کاهش نگرانی ها در مورد بیماری تلیسه های ورودی به گله

می خواهیم در این مقاله نیز راجع به برنامه ایمنی زیستی « رای » صحبت كنیم . همان طور كه راجع به شكل گیری این برنامه صحبت كردیم اصلی ترین مساله چگونگی كاهش خطر نفذ بیماری به دامداری بود. چرا كه ما از داشتن گله ای كاملاً بسته منصرف شده بودیم و تلیسه های مان را از مزارع دیگر خریداری می كردیم .اخیراً« رای » گاوهای بیشتری اضافه كرده بود و برنامه فوری برای ساخت تسهیلات بیشتر برای تلیسه ها نداشت،اما به شدت از نتایج ارزیابی های ایمنی زیستی در یك مقاله مضطرب شده بود. علت اصلی این بود كه او اجازه داده بود تلیسه هایش به صورت مخلوط با تلیسه های سایر گاوداری پرورش یابند.ما فهرست عوامل بیمای زایی كه بالقوه در معرض حمله آنها بودیم را مطالعه كردیم و به آنها شك كردیم . بعد كمی به عقب برگشتیم و حتی به بیماریهایی كه شناخت كافی از آنها نداشتیم نیز بدگمان شدیم. سپس به فكر یك برنامه ایمنی زیستی منطقی كه نیازهای حرفه ای ما و رفاه گوساله ها را تامین كند افتادیم. داشتن تلیسه هایی كه از جاهای مختلف می آمدند ،می توانست شانس ابتلا به بیماری ها را افزایش دهد. اما نمی توانستیم اجازه دهیم داستان به همین جا ختم شود.به علاوه درك می كنیم كه ما بخشی از یك فرایند وابسته و مرتبط هستیم . بخش اول موقعی كه تلیسه ها دامداری « رای » را ترك می كردند و بخش دوم موقعی كه به گله بر می گشتند. به همین خاطر برنامه ای برای تغذیه ،ایمن سازی ،راحتی و بهداشت طراحی كردیم كه با پیش زمینۀ آنها سازگاری داشت. ریشه كنی واقعی برخی عوامل بیماری زا تا حدی خارج از توان ماست. بنابراین در اولین گام تلاش ما به حداقل رساندن میزان ابتلا و عفونت ناشی از این عوامل است. در ثانی به خاطر داشته باشید كه اهداف برنامه ایمنی زیستی ممانعت از ورود عوامل بیمای زای نگران كننده و پیشگیری از انتشار عواملی است كه می دانیم در گاوداری ما حضور دارند. بنابراین برنامه ما باید هر دو نكته را شامل شود. من قصد دارم كه روی این بحث از اواسط كار یعنی زمانی كه تلیسه ها به دامداری بر می گردند متمركز شوم . زیرا برنامه ریزی ما با هدف جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا به گلۀ اصلی شروع شد.
● ابزارهای لازم چیست؟
« رای » باید به ابزارهای قرنطینه ای كه می توانند در به حداقل رساندن خطر در این قسمت حیاتی از برنامه كمك كنند ،توجه كند. آیا در بدو كار تلیسه ها را قرنطینه می كنیم ؟ چه كسی تلیسه ها یی را كه به دامداری بر می گردند ،معاینه می كند؟ ما به دنبال چه می گردیم ؟آیا قصد داریم آزمایش تشخیصی را برای بعضی عوامل بیماری زا یا تمام آنها انجام دهیم؟
در حال حاضر جداسازی و قرنطینه فقط زمانی است كه تلیسه ها از تریلی تخلیه می شوند . این خلاء بزرگی در برنامه ماست. چرا كه كنترلی روی ورود و نشر عوامل بیماری زا نداریم . در این حالت می توانیم تنها در مقابل اتفاقی كه می افتد. عكس العمل نشان دهیم ولی نمی توانیم هیچ اقدامی مدیریتی پیشگیرانه ای انجام دهیم.علاوه بر این ،زمان ایمن برای آزمایش معاینه تلیسه های برگشتی را قبل از مخلوط شدن با بقیه گله از دست می دهیم . ما به هر ترتیب قرنطینه و جدا سازی دام تازه واردمان را مدیریت خواهیم كرد. بنابراین اجازه دهید در مورد معاینه و آزمایشات قابل انجام صحبت كنیم.
این كه چه كسی برای چه و چگونه تلیسه ها را معاینه می كند از نظر من موضوع مورد توجه و جالبی جهت تدوین یك برنامه ایمنی زیستی بود.نوشتن برنامه های ایمنی زیستی كار ساده ای است اما تا زمانی كه مجبور نشده بودم راه حل های عملی ارائه كنم به طور عمیق در مورد این مساله فكر نكرده بودم . وقتی پس از رای زنی در مورد این مساله به نتیجه رسیدیم،مدلی را برگزیدیم كه از قبل با آن آشنا بودیم و به آن اعتماد داشتیم و از آن برای مواجهه با این چالش مجدداً استفاده كردیم. من در مدل گاو تازه زا صحبت می كنم . در مرحله اول نظارت ،گاوهای تازه زایی كه نیاز به معاینه فیزیكی دارند را به صورت بصری معاینه می كنیم . سپس به سابقه درمانی آن ها نگاه می كنیم تا گاوهایی را كه به علت شرایط قبلی خود در معرض خطر بیشتری هستند شناسایی كنیم. سوم ،می خواهیم كسی این كار را انجام دهد كه تا حدی با مسایل گاوه های تازه زا آشنایی داشته باشد،ترتیب وقوع مسایل و مشكلات را بداند و با موقعیت پیش آمده به گونه ای كه ما می خواهیم برخورد كند. این همان برنامه ،اما با بخش های جداگانه بود.
● برنامه تلیسه های تازه وارد
در برنامه ایمنی زیستی ما،اولین مورد معاینه بصری توسط خود « رای » است. چرا كه او خودش تلیسه هایش را بار می زند،او با چشم به دنبال تلیسه هایی می گردد كه ممكن است به آزمایش بیشتری نیاز داشته باشند. زیرا آن ها كاملاً انتظارات ما را برآورد ه نمی كنند.توانایی تمركز چشمی بر این گوساله ها یا عدم شناسایی گوساله هایی كه با توجه به سابقه درمانی شان در معرض خطر بالایی بودند دومین نقطه ضعف برنامه ما بود. چرا كه پرورش دهندگان تلیسه به ما سابقه درمانی از تلیسه ها ارائه نمی دادند.ما معتقدیم كه تشریك مساعی در تعیین اطلاعاتی كه باید در كارت آنها ثبت شود امری ضروری است. چرا كه این اطلاعات ثبت شده روش ارتباط ما را با هر تلیسه و كل گله در آینده مشخص می كند. آنچه كه ثبت می شود لزوماً نباید پیچیده باشد ،اما می خواهیم آن چه ثبت شده منعكس كننده تعاریفی باشد كه در تصمیم گیری ها به ما كمك كند.ما می خواهیم شمارۀ گوش ،تاریخ زایش،شرایط بدنی كه در تعریف آن هم فكری می كنیم و علایم مشخص دیگر (كه برای تعریف اجزای آن هم فكر كردیم) را داشته باشیم . می خواهیم كه این مشخصه ها حاوی نكات زیر باشد. شدت بیماری (ملایم ،متوسط و شدید كه در تعریف آنها نیز هم فكری كردیم)،شماره دستورالعمل درمانی (مایلیم داروهایی كه در دستورالعمل ذكر شده را بدانیم ) و در نهایت مدت درمان. با این حداقل اطلاعات در مورد هر گوساله و آگاهی از تشخیص های گاوداری قبلی می توانیم سابقه درمانی هر گوساله را با اطمینان بخوانیم.نهایتاً ما به جایی در این تجربه می رسیم كه خطرات ابتلا به بیماری های خاص را به ما گوشزد می كند . درست مثل برنامه گاوهای تازه زا در اینجا هم یك فهرست وجود دارد. اما فهرست بیماری ها منسجم تر و طویل تر است . من معتقدم یكی از مشكلات ما در كنار هم قرار دادن این برنامه ها ،تلاش برای جلوگیری از ورود بیماری بود.باید برنامه را به قسمت های كوچك تقسیم می كردیم . بخصوص زمانی كه در یك برهۀ زمانی یك بیماری خاص شیوع پیدا می كرد. همچنین در هنگام اجرا از فهرست بیماری های خارج از گاوداری شروع نكردیم . بلكه كار را با بیماری های بومی مختلفی كه در مورد آنها نگران بودیم آغاز كردیم.
● دامنه نگرانی های مان كم شد.
برای مثال،فهرست بیماری هایی كه « رای » تهیه كره بود عبارت بود از یون BVD مایكوپلاسما و سالمونلا،راهكار واحدی برای جلوگیری و تشخیص ناقلین تمام این بیماری ها وجود ندارد. ما به موقعیت گله « رای » و برنامه های فعلی كه برای گله گاوهای مان اجرا شده توجه كردیم.
آگاهی در مورد بیماری ،سابقه درمانی،معاینه،آزمایش،ایمن سازی و موارد دیگر به ما این توانایی را می داد كه از ابزارهای موجود و ممكن برای اتخاذ یك راهكار موثر و اختصاصی برای خطراتی كه « رای » با آنها مواجه بود استفاده كنیم . در حال حاضر این برنامه به تكامل راه های برخورد با بیماری هایی كه از دام های خارج می ایند بپردازد.
من مسوول برنامه زیستی « رای » بودم.اما آن را تا حالا قطعی نكردم. چرا كه مطمئن نبودم چگونه برنامه را سازمان دهی كنم . ولی اكنون نسبت به قضیه دید پیدا كرده ام . ابتدا خطرات بالقوه را نمره بندی می كنیم . راهكارهای پیشین و تجربیات را درجه بندی می كنیم و در نهایت برنامه ای برای یك بیماری در یك زمان را تدوین و اجرا می كنیم .

گروه فنی شركت تعاونی كشاورزان و دامپروران صنعتی وحدت اصفهان (نشریه هوردز دیری من )

منبع : سایت دام‌آوران