جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


سینمای هند


سینمای هند
سینمای بالیوود را پس از هالیوود صنعتی ترین سینمای جهان می دانند، همین تشابه اسمی آشكار نیز اشاره مستقیمی به این شباهت است. اقتصاد سینما، توجه به تماشاگر، عرضه، تولید، بازگشت سرمایه و... كلید واژه هایی است كه سینمای هند را به قطب اقتصادی هنر سینما - نه تنها در آسیا بلكه در جهان - تبدیل كرده است. یعنی درست همان واژه هایی كه یا در سینمای ما نیست و یا اگر هست تنها جنبه دكوراتیو پیدا كرده. سینمای هند به لحاظ رویكردهای اقتصادی می تواند الگو باشد. سینمایی كه با تكیه بر مضامین بومی و مخاطب شناسی دقیق هم سینمای تجاری دارد هم سینمای هنری. مطلب زیر كاوشی است در یكی از بحرانهایی كه اخیراً سینمای هند با آن روبروست
فرهاد اختر كارگردان ۳۲ساله بالیوود فیلم اخیرش Don كه در اواخر ماه گذشته میلادی اكران شد را یك فیلم اكشن به سبك فیلم مأموریت غیرممكن توصیف می كند كه شاهرخ خان در آن در نقش رهبر یك گروه مافیایی به تولید اسلحه های مخوف مشغول است. داستان این فیلم در نقاط مختلف جهان می گذرد كه از آن جمله باید به شهرهای پاریس، كوالالامپور و توكیو اشاره كرد. اختر كلی قبل از اكران این فیلم در هند كه با فروش قابل توجهی همراه بود، اظهار داشته بود كه این فیلم می تواند به یك اندازه برای هندی های مقیم بوستون و لندن ویا تماشاگران عادی در بیهار و نقاط دیگر هند جذاب باشد. وی افزود: همه این بازارها برای تهیه كننده ها مهم هستند و می خواهیم مطمئن شویم كه همه هندی ها از فیلم لذت می برند. اما این خبر خوبی برای سینمای هند نمی تواند باشد چرا كه ساخت این فیلمها برای سلایق مختلف هندوها داخل و خارج شبه قاره هند بیش از پیش مشكل شده است.
در دهه قبل بازار فیلم هند یك بازار كاملاً داخلی محسوب می شد و فیلم ها برای یك دسته مخاطب مشخص ساخته می شدند اما اكنون فیلمها با هدف بازاریابی برای مخاطبان مختلف ساخته می شوند. برای مثال بخشی از فیلم ها «فیلم های مولتی پلكس» نامیده می شوند كه فقط برای نمایش در سینماهای چندسالنه مدرن شهرهای بزرگ هند ساخته می شود و یا «فیلمهای تك سینما» كه معمولاً برای نمایش در سینماهای قدیمی و با بهای بلیت اندك تولید می شوند. برخی فیلم ها نیز «فیلمهای داخلی» نامیده می شوند كه فقط برای اكران در شهرهای كوچك هند ساخته می شوند و در نهایت «فیلم های آن سوی آب» كه عموماً مخاطبان آمریكا و انگلستان را در نظر دارند.
هند با جمعیت حدود یك میلیارد نفر و ۲۳زبان رسمی همیشه مملو از تضادهای اقتصادی بوده است ولی از زمان شروع روند اقتصاد آزاد در سال۱۹۹۱ فاصله طبقاتی در هند افزایش یافته است و در شرایطی كه برخی از مردم هند برای بدل شدن به سوپراستار اقتصادی فعالیت می كنند، حدود ۳۰۰میلیون نفر از مردم این كشور برای افزایش زنده بودن تلاش می كنند و كمتر از یك دلار در روز درآمد دارند. این اختلاف ها باعث می شود تا سلیقه ها در انتخاب فیلم ها و فیلمنامه ها از سوی مردم در طبقات مختلف اجتماعی متفاوت باشد. برای نمونه فیلم «هرگز خداحافظی نكن» كه پیرامون ازدواج چند هندی در نیویورك است در مدت ۶ هفته در خارج از هند ۱۳ میلیون دلار فروخت كه بیشترین فروش بین المللی برای یك فیلم هندی محسوب می شود ولی این فیلم در منطقه بیهار هند كه مردم بهای بلیت كمتر از ۵۰ سنتی را نیز به سختی می پردازند، با استقبال روبرو نشد. این نشان می دهد كه فروش فیلم ها در خارج از هند (با بهای بلیت ۵دلاری) و داخل هند اختلاف فراوانی دارد و به قول آنیل تادانی - یكی از توزیع كنندگان اصلی فیلم در هند - قصه ها در فیلم های هندی عوض شده، چرا كه شرایط اقتصادی متحول شده است.
اكنون فیلم های درجه اول عموماً در لوكیشن های خارجی فیلمبرداری می شوند كه از آن جمله فیلم «جان من» با بازی سلمان خان است كه در نیویورك تولید شده است. شیریش كوندور كارگردان این فیلم آن را فیلمی با روح هندی ولی به سبك غربی توصیف می كند كه سعی دارد تا بتوان مخاطبان داخل و خارج هند را جذب كند هرچند كه در برخی از سكانس ها هنرپیشه ها به طور كامل انگلیسی صحبت می كنند.
البته این گزینه ای است كه بسیاری از كارگردانان و تهیه كنندگان هندی این روزها آن را انتخاب می كنند. این روند منجر به آن شده تا شهرهای كوچك هند و ایالت هایی چون اوتارپرادش و بیهار فراموش شوند در حالی كه زمانی بیشترین میزان فروش فیلم ها مربوط به این ایالت ها بود.
جیان پراكاش تاریخ نگار دانشگاه پرنیستون در زمینه هند مدرن می گوید: همیشه در هند بین شهرنشین ها و روستایی ها اختلاف فاحشی بوده است ولی اكنون فاصله مخاطبان فیلم «جان من» و فیلم هایی به زبان Bhojpuri كه برای شهرهای كوچك ساخته می شوند، گویای نكته تازه ای است و نشان می دهد كه اكنون شهرنشین های هند به طور كلی روستائیان را نادیده می گیرند. چنین نگرشی موجب ایجاد فضای جدید در سینمای هند می شود كه متفاوت با دهه های ۱۹۵۰ ، ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ است. از طرفی اكثر كارگردانان موفق سینمای هند جوانانی هستند كه در خانواده های شهرنشین بزرگ شده اند و طبیعی است كه آنها به دنبال روایت داستان هایی باشند كه از آنها راضی هستند. با این وجود اختر، كارگردان فیلم Don معتقد است كه اگر داستان یك فیلم جذاب باشد می تواند بر سر مخاطبان هندی در هر گوشه جهان جذاب باشد.
ترجمه امیررضا نوری زاده
منبع : روزنامه ایران


همچنین مشاهده کنید