولتی‌ باید به‌ این‌ نكته‌ توجه‌ داشت‌ كه‌تكذیب‌ خبر آنگاه‌ در صلاحیت‌ ادارات‌ روابط‌ عمومی‌ قرار می‌ گیرد كه‌ خبر نادرست‌مربوط‌ به‌ كارهای‌ روزمره‌ بوده‌ با وظایف‌ عادی‌ آنان‌ ارتباط‌ مستقیم‌ داشته‌ باشد و الاتكذیب‌ اخبار خلاف‌ واقعی‌ كه‌ با سیاست‌ كلی‌ كشور سر و كار دارد و به‌ منافع‌ و مصالح‌ملی‌ و عمومی‌ مربوط‌ می‌ شود در صلاحیت‌ مسئولیت‌ مملكتی‌ یا سخنگویان‌ رسمی‌ آنان‌است‌ كه‌ معمولاً از طریق‌ خبرگزاری‌ رسمی‌ همان‌ كشور یا با صدور اعلامیه‌ یا با ترتیب‌دادن‌ مصاحبه‌ مطبوعاتی‌ انجام‌ می‌ گیرد
۲ ـ توضیح‌ خبر : ممكن‌ است‌ خبری‌ در باره‌ شخص‌ یا سازمانی‌ منتشر شود كه‌ قسمتی‌ از آن‌ ناقص‌ باشد ویا مطلب‌ به‌ طور نارسا و مبهم‌ مورد بحث‌ قرار گیرد در این‌ حال‌ بجای‌ تكذیب‌ باید به‌توضیح‌ خبر پرداخت‌ یعنی‌ جزئیات‌ امر را شرح‌ داد و نكات‌ تاریك‌ آن‌ را روشن‌ كرد تامسئله‌ از صورت‌ مبهمی‌ كه‌ داشته‌ بیرون‌ آید
۲ ـ تصحیح‌ خبر : وقتی‌ در بعضی‌ از مطالب‌ خبر اشتباهی‌ روی‌ می‌ دهد فی‌ المثل‌ در نقل‌ آمار ، رقم‌نادرستی‌ ذكر می‌ گردد یا قسمتی‌ از سخنان‌ تحریف‌ می‌ شود روابط‌ عمومی‌ باید اقدام‌ به‌تصحیح‌ خبر كند و در پاسخی‌ كه‌ به‌ روزنامه‌ یا مجله‌ می‌ فرستد اشتباهات‌ را یادآوری‌كرده‌ و از مسئول‌ نشریه‌ بخواهد كه‌ خبر نادرست‌ را تصحیح‌ كند .
۴ ـ تأیید خبر : گاهی‌ خبری‌ در مطبوعات‌ منتشر می‌ شود كه‌ درست‌ و منطبق‌ با واقعیات‌ است‌ منتها بعداز انتشار خبر سازمانهای‌ ذینفع‌ اقداماتی‌ بعمل‌ می‌ آورند كه‌ وضع‌ اولیه‌ تغییر پیدا می‌ كندو آثار خبر نخستین‌ از بین‌ می‌ رود ، در این‌ صورت‌ مسئولان‌ روابط‌ عمومی‌ باید نامه‌ ای‌به‌ نشریه‌ بنویسند و ضمن‌ تأیید خبر قبلی‌ خبر جدید را نیز به‌ اطلاع‌ مردم‌ برسانند تا اثر خبراول‌ از بین‌ برود . مثلاً هر گاه‌ در یكی‌ از روزنامه‌ ها خبری‌ مبنی‌ بر مسدود شدن‌ راهی‌ منتشر شده‌ باشدوزارت‌ راه‌ پس‌ از آگاهی‌ از جریان‌ به‌ باز كردن‌ یا تغییر راه‌ مزبور اقدام‌ كند مسئول‌ روابط‌عمومی‌ طی‌ نامه‌ ای‌ به‌ روزنامه‌ مزبور می‌ نویسد : فلان‌ راه‌ كه‌ بر اثر ریزش‌ برف‌ یا كوه‌مسدود شده‌ بود با مساعی‌ مأموران‌ راه‌ باز گردید. فرِ توضیح‌ خبر و تأیید خبر آن‌ است‌ كه‌ در توضیح‌ اصل‌ خبر منتشر شده‌ را مورد توجه‌قرار می‌ دهند و گوشه‌ های‌ تاریك‌ و مبهم‌ آن‌ رابا شرح‌ و بسط‌ بیشتر روشن‌ می‌ سازند درصورتی‌ كه‌ در تأیید خبر به‌ متن‌ خبر نمی‌ پردازند بلكه‌ مطلبی‌ برآن‌ می‌ افزایند تا اثر سوءخبر اول‌ از بین‌ برود
منبع : مدیریت روابط عمومی


همچنین مشاهده کنید