مسافرت‌ و حمل‌ و نقل‌

بهترین‌ راه‌ مسافرت‌ از خارج‌ به‌ ایران‌ استفاده‌ از هواپیماست‌. شركت‌های‌ هواپیمایی‌ بزرگ‌ جهان‌، به‌ ویژه‌ایران‌ایر، همه‌روزه‌ بین‌ تهران‌ و شهرهای‌ بزرگ‌ جهان‌ پرواز دارند. تقریباً تمامی‌ شركت‌های‌ هواپیمایی‌ جهان‌ درتهران‌، دفتر نمایندگی‌ مستقل‌ دارند.
از كشورهای‌ تركیه‌، عراق‌، تركمنستان‌، آذربایجان‌، ارمنستان‌، پاكستان‌ و افغانستان‌ از طریق‌ راه‌های‌ زمینی‌ نیزمی‌توان‌ به‌ ایران‌ سفر كرد. راه‌های‌ اصلی‌ زمینی‌ كه‌ ایران‌ را با كشورهای‌ همسایه‌ ارتباط‌ می‌دهند، عبارت‌اند از:
▪ راه‌ ایران ‌- تركیه‌، در مرز بازرگان‌ در شمال‌ غربی‌ ایران‌؛
‌▪ راه‌ زاهدان‌ - میرجاوه‌، در مرز ایران‌ و پاكستان‌؛
▪ راه‌ تایباد - هرات‌، در مرز افغانستان‌؛
▪ راه‌های‌ آستارا و جلفا با آذربایجان‌؛
▪ راه‌ قصرشیرین ‌- خسروی‌ به‌ عراق‌.
علاوه بر این‌، ایران‌ از طریق‌ راه‌های‌ دریایی‌ و بندرهای‌ واقع‌ در كرانه‌های‌ دریای‌ مازندران‌ با كشورهای‌ شمالی‌ و بنادر جنوب‌ در خلیج‌ فارس‌ و دریای‌ عمان‌ با كشورهای‌ ساحل‌ جنوبی‌ خلیج‌ فارس‌ ارتباط‌ دارد و از طریق‌ اقیانوس‌هند به‌ آب‌های‌ آزاد جهان‌ راه‌ می‌یابد.
راه‌های‌ ارتباطی‌ میان‌ شهرهای‌ بزرگ‌ و راه‌های‌ اصلی‌ كشور آسفالت‌ بوده‌ و كیفیت‌ خوبی‌ دارند. رانندگی‌ درایران‌ از سمت‌ راست‌ و بر اساس‌ مقررات‌ بین‌المللی‌ انجام‌ می‌گیرد. بسیاری‌ از جاده‌های‌ ایران‌، جاده‌های‌ كوهستانی‌اند و از این‌ جهت‌ چشم‌انداز جالبی‌ نسبت‌ به‌ اطراف‌ دارند. در غالب‌ راه‌های‌ ایران‌ علائم‌ راهنمایی‌ و رانندگی‌ نصب‌ شده‌ است‌؛ راهداری‌ها پیوسته‌ به‌ مراقبت‌ از راه‌ها اشتغال‌ دارند، و پلیس‌ ویژه‌ای‌ به‌ نام‌ پلیس‌ راه‌ براجرای‌ دقیق‌ مقررات‌ راهنمایی‌ و رانندگی‌ در جاده‌های‌ كشور نظارت‌ دارد.
مركز استان‌ها و شهرهای‌ بزرگ‌، با شبكه‌ای‌ از راه‌های‌ اصلی‌ و فرعی‌، به‌ واحدهای‌ كوچك‌ مربوط‌ می‌شوند.راه‌های‌ اصلی‌ ترانزیتی‌ جهت‌ شمال‌ غربی‌- جنوب‌ شرقی‌ یا شمالی‌- جنوبی‌ دارند و مرز ایران‌ و تركیه‌ را به‌ مرزایران‌ و پاكستان‌، یا مرز ایران‌ با كشورهای‌ شمالی‌ را به‌ داخل‌ كشور مربوط‌ می‌سازند. اطلس‌ راه‌های‌ ایران‌ رامی‌توان‌ از دفترهای‌ ایرانگردی‌ و جهانگردی‌ یا كتابفروشی‌ها و روزنامه‌فروشی‌ها تهیه‌ كرد.
در برخی‌ از راه‌های‌ ایران‌، به‌ دلیل‌ كوهستانی ‌بودن‌ راه‌، نمی‌توان‌ با سرعت‌ زیاد رانندگی‌ كرد؛ با وجود این‌،غالب‌ جاده‌های‌ ایران‌ از ایمنی‌ نسبی‌ برخوردارند. با وجود جایگاه‌های‌ فروش‌ بنزین‌ در فاصله‌های‌ مناسب‌، به‌حمل‌ بنزین‌ اضافی‌ نیازی‌ نیست‌.
هزینه‌ سوخت‌ وسایط‌ نقلیه‌ در ایران‌ مبلغ‌ كمی‌ از هزینه‌ سفر را تشكیل‌ می‌دهد و در مقایسه‌ با كشورهای‌ دیگر به‌ مراتب‌ ارزان‌تر است‌.
هزینه‌ مسافرت‌ با اتوبوس‌ بسیار ارزان‌ است‌. علاوه‌ بر این‌، شركت‌های‌ اتوبوس‌رانی‌ ایران‌ با درجه‌بندی‌های‌مختلف‌، امكانات‌ متنوعی‌ را از نظر قیمت‌ و راحتی‌ سفر ارائه‌ می‌كنند. هزینه‌ مسافرت‌ با اتوبوس‌ از ۳۰ تا ۵۰ریال‌ برای‌ هر كیلومتر بیش‌تر نیست‌. به‌ جز وسایط‌ نقلیه‌ شخصی‌ و اتوبوس‌، با سواری‌های‌ كرایه‌ای‌ نیز می‌توان‌در ایران‌ مسافرت‌ كرد. این‌ سواری‌ها كه‌ دفتر آن‌ها در ترمینال‌های‌ مسافربری‌ قرار دارد، سرویس‌های‌ منظم‌ وراحت‌ به‌ بیش‌تر شهرهای‌ ایران‌ دارند و می‌توان‌ آن‌ها را به‌ طور دربستی‌ نیز كرایه‌ كرد. البته‌ در خود شهرها نیزآژانس‌های‌ مسافرتی‌ای‌ وجود دارند كه‌ اتومبیل‌ برای‌ داخل‌ یا خارج‌ شهـر كرایه‌ می‌دهنـد. سرویس‌های‌ قطار درایران‌ هماننـد تمامی‌ كشورهای‌ جهان‌ برنامه‌ حـركت‌ معینی‌ دارند كه‌ اطلاعات‌ مربوط‌ بدان‌ را می‌توان‌ ازایستگاه‌های‌ راه‌آهن‌ گرفت‌. شهرهای‌ بزرگ‌ ایران‌ مانند تبریز، مشهد، گرگان‌، اصفهان‌، كرمان‌، یزد، اهواز و خرمشهر از طریق‌ راه‌آهن‌ قابل‌دسترسی‌ هستند. بهای‌ بلیط‌ قطار با توجـه‌ به‌ درجه‌بنـدی‌ كوپه‌ها، مسـافت‌ و نوع ‌قطار متفاوت‌ است‌.
هواپیمایی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ (ایران‌ایر) و شركت‌ هواپیمایی‌ آسمان‌ و سایر شركت‌ها به‌ تمام‌ شهرهای‌بزرگ‌ و حتی‌ برخی‌ شهرهای‌ متوسط‌ و كوچك‌ دورافتاده‌ كشور نیز پروازهای‌ منظم‌ دارند. توسعه‌ فرودگاه‌های‌كشور در سال‌های‌ گذشته‌، امكان‌ ارتباط‌ هوایی‌ بین‌شهری‌ را در سطحی‌ مطلوب‌ و وسیع‌ فراهم‌ كرده‌ است‌. بهای‌بلیط‌ پروازهای‌ داخلی‌ نیز در مقایسه‌ با كشورهای‌ دیگر نسبتاً ارزان‌ است‌. سرویس‌ و خدمات‌ جنبی‌ هواپیمایی‌جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ در پروازهای‌ داخلی‌ نیز بر اساس‌ استانداردهای‌ بین‌المللی‌ انجام‌ می‌گیرد. بلیط‌ هواپیما رامی‌توان‌ از دفترهای‌ فروش‌ مستقیم‌ یا از آژانس‌ها كه‌ در سطـح‌ تهـران‌ و شهـرهای‌ بزرگ‌ به‌ صـورت‌ شبكه‌ وسیعی‌ فعالیت‌ دارند، تهیه‌ كرد.
● ویزا و مقررات‌ توریستی‌
سفارتخانه‌های‌ ایران‌ در دیگر كشورها موظفند در ۴۸ ساعت‌ و حداكثر تا ده‌ روز ویزای‌ توریستی‌ برای‌ متقاضیان‌دارای‌ پاسپورت‌ معتبر صادر كنند. هر مسافر خارجی‌ می‌تواند یك‌ عدد از كالاهای‌ شخصی‌ و مورد نیاز در سفر رامانند؛ جواهرآلات‌ شخصی‌، دوربین‌ عكاسی‌، دوربین‌ ویدئو یا فیلم‌برداری‌ غیرحرفه‌ای‌، دوربین‌ چشمی‌، وسیله‌موسیقی‌ پرتابل‌، رادیوپخش‌ و ضبط‌ صوت‌ پرتابل‌، كامپیوتر شخصی‌ پرتابل‌، جعبه‌ كمك‌های‌ اولیه‌، چادراردوئی‌ با وسایل‌ مربوطه‌، وسایل‌ ورزشی‌ از قبیل‌ لوازم‌ ماهیگیری‌، قایق‌ تفریحی‌ تا طول‌ ۵/۵ متر، لوازم‌ اسكی‌روی‌ برف‌ و آب‌، راكت‌ تنیس‌، كتاب‌ و مطبوعات‌ و وسایل‌ مشابه‌ غیر تجاری‌ را همراه‌ داشته‌ باشد و در بدو ورود در برگ‌ كالای‌ همراه‌ مسافر به‌ ثبت‌ برساند.
جهانگردان‌ می‌توانند برخی‌ لوازم‌ غیرضروری‌ و یا غیرقابل‌ورود را در صندوق‌ امانت‌ گمرك‌ تا چهار ماه‌ به‌ امانت‌ بسپارند. جهانگردان‌ با جواز عبور (كارنه‌ دو پاساژ یاتریپتینك‌ و یا دیپتیك‌) با وسیله‌ نقلیه‌ شخصی‌ وارد ایران‌ شوند و تا پایان‌ اعتبار جواز در داخل‌ ایران‌ با گواهینامه‌بین‌المللی‌ رانندگی‌ كنند. ایرانیان‌ مقیم‌ خارج‌ نیز كه‌ بیش‌ از شش‌ ماه‌ متوالی‌ در كشور خارجی‌ اقامت‌ داشته‌ باشند، می‌توانند از این‌ امكان‌ استفاده‌ كنند. این‌ نوع‌ وسایل‌ نقلیه‌ یا باید كارت‌ سبز بیمه‌ داشته‌ باشند و یا در هنگام‌ وروداز بیمه‌ مركزی‌ ایران‌ كارت‌ بیمه‌ شخص‌ ثالث‌ دریافت‌ نمایند.
جهانگردان‌ در هنگام‌ خروج‌ از ایران‌ علاوه‌ بر لوازم‌ شخصی‌ می‌توانند یك‌ قالی‌ یا دو قالیچه‌ تا حداكثر ۱۲مترمربع‌، انواع‌ صنایع‌ دستی‌ و آلات‌ موسیقی‌ ایرانی‌ كتاب‌ و مطبوعات‌ و نیز سایر كالاهای‌ ایرانی‌ را كه‌ جنبه‌تجاری‌ نداشته‌ باشد، همراه‌ خود از ایران‌ خارج‌ كنند. خروج‌ سه‌ كیلو خاویار با پلمب‌ و قبض‌ خرید از فروشگاه‌شیلات‌ فرودگاه‌ نیز بلامانع‌ است‌. كلیه‌ مسافرین‌ می‌باید توسط‌ دفتر یا آژانس‌ مربوطه‌ در نزد یكی‌ از مؤسسات‌ایرانی‌ بیمه‌ درمانی‌ و حوادث‌ بشوند. هر مسافر خارجی‌ هنگام‌ ورود می‌باید ارز همراه‌ خود را اظهار كند و تبدیل ‌هرگونه‌ ارز به‌ پول‌ ایرانی‌ می‌باید از طریق‌ سیستم‌ بانكی‌ یا صرافی‌های‌ مجاز انجام‌ پذیرد.
خروج‌ اشیاء عتیقه‌، كتاب‌های‌ خطی‌ و قدیمی‌، آثار فرهنگی‌ اصیل‌، انواع‌ سكه‌ قدیمی‌، انواع‌ طلا و نقره‌ وجواهرات‌ (غیر از جواهرات‌ شخصی‌ به‌ ثبت‌ رسیده‌)، انواع‌ تابلوهای‌ نقاشی‌ و سایر آثار فرهنگی‌ كه‌ خروج‌ آنهابه‌ تائید وزارت‌ فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی‌ نرسیده‌ باشد، ممنوع‌ است‌. همچنین‌ ورود هر نوع‌ مواد مخدر،مشروبات‌ الكلی‌، اسلحه‌ و مهمات‌، هر نوع‌ دوربین‌ عكسبرداری‌ هوائی‌ (دوربین‌ شناسائی‌)، هر نوع‌ دستگاههای‌فرستنده‌ و گیرنده‌، انواع‌ دستگاه‌ ویدئو، فیلم‌های‌ ویدئویی‌، انواع‌ كاست‌ كه‌ قبلاً به‌ تأئید وزارت‌ فرهنگ‌ و ارشاداسلامی‌ نرسیده‌ باشد، و نیز ورود هر نوع‌ كتاب‌ و مجله‌ كه‌ ترویج ‌كننده‌ بی‌بندوباری‌ اخلاقی‌ و اعتقادی‌ باشدممنوع‌ است‌.
برای‌ خانم‌های‌ جهانگردی‌ كه‌ وارد ایران‌ می‌شوند، رعایت‌ پوشش‌ مناسب‌ اسلامی‌ و احترام‌ به‌ سنت‌ها وآداب‌ و معاشرت‌ ایرانی‌ ضرورت‌ دارد. پوشش‌ مناسب‌ خانم‌ها در خارج‌ از اتاق‌ محل‌ سكونت‌ همراه‌ با روسری‌،پیراهن‌ یا روپوش‌ بلند و جوراب‌ یا شلوار است‌. عكاسی‌ و فیلم‌برداری‌ به‌ غیر از نواحی‌ عكاسی‌ ممنوع‌ (نظامی‌و امنیتی‌) از طبیعت‌، آثار تاریخی‌ و میراث‌ فرهنگی‌ آزاد است‌.
● جاذبه‌های‌ جهانگردی‌
ایران‌ به‌ دلیل‌ پیشینه‌ تاریخی‌ و تكاپوی‌ مستمر اجتماعی‌ و فرهنگی‌، دیدنی‌های‌ متنوعی‌ دارد كه‌ بازدید از آن‌هامی‌تواند حس‌ كنجكاوی‌ گردشگران‌ و جهانگردان‌ را ارضا كرده‌ و ستایش‌ آنان‌ را برانگیزد. هر مسافری‌ با هرانگیزه‌ای‌ كه‌ به‌ ایران‌ سفر كند، می‌تواند مطابق‌ اهداف‌، ذوق‌ و برنامه‌ خود، در ایران‌ دیدنی‌های‌ مورد نظر خود را بیابد. نباید فراموش‌ كرد كه‌ بهترین‌ راه‌ شناخت‌ سرزمین‌ و مردم‌ هر كشور، آشنایی‌ با مردم‌ كوچه‌ و بازار و برقراری‌تماس‌ مستقیم‌ با خود آنان‌ است‌.
خانواده‌های‌ ایرانی‌ اصولاً گشاده‌روی‌ و مهمان‌نواز هستند. با آشنایی‌ مختصری‌با ایرانیان‌ می‌توان‌ به‌ درون‌ خانواده‌ ایرانی‌ راه‌ یافت‌ و از چگونگی‌ زندگی‌، معیشت‌، طرز تفكر و بینش‌ اجتماعی‌آنان‌ و بسیاری‌ دیگر از خصوصیاتی‌ كه‌ در نوشته‌ها نیامده‌ است‌، آگاه‌ شد.
آثار تاریخی‌ بازمانده‌ از دوره‌های‌ مختلف‌ استقرار انسان‌ در فلات‌ ایران‌، به‌ موازات‌ چشم‌اندازهای‌ طبیعی‌ متنوع‌كرانه‌ای‌، كوهستانی‌، بیابانی‌ و كویری‌ در آمیزش‌ و تركیبی‌ هماهنگ‌ با بناهای‌ تاریخی‌ و میراث‌های‌ مذهبی‌ وفرهنگی‌، مجموعه‌ای‌ از انگیزه‌های‌ گوناگون‌ را برای‌ دیدار از ایران‌ فراهم‌ می‌سازند.
فرهنگ‌ باستانی‌ ایران‌ كه‌ نمودهای‌ آن‌ در پیكر میراث‌های‌ تاریخی‌ معماری‌ جاودانه‌ شده‌ است‌، دیدنی‌های‌ بسیاری‌ را فراهم‌ آورده‌ است‌. فرهنگ‌ ایران‌ امروز مجموعه‌ كاملی‌ از فرهنگ‌ گذشته‌های‌ دور و نزدیك‌ این‌ سرزمین‌ است‌ و هركس‌ می‌تواند به‌تناسب‌ سلیقه‌ و فرهنگ‌ خود، حس‌ كنجكاوی‌ و زیبایی‌دوستی‌ خود را در دیدار از این‌ كشور پهناور و پرباربرآورده‌ كند. آثار تاریخی‌ موجود در تخت‌جمشید، پاسارگاد، شوش‌، همدان‌، كرمانشاه‌، فیروزآباد، سیراف‌ و بسیاری‌ دیگر از كانون‌های‌ باستانی‌ تمدن‌ ایرانی‌، انگیزه‌ كافی‌ را برای‌ دیدار از این‌ كشور باستانی‌ ارائه‌ می‌كنند.
● تخت جمشید؛ كتیبه بیستون
محیط‌ طبیعی‌ ایران‌ با بیش‌ از ۲۸۰۰ كیلومتر كرانه‌ و مرز آبی‌ و همین‌طور كوهستان‌های‌ بلند البرز و زاگرس‌، امكان‌ بالقوه‌ استراحتی‌ و فراغتی بسیار دارد.
كرانه‌های‌ دریای‌ مازندران‌ در شمال‌، و كرانه‌های‌ خلیج‌ فارس‌ و دریای‌ عمان‌ در جنوب‌ قابلیت‌های‌ بسیاری‌ برای‌ استفاده‌های‌ فراغتی‌ در تابستان‌ و زمستان‌ دارند. جزیره‌های‌خلیج‌ فارس‌ مانند كیش‌، قشم‌ و هرمز با كرانه‌ها و بریدگی‌های‌ مناسب‌ و تابش‌ آفتاب‌ مطبوع‌ حتی‌ در فصل‌زمستان‌ نیز برای‌ مقاصد فراغتی‌ و استراحتی‌ قابل‌ استفاده‌ هستند. وجود مكان‌های‌ اقامتی‌ و پذیرایی‌ در این‌جزیره‌ها و كرانه‌ها همراه‌ با امكانات‌ ارتباط‌ هوایی‌ آن‌، اقامت‌ و رفت‌وآمد در آن‌ها را آسان‌ می‌كند. دریای خزر كوهستان‌ها ودامنه‌های‌ ایران‌، به‌ موازات‌ ارزش‌ اقتصادی‌ برای‌ كوچ‌نشینان‌ دامدار، اقامتگاه‌ ییلاقی‌ شهرنشینان‌ و روستاهای‌جلگه‌ای‌ گرمسیر در فصل‌ تابستان‌ هستند، و در فصل‌ زمستان‌ تفرجگاه‌ خوبی‌ برای‌ علاقمندان‌ به‌ ورزش‌های‌زمستانی‌ به‌ شمار می‌روند و كوه‌ها و قله‌های‌ آن‌ها مورد توجه‌ كوهنوردان‌ حرفه‌ای‌ و غیرحرفه‌ای‌ هستند.یكی‌ از مهم‌ترین‌ جاذبه‌های‌ استراحتی‌ و طبیعت‌ ایران‌، كانون‌های‌ آب‌درمانی‌ و لجن‌درمانی‌ است‌. آب‌های‌معدنی‌ و گرم‌ ایران‌، مانند آب‌های‌ گرم‌ لاریجان‌، محلات‌، سرعین‌، بستان‌آباد، رامسر، قوتورسو و مانند این‌ها باتركیبات‌ شیمیایی‌ مختلف‌، خاصیت‌های‌ درمانی‌ متعددی‌ دارند و همه‌ساله‌ هزاران‌ نفر از آن‌ها استفاده‌ می‌كنند. دریاچه ارومیه دریاچه‌ ارومیه‌ با مساحتی‌ بالغ‌ بر ۶-۴ هزار كیلومتر مربع‌ (به‌ تناسب‌ فصل‌های‌ خشك‌ و بارانی‌) و كرانه‌های‌طولانی‌ و شوری‌ِ بسیار بالای‌ آب‌ آن‌، كه‌ به‌ ۳۰% می‌رسد، از كانون‌های‌ مهم‌ لجن‌درمانی‌ كشور است‌ كه‌ هم ‌اكنون ‌استفاده‌ چندانی‌ از آن‌ به‌ عمل‌ نمی‌آید.
درمان‌ از راه‌ِ استحمام‌ با آب‌ چشمه‌های‌ گرم‌ و معدنی‌ و پوشاندن‌ خود باگل‌ولای‌ این‌ چشمه‌ها كه‌ به‌ لجن‌درمانی‌ معروف‌ شده‌ است‌، امروزه‌ در دانش‌ پزشكی‌ جایگاهی‌ ویژه‌ یافته‌ است‌.دریاچه‌ ارومیـه‌ با امكانات‌ بالقـوه‌ خود در این‌ زمینه‌، از سرمایه‌های‌ ارزشمندی‌ است‌ كه‌ در اختیار صنعت‌جهانگردی‌ ایران‌ است‌.
ناحیه‌های‌ كویری‌ ایران‌ نیز دارای‌ جاذبه‌های‌ سیاحتی‌ جالب‌توجهی‌ هستند. این‌ ناحیه‌ها كه‌ روزگاری‌ محل‌عبور كاروان‌های‌ تجاری‌ میان‌ شرق‌ و غرب‌ ایران‌ بودند، هنوز بقایای‌ كاروان‌سراها و آب‌انبارهای‌ قدیمی‌ در آن‌هاپابرجاست‌. كویر چشم‌انداز طبیعی‌ كویر با ماسه‌های‌ روان‌، دشت‌های‌ سنگی‌، كویرهای‌ نمكی‌، رودهای‌ شور و واحه‌های‌ بزرگ‌ و كوچك‌ در فاصله‌های‌ دور و نزدیك‌ از هم‌، طبیعتی‌ خشك‌ اما جذاب‌ ارائه‌ می‌دهد كه‌ در آن‌،خشكی‌ و لطافت‌ در كنار هم‌ نمایان‌ می‌شوند.
گوناگونی‌ محیط‌ طبیعی‌ و تركیب‌ قومی‌ سرزمین‌ ایران‌ موجبات‌ پیدایش‌ و شكل‌گیری‌ اشكال‌ متنوعی‌ ازاستقرارهای‌ روستایی‌ دیرینه‌ را فراهم‌ آورده‌ است‌ كه‌ از جنبه‌های‌ مختلف‌، با همدیگر متفاوت‌اند. در میان ‌استقرارهای‌ روستایی‌ ایران‌ نمونه‌هایی‌ وجود دارند كه‌ بیننده‌ را به‌ شگفتی‌ وا می‌دارند؛ روستاهایی‌ كه‌ در آغازقرن‌ بیست‌ و یكم‌، چهره‌هایی‌ بدیع‌ از تمدن‌ باستانی‌ ایران‌ را به‌ نمایش‌ می‌گذارند.
از میان‌ صدها روستای‌ شگفت‌ ایرانی‌ تنها معدودی‌ مانند ماسوله‌ و كندوان‌ و ابیانه‌، معرفی‌ شده‌ و شهرتی‌جهانی‌ یافته‌اند. تعداد این‌ روستاها كه‌ هركدام‌ از نظر تاریخی‌ و طبیعی‌، حداقل‌ یك‌ اثر شگفت‌انگیز دارند به‌ بیش‌از پانصد نمونه‌ می‌رسد. این‌ روستاها از نظر موقعیت‌، نوع‌ معماری‌، تعدّد آثار تاریخی‌، باستانی‌، زیارتی‌ وفرهنگی‌ بسیار جالب‌ توجه‌اند؛ روستاهای‌ اشتوبین‌، سقندل‌ در آذربایجان‌ شرقی‌؛ قره‌كلیسا، نصرت‌آباد در آذربایجان‌غربی‌؛ كلخوران‌ و اُنار در اردبیل‌؛ قلعه‌سنگی‌، نیاسر در اصفهان‌؛ گیسوبالا، بزنگان‌، جاجرم‌ در خراسان‌؛ ارجان‌، شهسوار و گتوند در خوزستان‌؛ چلگرد، شلمزار در چهارمحال‌ و بختیاری‌، گرماب‌، تشویر در زنجان‌؛ شهمیرزاد، فرومد و مهماندوست‌ در سمنان‌؛ چانف‌، طبس‌، بوگ‌ در سیستان‌ و بلوچستان‌؛ ایج‌، سرمشهد، شستگان‌ در فارس‌؛ حمزقان‌ و آوه‌ در قم‌؛ هرزویل‌، سیروان‌، گازرخان‌ در قزوین‌؛ اورمان‌ تخت‌؛ نِگل‌ در كردستان‌، علی‌صدر، در جزین‌ در همدان‌؛ شهداد و انار در كرمان‌؛ بیستون‌، روانسر در كرمانشاه‌؛ مارگون‌، لنده‌ در كهگیلویه‌ وبویراحمد؛ ماسوله‌، حسن‌كیاده‌ در گیلان‌؛ كمندان‌، ملادی‌ در لرستان‌؛ یوش‌، كندلوس‌، رینه‌ در مازندران‌؛ خورهه‌،دودهك‌، مشهداردهال‌ در استان‌ مركزی‌؛ لوزا، باسعیدو، لافت‌ در هرمزگان‌؛ خورموج‌، اهرم‌ در بوشهر؛ هفتادر، قطرم‌، خورمیز، زین‌آباد، منشاء، عزآباد در یزد، از روستاهای‌ شگفت‌انگیز ایران‌اند كه‌ دیدار از آن‌ها خاطره‌ای‌ماندنی‌ و فراموش ‌نشدنی‌ است‌.
● روستای ماسوله؛ روستای كندوان؛ موزه‌ها
موزه‌های‌ ایران‌ گنجینه‌های‌ میراث‌ فرهنگی‌، تاریخی‌ و طبیعی‌ سرزمین‌ ایران‌اند. در بیش‌تر شهرهای‌ بزرگ‌ وقدیمی‌ ایران‌ موزه‌هایی‌ وجود دارند كه‌ انبوهی‌ از آثار باستانی‌، هنری‌ و طبیعی‌ كشور كهن‌سال‌ ایران‌ را به‌ نمایش‌گذاشته‌اند.
موزه‌های‌ تبریز، مراغه‌، ارومیه‌، خوی‌، میاندوآب‌ در آذربایجان‌؛ موزه‌های‌ كاشان‌، چهل‌ستون‌ در اصفهان‌؛ موزه‌ كرمانشاه‌؛ رضاعباسی‌، فرش‌، هنرهای‌ تزئینی‌، هنرهای‌ معاصر، آبگینه‌ و سفال‌، هنرهای‌ ملی‌، ایران‌ باستان‌، مردم‌شناسی‌ و... در تهران‌؛ توس‌، نادری‌ در خراسان‌؛ شوش‌، هفت‌ تپه‌، آبادان‌ در خوزستان‌؛ فلك‌الافلاك‌ در لرستان‌؛ گنجعلی‌خان‌ در كرمان‌؛ موزه‌های‌ قزوین‌، زنجان‌، شاهرود، سمنان‌، زاهدان‌، رشت‌، گرگان‌، همدان‌، تخت‌جمشید، سنندج‌، از موزه‌های‌ غنی‌ ایران‌ هستند. در برخی‌ از شهرها، به‌ ویژه‌ در تهران‌، كاخ‌- موزه‌های‌ متعددی‌دایر شده‌ است‌ كه‌ از مكان‌های‌ دیدنی‌ و جالب‌توجه‌ این‌ شهرها به‌ شمار می‌آیند.
▪ جام طلایی حسنلو - موزه ایران باستان
▪ باده - موزه رضا عباسی
در ایران‌، چند موزه‌ تاریخ‌ طبیعی‌ در شهرهای‌ بزرگ‌ تأسیس‌ شده‌ است‌ كه‌ از آن‌ جمله‌ می‌توان‌ به‌ موزه‌های ‌تاریخ‌ طبیعی‌ ارومیه‌، اصفهان‌، تهران‌، شیراز و... اشاره‌ كرد. موزه‌ها مراكز مهمی‌ برای‌ پژوهش‌ در عرصه‌های ‌مختلف‌ علوم‌ انسانی‌ و هنری‌ هستند كه‌ دیدار از آن‌ها خاطره‌ای‌ ماندگار در اذهان‌ جهانگردان‌ به‌ جای‌ می‌گذارد.
● گالری‌های هنری و كتابخانه‌ها
در تهران و سایر شهرهای بزرگ گالری‌های هنری و كتابخانه‌های وجود دارند كه افراد می‌توانند بر حسب علاقع و یا نیاز خود از آنها بازدید و استفاده نمایند.
● صنایع دستی
مهم‌ترین‌ محصول‌ صنعت‌ دستی‌ ایران‌ كه‌ شهرتی‌ بی‌چون‌وچرا در جهان‌ دارد، صنعت‌ بافت‌ فرش‌ و گلیم‌ است‌.فرش‌ ایران‌ به‌ دلیل‌ طرح‌، بافت‌ و رنگ‌ ثابت‌ آن‌ امتیازات‌ ویژه‌ای‌ را داراست‌. این‌ صنعت‌ دستی‌ امروزه‌ دركارگاه‌های‌ بزرگ‌ و كوچك‌ در سرتاسر ایران‌، صنعتگرانی‌ دارد. زنان‌ كوچ‌نشین‌ در زمان‌ فراغت‌ خود، نوع‌ ساده‌ای‌از آن‌ را كه‌ جاجیم‌ نام‌ دارد، می‌بافند. جاجیم‌، بافته‌ای‌ سبك‌تر و نرم‌تر از گلیم‌ است‌. علاوه‌ بر این‌ها، محصولات‌بافندگی‌ دستی‌ دیگری‌ نیز از قبیل‌: ترمه‌، شال‌ و انواع‌ پارچه‌ در ایران‌ تولید می‌شوند، كه‌ هریك‌ موارد مصرف‌خاص‌ خود را دارند.
هر جهانگردی‌ كه‌ قصد سفر به‌ ایران‌ را می‌كند، یكی‌ از آرزوهایی‌ كه‌ در دل‌ دارد این‌ است‌ كه‌ در پایان‌ سفرخود، فرش‌ یا قالیچه‌ یا گلیم‌ كوچكی‌ خریداری‌ نماید. شهرت‌ فرش‌ ایران‌ به‌ عنوان‌ یكی‌ از عالی‌ترین‌ وارزشمندترین‌ صنعت‌های‌ دستی‌، بر هیچ‌ كس‌ پوشیده‌ نیست‌. صنعتگران‌ صنعت‌ قالی‌بافی‌ مانند دیگرصنعت‌های‌ دستی‌ در ایران‌، در دو بخش‌ دولتی‌ و خصوصی‌ در حال‌ فعالیت‌ می‌باشند. بیش‌تر فرش‌ها درروستاها و منطقه‌های‌ عشایری‌ ایران‌ بافته‌ می‌شوند و فرش‌ هر منطقه‌ از ایران‌، طرح‌ و نقشه‌ و بافت‌ مخصوص‌ به‌خود را دارد. شهرهای‌ تبریز، اصفهان‌، مشهد، كاشان‌، كرمان‌ و همدان‌، و هم‌چنین‌ منطقه‌های‌ ایل‌های‌ تركمن‌، بلوچ‌، قشقایی‌، افشار، كرد و لُر از كانون‌های‌ مهم‌ صنعت‌ قالی‌بافی‌ در ایران‌ به‌ شمار می‌روند. ظروف نقره - اصفهان صنایع دستی لاله‌جین - همدان آفریده‌های‌ صنعت‌ سرامیك‌ و كاشی‌سازی‌ ایران‌، به‌ بهترین‌ وجه‌، در نمای‌ مسجدها و بناهای‌ تاریخی‌جلوه‌گر شده‌اند.
رنگ‌ و كیفیت‌ سرامیك‌ و كاشی‌ ایران‌ از آن‌چنان‌ مرغوبیتی‌ برخوردار است‌ كه‌ توانسته‌ است‌قرن‌ها در مقابل‌ شرایط‌ سخت‌ اقلیمی‌ و فرسایشی‌ ایران‌ به‌ خوبی‌ دوام‌ یابد. در كنار این‌ صنعت‌، باید ازصنعت‌های‌ كوزه‌گری‌ و شیشه‌گری‌ و چرم‌سازی‌ نیز نام‌ برد كه‌ محصولات‌ آن‌ها در شكل‌های‌ مختلف‌ به‌ بازارعرضه‌ می‌شوند. صنعت‌های‌ دستی‌ فلزی‌ و چوبی‌ مانند محصولات‌ مسی‌ و برنجی‌، نقره‌كاری‌، قلم‌كاری‌،منبت‌كاری‌، خاتم‌كاری‌ و دیگر محصولات‌ ظریفی‌ كه‌ از فلز و چوب‌ و استخوان‌ ساخته‌ می‌شوند، از سابقه‌دیرینی‌ در ایران‌ برخوردارند و در میان‌ گردشگران‌ و جهانگردان‌، علاقه‌مندان‌ فراوانی‌ دارند.
● روزبازارها و هفته‌بازارها
روزبازارها و هفته‌بازارها یكی‌ از كانون‌های‌ دادوستد و خرید و فروش‌ كالا و تولیدات‌ بومی‌، و محل‌ برخورد آراءو عقاید و تنظیم‌ بخشی‌ از مناسبات‌ اجتماعی‌ مردم‌، به‌ ویژه‌ در كانون‌های‌ روستایی‌ و عشایری‌، است‌. این‌بازارها كه‌ جلوه‌گاه‌ فرهنگ‌ و اقتصاد بومی‌ منطقه‌ خود هستند، در انواع‌ شهری‌ و روستایی‌ و عشایری‌ تشكیل‌می‌شوند. هفته‌بازارهای‌ روستایی‌ و عشایری‌ در فاصله‌ نزدیكی‌ از ییلاق‌، و با توجه‌ به‌ موقعیت‌ فصل‌ و كوچ‌ ونیازهای‌ اقتصادی‌ كوچ‌نشینان‌ و روستاییان‌ برپا می‌شوند. در این‌ نوع‌ بازارها، نیازهای‌ روزمره‌ كوچ‌نشینان‌ ازطریق‌ دادوستد نقدی‌، پایاپای‌، نسیه‌ و قراردادی‌ انجام‌ می‌شود.
در حال‌ حاضر، در چند استان‌ شمالی‌ كشور ازجمله‌ استان‌های‌ گیلان‌، مازندران‌ و گلستان‌، هفته‌بازارهای‌ روستایی‌ رونق‌ فراوان‌ دارند. در استان‌های‌ كناره‌ای‌ جنوب‌ ایران‌ از جمله‌ سیستان‌ و بلوچستان‌، هرمزگان‌، بوشهر و خوزستان‌ نیز این‌ نوع‌ بازارها از رونق‌ و شكوه‌بسیار برخوردارند و از جاذبه‌های‌ این‌ استان‌ها محسوب‌ می‌شوند. هفته‌بازارهای‌ عشایری‌ و كوچ‌نشینان‌ نیز درهمه‌ منطقه‌های‌ عشایرنشین‌ ایران‌، از جمله‌ در آذربایجان‌، لرستان‌ و كردستان‌ برپا می‌شوند. روزبازارهای‌ شهری‌،روستایی‌ و عشایری‌ جلوه‌گاه‌ هنر و آفرینش‌ زنان‌ شهرنشین‌، روستاییان‌ و كوچندگان‌، و تجلیگاهی‌ رنگارنگ‌ ازجلوه‌های‌ پیوند هنر و اندیشه‌ مردم‌ سرزمین‌ باستانی‌ ایران‌اند. دیدار از این‌ بازارها و خرید انواع‌ صنعت‌های‌دستی‌، بی‌شك‌ برای‌ جهانگردان‌ و ایرانگردان‌ خاطره‌ای‌ فراموش‌ناشدنی‌ خواهد بود.
● منطقه‌های‌ جهانگردی‌
منطقه‌های‌ جهانگردی‌ و دیدنی‌های‌ ایران‌ به‌ دلیل‌ گستردگی‌ این‌ سرزمین‌ و تنوع‌ محیطی‌ آن‌ بسیار گونه‌گون‌اند. تقریباً هر گوشه‌ای‌ از ایران‌ به‌ نوبه‌ خود دیدنی‌های‌ قابل‌توجهی‌ دارد. در هر استان‌ برای‌ راهنمایی‌ جهانگردان‌ وگردشگران‌، نقشه‌های‌ جداگانه‌ای‌ با راهنمای‌ مسافرت‌ تهیه‌ شده‌ است‌ كه‌ به‌ راحتی‌ در اختیار مسافران‌ قرارمی‌گیرد. برای‌ سهولت‌ دسترسی‌ و آشنایی‌ مسافران‌، استان‌ های‌ ایران‌ معرفی‌ می‌شوند

نشر ایرانگردان

منبع : سایت خصوصی میراث ـ صنایع دستی و گردشگری