تصویری از فجایع جنگ با کمترین زد و خورد

«كاپیتان كنان» سرشار از صحنه هایی مهیب و ترسناك است و پرسش های بسیاری را درباره ماهیت جنگ مطرح می كند. در خلال فیلم نظریات بی شماری درباره عدالت، احساس مسوولیت و انسانیت مطرح می شود كه در قالب داستان «كنان» و «نوربرت» بیان خواهد شد. «كاپیتان كنان» فیلمی فرانسوی به كارگردانی برتراند تاوارینه است. این فیلم در سال ۱۹۹۶ در مدت زمان ۲ ساعت و ۹ دقیقه ساخته شده و در زمره آثار جنگی قرار گرفت.
● درباره فیلم
برتراند تاوارینه با ساخت «كاپیتان كنان» فیلمی حماسی را خلق كرده است كه در اغلب صحنه های آن از به تصویر كشیدن مبارزه و جنگ دوری شده است. ساخته تاوارینه در بسیاری جهات با «راه های افتخار» كوبریك مقایسه می شود.
این فیلم نیز همانند «كاپیتان كنان» سرنوشت دردناك سربازان فرانسوی را در جنگ جهانی اول به تصویر می كشد.
تاوارینه سال ها بعد از كوبریك «كاپیتان كنان» را ساخت، اما این فیلم از تم هایی مشابه با «راه های افتخار» بهره می برد. با این حال این دو فیلم با هم تفاوت هایی دارند.
كوبریك در «راههای افتخار»، فجایع و وحشی گری های جنگ را به تصویر می كشد، اما این موضوع تم قالب قصه نیست؛ ولی «كاپیتان كنان»، تصویری سرشار از آشوب و بی نظمی از جنگ ارائه می دهد.
این جنگ در نهایت به نبرد تن به تن سربازان منجر می شود كه طرف وحشی تر پیروز میدان است.
تاوارینه برای نمایش صحنه های جنگ از تكنیك دوربین روی دست بهره برده است. به كارگیری از این شیوه باعث می شود تا تماشاگر هر چه بیشتر احساس كند كه در صحنه حضور دارد. «كاپیتان كنان» فیلمی فرانسوی است، اما رد پای آثار انگلیسی در آن یافت می شود. در چنین شرایطی دنبال كردن داستان به دشواری امكان پذیر است و حتی گاه دشوار است كه بگوییم لوكیشن های فیلم در چه كشوری فیلمبرداری شده اند. در «كاپینان كنان» بیننده حتی با وجه تمایز قائل شدن میان شخصیت ها نیز مشكل دارد و درصورتی كه بازیگران برایش شناخته شده هم نباشند مجبور است مدام به تیتراژ رجوع كند. با این حال فیلم شایستگی آن را دارد تا از هر گونه كمكی برای بهتر درك شدن بهره ببرد.
برتراند تاوارینه كه پیش از «كاپیتان كنان» با ساخت فیلم دیگری با نام «زندگی و دیگر هیچ» به سرنوشت سربازان فرانسوی در جنگ جهانی اول، پرداخته بود، در ساخت «كاپیتان كنان» از اتوبیوگرافی رجد و رسل در سال ۱۹۲۹ بهره برده است.
نون و رسل، «كاپیتان كنان» را به یكی از جذاب ترین، و در عین حال پیچیده و روانشناسانه ترین آثار جنگی تبدیل كرده است.
● داستان فیلم
فیلمنامه كاپیتنان كنان را جین كاسموس در ژانر درام جنگی به نگارش درآورده است.
داستان این فیلم در اواخر جنگ جهانی اول و سال ۱۹۱۸ رخ می دهد. پنجاه تن از سربازان فرانسوی به رهبری «كاپیتان كنان» برای مبارزه به مرز بلغارستان می روند. آنها عده ای از خشن ترین مردان فرانسه هستند كه علاقه ای ویژه به جنگ های تن به تن با دشمن دارند. با پایان جنگ گروه مبارزان به خانه هاو مزارع خود فرستاده نمی شوند بلكه به بخارست می روند تا پس از مدتی صلح، مجددا با روسیه وارد جنگ شوند. اما، سربازان فرانسوی به هیچ وجه تمایل به صلح ندارند و در بخارست همچنان به قتل، غارت ودزدی می پردازند به نحوی كه مایه شرم ارتش فرانسه می شوند.
در این میان «نوربرت» كه اتفاقا از دوستان صمیمی «كاپیتان كنان» است، مسوول دستگیری این گروه آشوبگر فرانسوی می شود.
● حضور در جشنواره های خارجی
«كاپیتان كنان» در زمره موفق ترین آثار سینمایی قرار می گیرد. این فیلم اگرچه بنابر پیش بینی های انجام شده در اسكار موفقیتی را به دست نیاورد، اما در جشنواره هایی كه در كشورهای اروپایی برگزار شد، عناوینی را كسب كرد.
ساخته تاوارینه در سال ۱۹۹۷ با حضور در جشنواره فیلم سزار، جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین كارگردان و بهترین طراحی صحنه را به خود اختصاص داد.
از عجیب ترین جوایز این فیلم، عنوانی بود كه در جشنواره كن و هفت سال پس از ساخت به دست آورد.
«كاپیتان كنان» همچنین در سال ۱۹۹۷ با حضور در جشنواره فیلم اروپا، كاندیدای دریافت دو جایزه در بخش بهترین بازیگر مرد و بهترین فیلمنامه شد. این فیلم جایزه بهترین فیلم را از سندیكای منتفدان فرانسه كسب كرد. دریافت سه جایزه از جشنواره بین المللی فیلم سن سباستین از دیگر عناوینی است كه سینمایی «كاپیتان كنان» به خود اختصاص داده است.
● درباره فیلمساز
برتراند تاوارینه، كارگردان، نویسنده و تهیه كننده فرانسوی، ۲۵ آوریل ۱۹۴۱ در لیون متولد شد.
وی ابتدا به تحصیل در رشته حقوق پرداخت اما بعدها ترجیح داد كه به نقد فیلمهای سینمایی روی آورد. او حتی كتابهای كوچكی درباره فیلمهای سینمایی آمریكا نوشته است. تاوارینه در گفت وگویی در خصوص شیوه كار خود گفته است: دوست دارم جامعه را به تصویر بكشم و در فیلم هایم با نظریه های گروهی سیاسی سروكار داشته باشم؛ چرا كه معتقدم اینها مهمترین موضوعاتی است كه مردم با آن سر و كار دارند.
برتراند تاوارینه تاكنون ۳۲ فیلم را كارگردانی كرده است كه «كاپیتان كنان» بیست و چهارمین فیلم وی محسوب می شود.
● بازیگران فیلم
در سینمایی «كاپیتان كنان» بازیگرانی چون فیلیپ تورتون (در نقش كنان)، ساموئل لوبیهان (نوربرت)، برنارد لوكوك، كاترین ریچ، فرانكو برلند، كلود ریچ، آندرو فالكون، كلود بروست، كرینا مورسان، سیسل و اسورت به ایفای نقش پرداخته اند.

منبع : روزنامه ابرار