پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

آرامش در یک فنجان چای


آرامش در یک فنجان چای
برای آشنایی خوانندگان عزیز با موارد استفاده از گیاهان دارویی به عنوان چای خانگی، لازم می دانم، چند نكته را به آگاهی عزیزان برسانم.
توجه داشته باشید كه مصرف زیاد، دائمی و یكنواخت هر نوع غذا و دارویی، هرچند مفید و مؤثر، باعث اختلال در عملكرد سیستم ایمنی بدن شده و سلامت آن را به خطر می اندازد. از این رو، برای تنوع در ذائقه و استفاده بهینه از چای های گیاهی، بهتر است هر خانواده برنامه ای برای این منظور را تهیه كرده و براساس نیازهای بدنی افراد، از گیاهان مفید و مناسب استفاده كند. به طور مثال؛ كسانی كه از سردرد، به ویژه سردردهای میگرنی رنج می برند، از گیاهان دارویی مؤثر برای این منظور، برای مدت معینی (تا زمان رفع ناراحتی) استفاده كنند. اما اگر صرف نظر از جنبه درمانی بخواهیم از تقویت كننده ها و آرامبخش ها به عنوان جایگزین چای روزانه استفاده كنیم، باید تنوعی در مصرف آنها داشته باشیم و پیوسته از یك نوع چای گیاهی استفاده نكنیم. در مصرف چای گیاهی چند نكته را باید مورد توجه قرار داد.
۱- مصرف گیاهان دارویی بیشتر جنبه تقویت كننده، پیشگیری كننده و درمان تكمیلی دارد و ما را از مراجعه به پزشك در موارد بسیار حاد بی نیاز نمی سازد.
۲- مصرف همزمان گیاهان دارویی با داروهای شیمیایی تداخل دارویی ایجاد كرده و موجب ناراحتی می شود.
۳- درمان گیاهی، درمانی كل نگر است و كسانی كه مایل به این نوع درمان هستند، باید خواص كلی گیاه موردنظر را با مجموعه علایم و ناراحتی های خود مقایسه كرده و مشابه ترین آنها را جهت استفاده انتخاب نمایند.
۴- در مصرف گیاهان دارویی باید به عوارض جانبی آنها مانند بالابرنده فشار خون، پایین آورنده قند خون و غیره نیز توجه نمود.
●نوشیدنی های آرامبخش برای قلب و اعصاب
▪▪آرامش قلب و اعصاب با چای اسطوخودوس
اسطوخودوس (استخوان دوست) یا «لاواند» گیاهی است بسیار معطر كه در عطرسازی و در درمان بسیاری از ناراحتی های اعصاب و روان كاربرد دارد. این گیاه انواع مختلفی دارد كه همگی از لحاظ خواص مشابه هم هستند. اما «لاواند» واقعی ریشه گیاهی هندی است كه بوی خیلی تند معطری دارد. «جالینوس» آن را گیاه كامل نامیده است، زیرا در درمان بسیاری از ناراحتی ها مورد استفاده قرار می گرفته است. «لاواند» یكی از بهترین گیاهان معطر است كه قرن ها بشر، با عطر دل انگیز آن «عطر لاواند» آشنا بوده و مادربزرگ ها از كیسه های كوچك محتوی این گیاه برای معطركردن لباس ها، ملافه ها، گنجه های لباس و فضای اتاق ها استفاده می كرده اند.
«لاواند» مسكن و آرامبخش بوده و برای رفع نگرانی، اضطراب، فشارهای عصبی و رفع ناراحتی های مغز و اعصاب، قلب و ریه، دستگاه گوارش و همچنین به عنوان ضددرد، بادشكن معده، نیرودهنده، ضدانگل و باكتری و ضدتشنج مورد استفاده قرار می گیرد، اما آنچه كه بیش از همه باید بر آن تأكید نمود خاصیت تقویت كننده و ارزشمند آن در درمان اختلالات عصبی مانند فشردگی های عصبی، سردرد و ناراحتی مغزی، حالات عصبی تشنج، فلج، غش، صرع و ناراحتی های عصبی با ریشه روانی مانند سرگیجه و سردردهای میگرنی و همچنین در تقویت اعصاب قلب، است.
▪میزان مصرف چای اسطوخودوس:
چای اسطوخودوس را می توان جانشین چای عصر و یا شب (قبل از خواب) كرد كه برای رفع خستگی بسیار مفید و مؤثر است.
برای كسانی كه از اختلالات نام برده شده، در رنج هستند، مصرف روزانه ۴-۳ فنجان از این چای به مدت ۲ هفته توصیه می شود.
▪طرز تهیه: برای تهیه یك فنجان چای «لاواند»، مقدار یك قاشق غذاخوری از گل آن را در یك لیوان آب جوش ریخته و بگذارید مدت ۱۰ دقیقه دم بكشد. سپس آن را صاف كرده با كمی عسل یا شكر سرخ، در فواصل غذایی (مابین ناهار و شام) میل كنید.
▪▪چای شمعدانی وحشی (عطری)، آرامبخش افراد افسرده و مضطرب!!
استفاده از برگ های ژرانیوم (شمعدانی عطری و یا وحشی) كه در نواحی آذربایجان به نام عطر چایی یا عطر شاهی معروف است، از دیرباز در میان خانواده های ایرانی متداول بوده است. اغلب خانواده ها برای این منظور یك گلدان از این گیاه زیبا را كه دارای برگ های سبز پرچین و شكن و بسیار معطر است، در خانه نگهداری می كنند و با افزودن چند برگ شمعدانی معطر، در داخل قوری چای، از عطر دلپذیر و طعم مطبوع چای و خواص درمانی ژرانیوم برخوردار می شوند.
ژرانیوم، از تیره گیاهان معطری است كه دارای اثرات ضددرد، ضداضطراب، ضدافسردگی، مقوی مسكن و آرامبخش است و در درمان اختلالاتی مانند اسهال، سنگ كلیه، گلودرد، نارسایی عادت ماهانه، خونریزی ها و مشكلات گردش خون و دیابت مورد استفاده قرار می گیرد.
▪طرز تهیه و میزان مصرف چای شمعدانی
بهترین و ساده ترین روش استفاده از این گیاه، قرار دادن چند برگ آن در چای معمولی است. اما برای موارد یاد شده، مصرف روزانه ۲ فنجان از دم كرده این گیاه به میزان یك قاشق چای خوری از پودر برگ آن در یك فنجان آب جوش برای مدت ۲-۱ هفته تا برطرف شدن كامل ناراحتی، توصیه می شود.
هشدار!! ژرانیوم را نباید برای مدت طولانی مورد استفاده قرار داد.
▪▪گل بهار نارنج؛ خواب آور، آرامبخش و تقویت كننده قلب و اعصاب
بهار نارنج، گل درختان نارنج است كه در میان خانواده های مختلف مركبات از نظر مصارف طبی شهرت دارد.
علاوه بر آن، پوست میوه نارنج، هم مصرف غذایی داشته و هم كاربرد دارویی دارد. از پوست نارنج برای تهیه مربا و در تهیه غذاهای سنتی استفاده می كنند. همچنین پوست نارنج، داروی مؤثری برای تقویت دستگاه گوارش و دفع انگل است.
▪خواص بهار نارنج
بهار نارنج، داروی مؤثری بر ضد ناراحتی های عصبی است و به عنوان آرام كننده و ضدهیجانات دستگاه عصبی عمل می كند. سردردها و دل دردها را آرام می سازد و در بدخوابی ها و بی خوابی هایی كه ریشه عصبی دارند و دیگر ناراحتی های عصبی، به ویژه سردردهای میگرنی كاربرد دارد. علاوه بر این ها، از این گیاه برای درمان دردهای عادت ماهانه زنان، تقویت معده، تقویت قلب و مغز، تشویش، تشنج و تپش نامنظم قلب و تحریكات عصبی، و علیه حمله و غش استفاده می شود.
▪طریقه مصرف:
برای موارد غش، حمله، تب، دفع انگل، هضم غذا و دردهای معده، از خلال پوست نارنج استفاده می شود كه روش استفاده آن، بدین قرار است:
بر روی پوست نارنج، ماده ای سمی (شیمیایی و ضدحشره) وجود دارد كه برای از میان بردن آن، باید ابتدا پنبه ای را به الكل ۹۰ درجه آغشته كنید و روی پوست نارنج را با آن پاك سازید، سپس با آب گرم بشویید. بعد پوست را به صورت خلال درآورده و برای مصرف شربت، مربا، غذا و یا جوشانده از آن استفاده كنید.
جوشانده پوست نارنج: مقدار یك قاشق غذاخوری از خلال پوست نارنج را در یك لیوان آب جوش بریزید و به مدت ۱۰ دقیقه دم كنید، سپس آن را صاف كرده و با كمی عسل شیرین كنید و بنوشید.
▪طرز تهیه چای بهار نارنج:
برای رفع خستگی، آرامش قلب و اعصاب و یك خواب خوش و آرام، كافی است مقدار ۱۰-۵ گرم از گل های بهار نارنج را در ۲ لیوان آب جوش به مدت ۲۰ دقیقه دم كنید و سپس آن را صاف كرده و با شكر سرخ یا عسل میل كنید. از گل های بهار نارنج برای معطر ساختن و تقویت چای معمولی نیز می توان استفاده كرد و طریقه استفاده از آن مانند چای شمعدانی عطری است.
چای مقوی و آرامبخش از پوست و برگ میوه ای بهشتی!!
▪▪چای سیب
شاید تعریف و توضیح درباره سیب كه دارای اثرات درمانی و غذایی غیرقابل انكاری است، زاید باشد. اما لازم دانستیم با توجه به اثرات و فواید بیشمار پوست و برگ این میوه بهشتی كه مصارف درمانی آن به علت مصارف عادی و روزمره اش نادیده گرفته شده است نكاتی را در ارتباط با مصارف مختلف این میوه گرانبها در فصل وفور آن به اطلاع خوانندگان عزیز برسانیم.
▪خواص درمانی چای سیب:
سیب دارای ویتامین ها، آنزیم ها و املاح مفیدی است كه به عنوان تقویت كننده قلبی و عصبی و گوارش شهرت دارد.
گفته شده است: «مصرف یك سیب در صبح و یك سیب در شب طبیب را دور نگه می دارد» و لازم است كه اضافه كنیم، نوشیدن چای سیب قبل از خواب كه باعث خوابی خوش و آرام می شود نیز به این امر كمك می كند.▪طرز تهیه چای سیب:
برای تهیه چای سیب از پوست میوه سیب استفاده می شود. (پوست سیب آرامبخش اعصاب و مفرح قلب است). در فصل فراوانی این میوه بهتر است بعد از خوردن سیب، پوست آن را نگه دارید.
پوست همه انواع سیب ها از لحاظ طبی دارای خواص مشابهی هستند، اما پوست سیب سفید یا زرد (لبنانی) نوشیدنی معطر و خوشمزه تری می دهد. برای ۲ لیوان آب جوش، یك مشت پوست سیب كافی است. در صورت امكان اگر چند پر سیب تازه به آن اضافه شود و مدت ۱۰ دقیقه دم بكشد، نوشیدنی گوارایی را به وجود می آورد.
حال، آن را صاف كنید و با كمی آب لیمو و یك قاشق چای خوری عسل نوش جان كنید. (اگر قبل از دم كردن، پوست سیب را پودر كرده و در قوری بریزید، اثر درمانی آن به علت خروج آنزیم ها و مواد مفید معدنی آن بیشتر می شود).
▪▪نوشیدنی آرامبخش برای سرماخوردگی
▪چای برگ سیب:
این چای در فصل سرما یك نوشیدنی آرامبخش برای افراد سرماخورده محسوب می شود. مصرف چای برگ سیب قبل از خواب به عنوان یك آرامبخش خواب آور و طی روز در چند نوبت برای افراد مبتلا به زكام و كسانی كه به علت سرماخوردگی زیاد سرفه می كنند، به منزله یك شربت آرامبخش می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
برای تهیه چای برگ سیب، مقدار ۲ قاشق غذاخوری از برگ درخت سیب را كه به صورت پودر درآورده اید با چند تكه سیب تازه، در داخل قوری بریزید ۲ لیوان آب جوش به آن اضافه كرده، بگذارید ۱۰ دقیقه دم بكشد. سپس آن را صاف كرده و با كمی آب لیمو و عسل میل كنید!
▪▪سنبل طیب؛ دوست و حامی درجه یك قلب
سنبل طیب كه به آن علف گربه نیز می گویند، با ریشه در هم تنیده زرد قهوه ای، گیاهی خوشبو است كه داخل آن سفید فام است و به علت وجود اسید والریاتیك، پس از خشك شدن بوی كمی تند ونامطبوع از آن به مشام می رسد.
«والرین»، یك گیاه قلبی، معرق و مقوی مغز و معده است. همچنین این گیاه خاصیت ضدانگلی و قاعده آور دارد و بالاتر از همه یك آرام كننده قوی دستگاه عصبی است «والرین» دارویی مطمئن برای بحران های عصبی، دلهره، ضعف اعصاب، بحران های غش، صرع، هیستری، آسم، تشنج و ناراحتی های روانی مانند سردردهای عصبی، تپش ها و دلواپسی هایی كه ریشه قلبی و عصبی دارند مؤثر بوده ودر احساس خستگی و به اصطلاح (گلوله ای درگلو) و تمام موارد فشارهای عصبی ناشی از شكنندگی شخص مؤثر و مفید است.
این گیاه خواب آوری آرامبخش در درمان میگرن و سردردهای شدید عصبی است.
▪طریقه مصرف:
برای موارد ذكر شده در بالا مقدار۳ - ۲ گرم از ریشه پودر شده سنبل طیب را در یك فنجان آب جوش بریزید و یك دقیقه بر روی آتش بماند تا به جوش آید. سپس آن را به مدت ۱۰ دقیقه بر روی سماور دم كرده و صاف كنید وبا عسل یا نبات شیرین كرده و با چند تكه لیموترش میل كنید.
هشدار! مصرف بیش از حد و طولانی مدت این گیاه ممكن است عوارضی داشته باشد، از این رو بهتر است به مقدار كم و حداكثر از نظر طول مدت تا یك هفته الی ۱۰ روز مصرف شود. از سنبل طیب در تركیب چای ترش كه چایی مقوی قلب و اعصاب است نیز می توان استفاده كرد.
▪طرز تهیه چای ترش:
سنبل طیب، یك پر(خوشه) به اندازه یك تا دو بند انگشت از ریشه (۳ - ۲ سانت)، گل گاو زبان؛ ۵ گرم، لیموترش تازه یا خشك ؛ ۲- ۱ عدد.
همه موارد را در یك قوری با ۲ لیوان آب جوش بریزید و بر روی شعله ملایم به مدت یك دقیقه جوشانده و سپس بگذارید ۱۰ دقیقه دم بكشد. آنگاه آن را صاف كرده و با نبات میل كنید. «نوش جانتان»
▪▪گل سرخ، آرامبخش قلب و اعصاب
تاریخ گل سرخ، به اندازه عمر بشریت قدمت دارد. شعرا آن را ملكه گل ها خوانده اند و در كتاب های مقدس از آن تجلیل شده است.
عطر آن منحصر به شاهان، معابد و خدایان بوده است و شاهد تكان دهنده آن، دسته هایی از این گل به صورت كاملاً دست نخورده در تابوت فرعون «توتان خامون» است كه به وسیله همسرش در سه هزار سال قبل در آن قرارداده شده است.
شایان ذكر است كه مسلمانان بویژه ایرانیان نام و عطر این گل زیبا را به حضرت محمد(ص) نسبت داده و به آن گل محمدی می گویند.
گل سرخ انواع مختلفی دارد و گونه های آن را به چندین هزار تخمین زده اند.
▪خواص ونوع مصرف:
گل سرخ مصارف مختلفی دارد. مصرف غذایی گل سرخ از دیرباز شناخته شده است. از این گل معطر، در تركیبات ادویه، تهیه گلاب و شربت ومربا استفاده می كنند. همچنین از نظر كاربرد دارویی، این گیاه دارای خواص ارزشمندی است كه گیاه شناسان و اطبای معروف بر آن تأكید كرده اند.
«ابن سینا» درباره ارزش دارویی مربای گل سرخ، در درمان بیماری سل و نتایج مفید آن سخن گفته است. گیاه شناسان معروفی همچون «جالینوس»، «دیوسكورید» و «پلین» برای این گیاه ارزش طبی فراوانی قائل بوده اند و از جمله به خواص گلاب اشاره كرده و تأثیر آن را در درمان ناراحتی های گوش، دستگاه گوارشی، عوارض پوستی و استخوانی نیكو دانسته و غرغره آن را برای زخم های دهان و لثه و تورم لوزه ها مفید دانسته اند. علاوه بر آن از گل سرخ به عنوان داروی ضد تهوع و قابض نام برده اند.
جالب است كه بدانید گل سرخ در عین قابض بودن (ضد اسهال)، خاصیت مسهلی و نرم كنندگی نیز دارد.
این گیاه برطرف كننده نفخ معده و به طور كلی بادها و رطوبت است. همچنین تقویت كننده و برطرف كننده ناراحتی های ریه، كلیه و تپش شدید قلب است.
پمادگل سرخ، دارای خاصیت آرام كننده در دردهای ناشی از ضرب دیدگی ها و پیچ خوردگی هاست.
چكیده یا عصاره گل سرخ (گلاب) به عنوان آرامبخش قلب و مفرح اعصاب شناخته شده و در شربت ها و غذاها كاربرد دارد.
▪طرز تهیه چای گل سرخ:
برای تهیه یك نوشیدنی آرامبخش و معطر، مقدار یك قاشق غذاخوری پر از برگهای گل سرخ محمدی را با یك قاشق چای خوری چای، از هر نوع آن (سبز، سیاه، سفید) كه مایل باشید دم كرده و نوش جان كنید.
فراموش نكنید كه برای تهیه این چای اگر از چای معمولی (سیاه) استفاده می كنید، طریقه دم كردن چای (چای سیاه) به روش چینی را فراموش نكنید!
▪▪اكلیل كوهی، اكسیر جوانی و آرامبخش مؤثر علیه غم زدگی!
شكل ظاهری این گیاه شبیه «ترخون» است. اما رنگ آن سبز مات و پشت برگهای آن سفید مایل به نقره ای (اكلیلی) است.در شهرها، این گیاه را در حاشیه پارك ها می كارند و در واقع می توان گفت كه این گیاه علاوه بر خواص درمانی به علت ظاهر زیبا و عطر ملایم آن، جنبه تزئینی نیز دارد.
اكلیل كوهی (رزماری) از قدیم الایام مورد توجه اطبا بوده وحتی در قبور فراعنه مصر، شاخه هایی از این گیاه درتابوت ها پیدا شده است.
▪▪رزماری (اكلیل كوهی)، گیاه مقدس!
در یونان و روم باستان نیز اكلیل كوهی در ردیف گیاهان مقدس قرار داشته است و اطبای شرقی به ویژه «ابوعلی سینا» مصارف زیادی از این گیاه را به ویژه در درمان ناراحتی های معده ای و كبدی توصیه كرده اند.
▪خواص و كاربرد درمانی:
اكلیل كوهی قابض و محركی عمومی است كه دارای خاصیت ضد درد، ضدرماتیسم، ضدنقرس، بادشكن، مدر و معرق است. علاوه بر این ها به علت صفراآوری، در ردیف داروهای معالج كبد وكیسه صفرا، به ویژه در هپاتیت ها و یرقان ها قرار دارد. مصرف این گیاه در تركیبات دارویی تقویت كننده های عمومی، به ویژه تقویت قلب و اعصاب كاربرد فراوان دارد. و از دم كرده آن شربتی آرامبخش تهیه می كنند كه در درمان ناراحتی های دماغی، فلج های جزئی، ضعف و كسالت و خستگی های فكری، مورد استفاده قرار می گیرد.
افسانه های زیادی را به این گیاه نسبت داده اند و از آن به نام اكسیر جوانی یاد كرده اند. اما، آنچه مسلم است، این گیاه علاوه بر موارد یاد شده معالج صددرصد رماتیسم بوده و خوردن جوشانده آن، در درمان بی خوابی، میگرن، تپش شدید قلب، تنگی نفس و ضعف عمومی بدن بسیار مؤثر است و همچنین غرغره جوشانده رزماری، آرامبخش مؤثری برای گلودرد و آفت دهان است.
▪طریقه مصرف اكلیل كوهی
۱ - طرز تهیه چای رزماری:
برای تهیه این چای، مقدار ۵ گرم از شاخه های خشك گل دار و یا بی گل این گیاه را در یك لیوان آب جوش ریخته و مدت ۱۰ دقیقه بگذارید دم بكشد. سپس آن را صاف كرده و با شكر سرخ میل كنید.
۲ - حمام رزماری
برای افراد خسته و كم خون و كودكان لاغر، حمام رزماری توصیه می شود. برای این منظور جوشانده غلیظ رزماری را كه از جوشاندن ۲ مشت از گیاه در یك لیتر آب جوش كه به مدت ۵ دقیقه جوشیده شده باشد، تهیه كرده و به آب گرم وان حمام اضافه كنید و روزی ۲ بار و هر بار به مدت یك ساعت از این حمام استفاده كنید و بدن را در آن ماساژ دهید.
اكلیل كوهی علاوه بر مصارف درمانی، مصرف غذایی نیز دارد و از پودر برگهای آن می توان در تركیبات ادویه ها، سالادها، چاشنی ها و سس ها استفاده كرد.
دكتر معصومه رفیقی مرند ـ پژوهشگر
منبع : روزنامه ایران


همچنین مشاهده کنید