نکات مهم و قابل توجه در تغذیه کودک در سال دوم زندگی

برعكس سال اول كه توصیه می شد تغذیه با شیرمادر مقدم بر غذای كمكی باشد در سال دوم با توجه به اهمیت بیشتر غذاهای جامد توصیه می شود كه حتی المقدور شیر مادر بعد از غذا داده شود. دفعات تغذیه كودك ( به غیر از شیرمادر)‌ هنور ۵ تا ۶ بار در روز است.
بین ۱ تا ۵/۱ سالگی زمان انتقال تغذیه كودك از غذاهای كمكی به غذاهای سفره خانواده است.
توصیه می شود تا ۱۸ ماهگی بسته به تحمل كودك و به تدریج غذاهای سال اول زندگی به سفره خانواده تبدیل شود لذا هفته ای ۲ تا ۳ بار از همان غذاهای كم حجم، مقوی و پر انرژی سال اول زندگی مانند سوپ گوشت و سبزیجات مخلوط با كمی آرد و شیر و شكر و یا كته نرم كه با آب گوشت پخته شده است برای او تهیه شود.
نیاز به كلسیم و پروتئین عمدتاً از طریق شیر مادر و ماست پاستوریزه ای كه در روز می خورد تامین می شود.
سفیده تخم مرغ را می توان همانطور كه در مورد زرده آن شروع شده بود یعنی كم كم و بصورت كاملاً پخته و سفت از مقدار كم شروع كرد و بتدریج به یك سفیده كامل رساند بدین ترتیب كودك می تواند یكروز در میان یك تخم مرغ كامل بصورت نیمرو، املت یا آبپز بخورد اما هر روز هم می تواند از سفیده تخم مرغ استفاده نماید.
از گروه چربی و شیرینی ها نیز باید استفاده نمود. استفاده كردن از این گروه به صورت غنی كردن غذای كودك با روغن نباتی یا كره تا حدی كه جای موادغذایی دیگررا نگیرد و سبب كاهش اشتهای او نشود و استفاده از مواد نشاسته ای بصورت نان، برنج، ماكارونی و سیب زمینی است تا انرژی مورد نیاز كودك را فراهم نماید.
حبوبات غنی از مواد پروتئینی و املاح هستند كه معمولاً از اواخر سال اول زندگی به رژیم غذایی كودك اضافه می شوند . در سال دوم نیز بتدریج بر تنوع آن افزوده و بصورت كاملاً پخته شده ( بعد از خیس كردن و جدا كردن پوست آن) همراه با سیب زمینی و روغن زیتون می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
اگر شروع غذا یكباره و بصورت آنچه كه درسفره خانواده است به كودك داده شود، پذیرش و هضم آن برای او مشكل می شود. لذا در ابتدا باید تغییراتی در آن داد مثلاً:
در سفره خانواده اگر برنج (پلو) بصورت كته یا كاملاً نرم شده نیست می توان آنرا با پشت قاشق وكمی آب خورش، نرم و له نمود یا اگر خوراك سیب زمینی و گوشت و… وجود دارد كمی نان را در آب خوراك نرم كرده همراه با گوشت و سیب زمینی كه با پشت قاشق له و نرم شده است به كودك داد.
همانطور كه گفته شد هنوز هم معده كودك كوچك است و نباید آنرا با آب یا آب میوه و یا خود میوه پر كرد.
آب میوه در حجم كم به عنوان یك نوشیدنی خنك از میوه های تازه یا از شربتهای خانگی مانند شربت آبلیمو ( با لیمو ترش تازه)‌و....
بعد از بازی و تقلای كودك در یك روز گرم برای او بسیار مطبوع و لذت بخش است.
مصرف میوه های مختلف ، دو تا سه بار در روز به مقدار توصیه شده در صفحات بعد، هم بخشی از نیازهای كودك به ویتامین های A و C را تامین می كند و هم به علت داشتن فیبر كار دستگاه گوارش او را تسهیل می نماید.
دادن غذاهای خیلی شیرین و یا نوشیدنی در حجم زیاد در فاصله دو وعده غذا معمولاً سبب كاهش اشتها شده و ممكن است كودك را از خوردن غذای اصلی باز دارد.
در برنامه غذایی كودك یك تا دو ساله تنقلاتی مانند پفك، چیپس، شكلات و نوشابه جایی نداشته و در صورتیكه فعالیت كودك زیاد باشد ، استفاده از میان وعده های انرژی زا مانند: خرما، كشمش، مربا، كمپوت، ژله، بیسكویت ، بستنی پاستوریزه، بادام و پسته بو نداده، ( ولی ریز و پودر شده مخلوط با ماست) به شرطی كه جای وعده اصلی غذا را نگیرد مفید است.
كودكان یك تا دو ساله هنوز هم در معرض خطر خفگی هستند و موادی مانند تكه های سوسیس، دانه انگور ،‌سبزیهای خام، فندق ، بادام ، ذرت بوداده، آب نبات و غیره نباید در دسترسشان باشد. همچنین وقتی دراز كشیده اند و یا در حال دویدن هستند نباید به آنان غذا داد.
میوه های آلرژی زا مانند كیوی، خربزه و نیز موادی كه هضم آنها مشكل است مثل پوست حبوبات هننوز هم در برنامه غذایی كودك جایی ندارند.
در طول سال دوم زندگی ،‌مصرف قطره ویتامین های آ و د یا مولتی ویتامین و قطره آهن به همان مقدار قبلی باید ادامه داشته باشد و این مطلب كه آهن موجب سیاهی دندانها می شود نباید مانع مصرف آن شود بلكه باید قطره را در عقب دهان كودك ریخت و متعاقب آن به كودك آب یا یك تا چند قاشق مرباخوری آب میوه داد و یا دندان ها را مسواك زد.

منبع : پروفسور محمدحسین سلطان‌زاده