کوچ ادامه خواهد داشت

● نگاهی به زندگی عشایر ایل سون در استان اردبیل
جمعیت ۷۲هزارنفری عشایر كوچنده ایل سون در استان اردبیل همه ساله با دو میلیون و ۳۰۰هزار راس دام با آغاز و پایان فصل گرما مسیر ۲۵۰كیلومتر مناطق قشلاقی دشت مغان تا ییلاقات سرسبز دامنه های سبلان و كوههای باغرو را طی می كنند تا زندگی عشیره ای آنها تداوم یابد.
عشایر ایل سون كه ازنظرتركیب جمعیت سومین ایل عشیره ای كشور بشمار می رود با ۴۴طایفه در مناطق دشت مغان و مشگین شهر مستقر هستند.
با وجود ارایه خدمات رفاهی و عمرانی در طول سالهای پس از پیروزی انقلاب به جامعه عشایری برخی تنگناها عرصه را بر كوچ نشینان عشایر ایل سون تنگ كرده و آنان را در ادامه روند زندگی عشیره ای با مشكل رو به رو كرده است.
نبود امكانات رفاهی از قبیل تامین آب آشامیدنی، برق، امكانات بهداشتی و آموزشی و كمبود علوفه در مناطق ییلاقی را می توان از جمله این مشكلات نام برد.
همچنین به اعتقاد كارشناسان تولیدات عشایر كه عمدتا بر دامداری سنتی و نگهداری دام متكی است بخاطر مشكلات تامین مواد مورد نیاز، شرایط نامطلوب بهداشتی ونبود راههای ارتباطی مناسب بیشتر جنبه خود مصرفی داشته و تنها بخشی ازآن از طریق واسطه ها روانه بازار مصرف می شود.
گسترش فعالیت های كشاورزی، از بین رفتن ایل راهها و محدودشدن مراتع از جمله مشكلات كوچ نشینان عشایر این منطقه است.
عشایر منطقه اغلب اتراق گاههای بین راه خود را از دست داده اند و ایجاد محدودیت توسط روستاییان كشاورز در مسیر كوچ امكان استفاده از مراتع بین راهی را از عشایر سلب كرده است.
گروهی از عشایر به علت نداشتن درآمد كافی از دامداری به شیوه كوچ، كافی نبودن مراتع، وجود برخی اختلافات با روستاییان برسر مراتع و كمبودامكانات رفاهی تمایل به اسكان دایم در روستاهاو شهرها دارند.
طی سالهای اخیر جمعیت عشایر كوچنده در استان اردبیل رو به كاهش گذاشته و عده ای از آنها به زندگی در مناطق روستایی یا شهری روی آورده اند.
طبق اطلاعات موجود حدود ۴۵درصداز كوچ عشایر این استان بصورت ماشینی و ۵۵درصد نیز به روش سنتی در مدت حدود دو هفته انجام می گیرد.
مسیر كوچ عشایر استان از قشلاقات تا ییلاقات بین ۳۰ تا ۳۲۰كیلومتر است كه پیشتر عشایر این مسیر را به روش سنتی طی می كردند، ولی اكنون از بین رفتن مراتع میان بند و مشكلات موجود درمسیر كوچ با روستاییان، آنها را به كوچ ماشینی مجبور كرده است.
امروزه با پیاده كردن طرح اسكان عشایر، كوچ مفهوم خود را از دست نخواهد داد بلكه در كنار اسكان، كوچ نیز ادامه خواهد داشت ولی باید با تعیین ضوابط و مقرارت از تخریب مراتع و میان بندها جلوگیری شود.
در استان اردبیل ۱۱هزار خانوار عشایری سكونت دارند كه با نگهداری دو میلیون و ۳۰۰هزار راس دام سالانه ۸۰هزار تن شیر ، ۱۰هزار تن پنیر ، ۹ هزار تن گوشت و یكهزار و ۶۰۰تن پشم گوسفند تولید می كنند.
این عشایر در ۵۷۰قشلاق در شهرستان های گرمی ، بیله سوار ، پارس آباد و مشگین شهر مستقر هستند.
عشایر كوچنده استان اردبیل همچنین ۴۰درصد دام این استان را در اختیار دارند و در كنار امور دامداری به تولیدات صنایع دستی ازقبیل فرش، گلیم ، جاجیم، ورنی و ریسندگی پشم اشتغال دارند.

منبع : روزنامه ابرار