وینترگرین یاگالتریا

● عوارض جانبی:
▪ مطالعات بر روی انسان:
كشفیات كلینیكی در مورد سمیت اسانس وینترگرین مشابه موارد مشابه شده در مورد سالیسیلات‌های دیگر می‌باشد و شامل عدم تعادل اسید ـ باز، تغییر متابولیسم گلوكز و سمیت برای سیستم عصبی مركزی می‌باشد. اختصاصی بودن یافته‌ها و صحت و اهمیت آنها بستگی به دوز مصرفی سالیسیلات، سن بیمار، و نحوه مصرف آن دارد. (مصرف یك باره و یا مصرف در طی یك دوره طولانی)
به نظر می‌رسد كودكان زیر ۵ سال، خصوصاً نسبت به اثرات سمی سالیسیلات‌ها حساس باشند و سریعاً به عدم تعادل شدید اسید ـ باز و آشفتگی‌های عصبی كه نشان دهنده سمیت پیشرفته می‌باشد، مبتلا می‌شوند.
اسانس گالتریا، توسط Gleason با عنوان «خیلی سمی» طبقه‌بندی شده است، به این معنی كه دوز كشنده در یك مرد ۷۹ كیلوگرمی بین ۵ میلی‌لیتر تا ۳۰ میلی‌لیتر درنظر گرفته شده است. مطالعه Stevenson درخصوص ۴۳ مورد ثبت شده در ارتباط با سمیت اسانس گالتریا و ۳ مورد از آزمایشات وی نشان دهنده ۵۰% مرگ می‌باشد كه ۴۱% آن در نوزادان اتفاق افتاده بود. وی گزارش داد كه دوز ۴ میلی‌لیتر در یك كودك و دوز ۶ میلی‌لیتر در یك بالغ ۲۱ ساله كشنده بوده است.
هم‌چنین گزارش دیگری در مورد یك بیمار ۱ ماهه ارائه نمود كه دوز ۵ میلی‌لیتر برای وی كشنده بوده است. Howrie و همكارانش موردی را گزارش كردند كه در آن یك كودك ۲۱ ماهه، ۵/۷ میلی‌لیتر اسانس wintergreen را كه قرار بود به عنوان طعم دهنده آب نبات خانگی به كار رود، مصرف كرده بود. كودك تظاهرات كلینیكی مسمومیت با سالیسیلات‌ها را نشان می‌داد. مورد دیگر توسط Paynter , Alexander گزارش شده بود كه در آن یك كودك ۲۱ ماهه به عنوان مسمومیت با سالیسیلات‌ها در بیمارستان بستری شده بود. این مسمومیت توسط پماد دندان حاوی كولین سالیسیلات ایجاد شده بود. آنها تخمین زدند كه كودك بیش از ۵/۲ گرم استیل سالیسیلیك اسید را طی ۴۸ ساعت از طریق پماد خورده بود.
Johnson و همكارانش در مورد محدوده‌ای از مقادیر مشابه داده شده برای متیل سالیسیلات، كه مطابق حجم‌های خاصی از متیل سالیسیلات موجود در قرص‌های آسپرین یا سالیسیلات می‌باشد، بررسی و تحقیق نمودند. بر طبق محاسبات صورت گرفته توسط آنها، خطاهای موجود در مراجع ثبت شده، تقریباً بین ۲% تا ۶۱% و با خطای میانگین ۲۶% بوده است. آنها نتیجه گرفتند كه از لحاظ قدرت، ۱ میلی‌لیتر از متیل سالیسیلات تا حد ۹۸% ، مشابه و مطابق ۴/۱ گرم اسید استیل سالیسیلیك می‌باشد.
طبق قانون ۱۹۷۰ آمریكا مبنی بر بسته‌بندی مناسب جهت جلوگیری از سمیت كه شامل اسانس wintergreen نیز می‌شود، فرآورده‌های مایع حاوی بیش از ۵ میلی‌لیتر متیل سالیسیلات، برحسب وزن، می‌بایست در ظرف‌های مخصوص حفاظت شده از دسترس كودكان، بسته‌بندی شوند. اخیراً داروسازان كانادایی تصمیم گرفته‌اند كه متیل سالیسیلات تنها به مقادیر خیلی ناچیز در فروشگاه‌های كانادا فروخته شوند.
● عوارض آلرژیك:
عدم تحمل نسبت به ضددردها در بیماران مبتلا به آسم برونش‌ها، پولیپ بینی و كهیر عمومیت دارد. در ۲۰ـ۸% بالغین مبتلا به آسم، حملات آسم توسط اسید استیل سالیسیلیك و تعدادی از ضددردهای دیگر تشدید می‌شود. مكانیسم احتمالی این اثر، مهار سیكلواكسیژناز می‌باشد. در این گروه بیماران حساسیت متقاطع بین اسید استیل سالیسیلیك و ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی گزارش شده است، اما به نظر نمی‌رسد كه بین اسید استیل سالیسیلیك و فرآورده‌های دیگر حاوی سالیسیلات مانند سدیم سالیسیلات و كولین سالیسیلات مسئله‌ای موجود باشد. اما Hindson گزارش داد، در یك بیمار با‌ آلرژی ثبت شده نسبت به متیل سالیسیلات، تجویز سیستمیك اسید استیل سالیسیلیك، آلرژی را تشدید می‌كند، درحالی كه آزمایش اسید استیل سالیسیلیك توسط patch‌ های پوستی منفی بوده است.
Shelley موردی را گزارش نمود كه در آن یك پسر ۶ ساله مبتلا به پسوریازیس منتشر به علت حساسیت شدید به سالیسیلات‌ها با منشاء گیاهی در بیمارستان بستری شده بود. به نظر می‌رسد كه گرده و دانه‌های درخت برچ شیرین خاصیت آنتی‌ژنتیك داشته باشد. زیرا درخت برچ، مقادیر فراوانی متیل سالیسیلات تولید می‌كند و بعد از اینكه كودك در جنگل‌های پنسیلوانیا گردش كرده و برگ‌ها و شاخه‌های كوچك برچ را مانند برگ‌های wintergreen جویده بود، به این عارضه مبتلا شده بود.
مادر و خاله كودك نیز به اسید استیل سالیسیلیك آلرژی داشتند. Speer گزارش داد یك كودك ۱۶ ساله بعد از تماس با یك آب نبات، ۲ نوع خمیردندان با دو مارك مختلف و ۲ نوع مرهم كه همگی حاوی اسانس wintergreen بودند به كهیرهای برگشت‌پذیر و آنژیوادما مبتلا شده بود. میزان متیل سالیسیلات در خمیردندان‌ها ۴/۰% و ۲/۰% و در ۲ نوع مرهم، ۱۵% و ۳/۱۸% بوده است. اگرچه بیمار بعد از قرار گرفتن در معرض متیل سالیسیلات و استیل سالیسیلیك اسید به كهیر مبتلا شد، اما Speer به این نتیجه رسید كه فقدان گزارش در موارد قبلی در مورد ۲ داروی ایجاد كننده واكنش‌های حساسیتی و كهیر در بیمار مذكور، نشان می‌دهد، احتمال این كه این حالات، ناشی از وقوع همزمان واكنش‌های متعدد تصادفی باشد، بیشتر از این است كه واكنش، (cross-sensetivity) باشد.
● عوارض سیستم عصبی مركزی:
نشانه‌های مسمومیت خفیف و مزمن با سالیسیلات‌ها كه در سیستم عصبی مركزی ظاهر می‌شود، عبارتند از: سردرد، گیجی، وز وز گوش، مشكلات شنوایی، كاهش قدرت بینایی، اختلالات ذهنی، ضعف و بی‌خوابی. درجات شدیدتر مسمومیت با آشفتگی‌های سیستم عصبی مركزی مشخص می‌شود كه شامل تشنج و اغما می‌باشد. تب نیز بخصوص در كودكان ظاهر می‌شود. مسمومیت‌های حاد و شدید با سالیسیلات‌ها شامل علائم عصبی مختلفی مانند فراموشی ذهنی نسبت به مكان، زمان و هویت، حساسیت شدید، توهم، خستگی، بهت، كاهش نسبی هوشیاری، اغما و حملات تشنجی می‌باشد.
● عوارض پوستی:
همانطور كه در قسمت «واكنش‌های آلرژیك» مشخص گردید، طبق گزارشات موجود، خوردن اسانس wintergreen حداقل در یكی از بیماران ایجاد كهیر نموده است.
● عوارض معدی ـ روده‌ای:
التهاب معدی ـ روده‌ای ناشی از سالیسیلات‌ها ممكن است ایجاد تهوع، استفراغ، افزایش حركات تنفسی و نقصان پیش رونده عملكرد معده ـ روده نماید كه به دنبال آن دهیدراسیون ملایم نیز اتفاق می‌افتد. دهیدراسیون با كاهش برداشت مایعات تشدید می‌شود. كاهش پتاسیم خون نیز به دنبال نقصان فزاینده عملكرد معده ـ روده، كلیه و آلكالوز سیستمیك اتفاق می‌افتد.
● عوارض كلیوی:
Heng و همكارانش درخصوص یك بیمار مبتلا به نفریت مقاوم، همراه با ضخیم شدن پوست و نكروز ماهیچه‌ها گزارش دادند. بیمار به دنبال مصرف موضعی متیل سالیسیلات و منتول و سپس استفاده از pad های حرارتی به این عوارض مبتلا شده بود، در صورتی كه كارخانه سازنده هشدار داده بود كه pad گرم كننده همراه با محصول مصرف نشود.
● باروری، بارداری و شیردهی:
اطلاعی درخصوص عوارض ناشی از خوردن اسانس wintergreen و فرآورده‌های آن در طی دوران بارداری و شیردهی در دسترس نمی‌باشد. هرچند كه فعالیت فارماكولوژیك متیل سالیسیلات، ارتباط نزدیكی با سالیسیلات‌های دیگر داشته و بی‌خطری آنها در طول دوران بارداری ثابت نشده است. مشخص شده است كه سالیسیلات‌ها در گونه‌های متنوعی از حیوانات خواص تراتوژنیك داشته و حتی كشنده جنین هستند.
مطالعات بر روی اثرات تراتوژنیك سالیسیلات در انسان بسیار پیچیده و مبهم است. در بسیاری از مطالعات مشخص شده است كه استفاده خوراكی و مزمن سالیسیلات‌ها توسط مادر، موجب كاهش وزن نوزاد در زمان تولد، افزایش شیوع مرده‌زایی، مرگ نوزاد در ۴ هفته اول زندگی، خونریزی‌های مرگ‌آور پیش از زایمان و پس از زایمان، زایمان‌های سخت، طولانی‌ شدن دوره بارداری و زایمان‌های خودبخود می‌گردد. به علت سمیت بالقوه سالیسیلات‌ها و ترشح آنها به داخل شیر، از استفاده از اسانس wintergreen در دوران بارداری و شیردهی باید خودداری شود.
● قدرت جهش‌زایی و سرطان‌زایی:
درخصوص پتانسیل سرطان‌زایی و جهش‌زایی Gaultheria procumbens اطلاعی موجود نمی‌باشد. Petierno و همكارانش در مورد توانایی استیل سالیسیلیك اسید برای ایجاد اثرات سیتوتوكسیك و ایجاد مقاومت به اوبائین با جهش و تغییرات مورفولوژیكی، در سلول‌های كشت شده جنین موش C۳H/ ۱۰ T۱/۲ clone۸ (۱۰T۱/۲) مطالعه نمودند. تركیبات در غلظت‌های ۵/۰ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر تا ۲ میلی‌گرم بر میلی‌گرم سیتوتوكسیك بوده و با كاهش كفایت صفحه‌های كشت، مشخص می‌گردید. اما تغییرات مورفولوژیك و جهش‌های قابل ردیابی برای ایجاد مقاومت به اوابائین، حتی در غلظت‌های سیتوتوكسیك، مشاهده نگردید. تحقیقات با استفاده از رشته‌های Ames سالمونلا و ۶ رشته از سالمونلاتیفی موریوم مدركی دال بر فعالیت جهش‌زایی اسید استیل سالیسیلیك ارائه نداد.
اگرچه خواص جهش‌زایی یا سرطان‌زایی Gaultheria procumbens اثبات نشده است و مدركی در این رابطه موجود نیست، اما تا حد امكان باید مصرف آن را تقلیل داده و یا از آن خودداری كرد.

منبع : موسسه اطلاع‌رسانی طعام اسرار