استان لرستان

استان زیبا و تاریخی لرستان سرزمینی كوهستانی در محدوده میانی كوه های زاگرس است. با توجه به برخورداری از هوای متنوع و رودهای پر آب و خاك آبرفتی حاصل خیز، این استان استعداد ویژه ای در كشت محصولات كشاورزی دارد و از این لحاظ بسیارغنی و پررونق است. كوهستان های برف گیر, چشم اندازهای بدیع طبیعی, تالاب ها, دریاچه های زیبا و مردمی خون گرم و صمیمی به علاوه تاریخ و تمدن كهن و وجود آثار باستانی با ارزش چون قلعه با شكوه فلك الافلاك مشتاقان را در طول سال به این استان فرا می خوانند. تالاب های این استان زیستگاه جانوران آبزی و پرندگان مهاجر است. گهر كه یكی از زیباترین دریاچه های طبیعی ایران است در این استان واقع شده و منظره دل پذیری را به نمایش گذاشته است. استان لرستان از طبیعتی دل پذیر و زیبا و جنگل ها و مراتع سرسبز برخوردار است. در این استان می توان آثار و اشیای متعددی از تمدن های كاسی, بابلی, عیلامی, ساسانی, سلجوقی, خوارزمشاهی و... یافت كه گویای قدمت این منطقه است.
شهرستان خرم آباد مهم ترین شهرستان استان لرستان است كه مركز این استان را در بر گرفته است. خرم آباد یكی از قدیمی‌ترین مناطق ایران است که تاریخ چندین هزار ساله دارد و از آغاز پیدایش خود تاكنون، تمدن‌های متعددی‌را از جمله كاسی‌ها، بابلی‌ها، ایلامی‌ها، ساسانیان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان و … در خود جای داده است. نخستین آگاهی ما از شهر خرم‌آباد مربوط به دوره ساسانی است. «پل شاپور خواست» در جنوب قلعه فلك الافلاك در داخل شهر خرم آباد و «گرداب سنگی» در شمال باختری شهر خرم آباد ، از آثار باقی‌مانده این دوره است. سیمای خرم‌آباد در این دوره هم‌چون بیش‌تر شهرهای دوره ساسانی دایره‌ای شكل بوده است. از سقوط سلسله ساسانی تا ظهور صفویه از شهر خرم‌آباد تاریخ روشنی در دست نیست و در دوره صفویه شهر خرم آباد مورد توجه قرار گرفت و توسعه یافت. مسجد جامع، كاروان‌سراها،‌ حمام‌ها، باغ‌ها، گردشگاه‌ها و آثار و بناهایی كه دراین دوره احداث شده و برخی از آن ها تاكنون نیز باقی است بر تاریخ و قدمت این منطقه گواهی می‌دهد. كشاورزی،دام‌داری و صنایع اساس اقتصاد شهرستان خرم‌آباد را تشكیل می‌دهد.
قلعه فلك‌الافلاك، قلعه منگره، قلعه سرقلا، قلعه ركی، قلعه بهرام، قلعه شهنشاه (گوشه)، قلعه قلاجق، قلعه چشمك، قلعه رزه، قلعه نصیر، دژگریت دره پیرجید، دره حوض موسی، قلعه زاخه یا زاغه، دره بابا عباس، تپه های باباخانی و تخته چراغ، تپه خانجان خانی، تپه سراب «ناوه كش»، سنگ نبشته های دوره صفویه، سنگ نبشته سراب چنگایی، سنگ نبشته قرن ششم، پل خرم آباد، پل خرم آبادی، نقاشی های غار دوشه، نقوش دره میرملاس و همیان، گرداب سنگی، منار، بازار میرزا سیدرضا، معبد مهری، گورستان روستای میراحمدی، گورستان رازان، گورستان هره باغ، پل شاپوری، مسجد جامع خرم آباد، بقعه شاهزاده احمد (شاه چراغ)، مقبره میرسیدعلی، مقبره فلك الدین، مقبره باباطاهر، مقبره زید بن علی، مقبره پیرشمس الدین، بقعه جابر، بقعه امیرسیف، شهنشاه (بقعه شجاع الدین خورشید)، مقبره جلاله، دو برادران، كتیبه ای به خط عبری، مقبره خضر و پل رودخانه کشکان رود از جمله مهم‌ترین مكان های تاریخی و دیدنی شهرستان خرم آباد به شمار می‌آیند.
● مکان های دیدنی و تاریخی
قلعه فلك‌الافلاك، قلعه منگره، قلعه سرقلا، قلعه ركی، قلعه بهرام، قلعه شهنشاه (گوشه)، قلعه قلاجق، قلعه چشمك، قلعه رزه، قلعه نصیر، دژگریت دره پیرجید، دره حوض موسی، قلعه زاخه یا زاغه، دره بابا عباس، تپه های باباخانی و تخته چراغ، تپه خانجان خانی، تپه سراب «ناوه كش»، سنگ نبشته های دوره صفویه، سنگ نبشته سراب چنگایی، سنگ نبشته قرن ششم، پل خرم آباد، پل خرم آبادی، نقاشی های غار دوشه، نقوش دره میرملاس و همیان، گرداب سنگی، منار، بازار میرزا سیدرضا، معبد مهری، گورستان روستای میراحمدی، گورستان رازان، گورستان هره باغ، پل شاپوری، مسجد جامع خرم آباد، بقعه شاهزاده احمد (شاه چراغ)، مقبره میرسیدعلی، مقبره فلك الدین، مقبره باباطاهر، مقبره زید بن علی، مقبره پیرشمس الدین، بقعه جابر، بقعه امیرسیف، شهنشاه (بقعه شجاع الدین خورشید)، مقبره جلاله، دو برادران، كتیبه ای به خط عبری، مقبره خضر و پل رودخانه کشکان رود از جمله مهم‌ترین مكان های تاریخی و دیدنی شهرستان خرم آباد به شمار می‌آیند.
● صنایع و معادن
صنایع كارخانه‌ای این شهرستان عبارتند از: محصولات غذایی،‌‌ آشامیدنی، دخانیات، نساجی، پوشاك، چرم، سلولزی، كاغذ، مقوا، چاپ، شیمیایی، محصولات فلزی، ماشین آلات و محصولات معدنی غیر فلزی. در محدوده شهرستان خرم آباد معادن متعددی وجود دارد كه عبارتند از: آهك صنعتی، آهك، تالك، فلدسپات، آهن، سیلیس، گچ، نفت، زغال‌سنگ، نمك آبی، گوگرد و مرمریت. اساس اقتصاد شهرستان خرم آباد بر پایه كشاورزی، ‌باغ‌داری، دام‌داری و صنایع دستی استوار است و بیش تر این تولیدات به خارج از شهرستان صادر می‌شود. صادرات خرم آباد را محصولات كشاورزی به ویژه تره بار، قالی، گلیم، موج (رختخواب پیچ)، دام زنده و فراورده‌های دامی تشكیل می‌دهد. محصولات صنعتی از قبیل یخچال، لوازم بهداشتی، نخ نایلون، پوشاك، آجر فشاری، سنگ نما و تیرچه بلوك از جمله صادرات این منطقه به شمار می‌آیند.
●کشاورزی و دام داری
به دلیل وجود خاک‌خوب، بارندگی مناسب،‌ آب و هوای معتدل و وجود آب های زیرزمینی وضعیت كشاورزی در خرم‌آباد بسیار مطلوب است. فرآورده‌های كشاورزی و باغ‌داری این شهرستان شامل ‌گندم، جو،‌ تره بار، بنشن، آلبالو، گیلاس، گوجه،‌ آلو، زردآلو، شلیل، سیب و انگور است. پرورش گوسفند، بز و گاو و تولید فراورده های دامی، به خصوص لبنیات از مشاغل اصلی و اولیه اهالی خرم آباد به شمار می آید. پرورش طیور نیز به صورت سنتی و صنعتی در این شهرستان رواج دارد.
● مشخصات جغرافیایی
خرم آباد از شمال به شهرستان نهاوند، از شمال‌خاوری به شهرستان‌بروجرد، از خاور به شهرستان‌های دورود و الیگودرز، از جنوب به شهرستان اندیمشك و از باختر به شهرستان كوهدشت محدود می‌شود. شهرستان خرم آباد از نظر جغرافیایی در ۴۸ درجه و ۲۱ دقیقه درازای خاوری و ۳۳ درجه و ۲۹ دقیقه پهنای شمالی و ارتفاع ۱۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. آب و هوای‌ شهرستان خرم آباد معتدل و نیمه مرطوب است. براساس آمار جمعیتی در سال ۱۳۷۵ جمعیت این شهرستان بالغ بر ۴۶۲۱۳۳ نفر بوده كه از این رقم بالغ بر۲۷۲۸۱۵ نفر جمعیت مركز شهرستان خرم‌آباد را تشكیل می‌دهد. شهرخرم آباد مركز شهرستان خرم آباد و مركز استان لرستان است. مردم این شهرستان مسلمان و شیعه مذهبند و به زبان فارسی با گویش لری سخن می گویند.
▪ مسیرهای دسترسی به این منطقه عبارتند از:
۱) راه خرم آباد ـ بروجرد به سمت شمال خاوری به طول ۱۰۰ كیلومتر که امتداد آن به طول ۲۰۳ كیلومتر به اراك و به طول ۵۰۰ متر به تهران متصل می شود.
۲) راه خرم آباد - اهواز به سمت جنوب به درازای ۳۷۵ كیلومتر.
۳) راه خرم آباد ـ سلسله (الشتر) به سمت شمال به درازای ۵۳ كیلومتر. از ۴۰ كیلومتری این راه یك راه فرعی شنی به هرسین می‌رود كه از این طریق خرم آباد با راهی به طول ۱۸۰ كیلومتر به کرمانشاه متصل می شود.
۴) این شهرستان دارای یك فرودگاه است كه خرم آباد را با پروازهای هفتگی به تهران و سایر شهرستان ها متصل می كند.
● وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
خرم آباد یكی از قدیمی‌ترین مناطق ایران است که تاریخ چندین هزار ساله دارد و از آغاز پیدایش خود تاكنون، تمدن‌های متعددی‌را از جمله كاسی‌ها، بابلی‌ها، ایلامی ها، ساسانیان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان و … در خود جای داده است. به همین خاطر در داخل و اطراف آن، آثار متعددی از ادوار مختلف وجود دارد. قلعه های تاریخی و قدیمی خرم آباد به علت بنا شدن شهر در میان دره ای قیفی شكل و پر آب، محلی امن و سنگری محکم برای حاكمان زمان در برابر حملات مهاجمان و شورشیان بوده است. خرم آباد شهری تجارتی، خدماتی و نظامی است كه باوجود توسعه ناموزون، به عنوان مركز استان لرستان، توانسته است موجبات جذب مهاجران شهری و روستایی را فراهم آورد. شكل و تركیب شهرخرم آباد بیش تر تابع عوامل جغرافیایی شهر است، به طوری كه فشار جمعیت، خانه های شهری را تا كمركش كوه پیش برده است. معابر و مسیرهای شهر همه قدیمی و طبیعی هستند که این مساله زیبایی شهر را چند برابر کرده است.

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ ایرنا