علف لیمو

● عوارض جانبی:
درسال ۱۹۶۵، هر دو نوع اسانس علف لیمو یا Lemongrass نشان GRAS را دریافت نموده و توسط اداره غذا ـ داروی آمریكا (FDA) به منظور استفاده خوراكی تصویب شده و بوسیله شورای اروپا نیز مجاز دانسته شد. دوز روزانه مناسب برای سیترال، سیترونلال و ژرانیل استات ۵۰۰ برای هر كیلوگرم وزن بدن ثبت شده است (دو تركیب آخر نیز مشابه سیترال برآورد شده است)
اسانس سیترونلا، علاوه بر اینكه توسط FDA و شورای اروپا تصویب شده، نشان GRAS ر نیز دریافت كرده است.
● مطالعات بر روی حیوانات:
میزان LD۵۰ خوراكی acute برای اسانس lemongrass توسط Von shramlik در موش‌های صحرایی، برابر ۳/۷ گرم بر كیلوگرم برآورد شده است. بر طبق تحقیقات، میزان LD۵۰ خوراكی برای هر دو نوع اسانس علف لیمو هندی شرقی و هندی غربی بیش از ۵ گرم بر كیلوگرم می‌باشد. میزان LD۵۰ پوستی در خرگوش‌ها، برای اسانس هندی شرقی، بیش از ۲ گرم بر كیلوگرم است. درحالی كه برای نوع هندی غربی این میزان به ۵ گرم بر كیلوگرم افزایش می‌یابد. برای اسانس سیترونلا میزان LD۵۰ خوراكی در موش‌های صحرایی بیش از ۵ گرم بر كیلوگرم بوده درحالی كه LD۵۰ پوستی در خرگوش‌ها ۷/۴ میلی‌لیتر بر كیلوگرم می‌باشد. به نظر می‌رسد اسانس C.schoenanthus درهمان فرم، در خرگوشها سمیت بیشتری داشته باشد. بر طبق گزارش میزان LD۵۰ اسانس مذكور در خرگوش، ۶/۰ میلی‌لیتر بر كیلوگرم بوده و در قورباغه ۷۵/۰ میلی‌لیتر بر كیلوگرم می‌باشد. دوز منفرد ۲۵/۰ میلی‌لیتر بر كیلوگرم به فرم داخل وریدی در عرض چند دقیقه در سگ كشنده می‌باشد. زمانی كه اسانس به تدریج در عرض ۵/۲ ساعت تزریق شود، قدرت كشندگی آن كاهش می‌یابد. سزگویی‌ترپن كریپتومری دیول به دست آمده از C.proximus به منظور ارزیابی میزان سمیت آن تحت یك آزمایش ۲۴ ساعته قرار گرفت و میزان LD۵۰ داخل صفاقی آن در موش ۵۰۰ میلی‌گرم بر كیلوگرم برآورد گردید.
دم كردهٔ تهیه شده از برگهای lemongrass، به مدت ۲ ماه، به طور خوراكی در موشهای بالغ مورد آزمایش قرار گرفت. دوز تجویز شده ۲۰ برابر دوز درنظر گرفته شده برای انسان بود. هیچ اثری مبنی بر سمیت آن مشاهده نگردید. تحقیق Carbahal و همكارانش راجع به اثرات سمی C.citratus كه در كوبا انجام گرفته، گزارش می‌دهد كه جوشانده به دست آمده از گیاه فاقد اثرات جهش‌زایی، ایجاد ناهنجاری در جنین و سمیت قابل توجه می‌باشد.
● مطالعات بر روی انسان:
Mant گزارشی مبنی بر مسمومیت اتفاقی یك كودك ۲۱ ماهه، كه تقریباً ۱۰ میلی‌لیتر از حشره‌كشی را كه اسانس سیترونلا جزء فعال آن می‌باشد، نوشیده بود، صادر نموده است. با وجود اینكه به دنبال شستشوی معده، سریعاً استفراغ شروع شده و درمان سریع و گسترده نیز با استفاده از آدرنالین و كورامین انجام گرفت، اما كودك بعد از چند ساعت از بین رفت. آزمایشات بعد از مرگ، نشان دهنده سیانوز شدید، لكه‌های هموواژی متعدد در ماده سفید مغز و كلاپس زودرس شش‌ها می‌باشد. علاوه بر این ۲ اینچ تحتانی غشاء مخاطی مری جدا شده بود. درخصوص سمیت حاد ماده گیاهی گونه‌های مختلف Cymbopogon در انسان اطلاعاتی در دست نمی‌باشد.
یك گروه برزیلی چای lemongrass را بر روی تعدادی انسان داوطلب سالم مورد آزمایش قرار دادند. آزمایش با تجویز ۴ گرم از گیاه انجام گرفت كه دوز مذكور دوبرابر مقدار نرمالی بود كه برای تهیه چای در برزیل مصرف می‌شد. به دنبال تجویز دوز منفرد، و یا بعد از ۲ هفته مصرف خوراكی به طور روزانه، هیچ‌ تغییری در گلوكز سرم، اوره، كراتینین، كلسترول، تری‌گلسیرید، لیپیدها، بیلی‌روبین تام، بیلی‌روبین غیرمستقیم، GOT (گلوتامیك ـ اوكسالواستیك ترانس آمیناز)، GPT (گلوتامیك ـ پیروویك ترانس آمیناز)، آلكالین فسفاتار، پروتئین تام، آلبومین، CPK , LDH (كراتین فسفوكیناز) مشاهده نشد.
در ۶ نفر از ۱۱ داوطلب میزان بیلی‌روبین مستقیم كمی بالاتر از مقدار نرمال بوده ( ۱۵/۰) و در ۴ نفر از آنان افزایش آمیلاز مشاهده شد. افزایش مقادیر مزبور با هیچ نشانه كلینیكی كه دلالت بر اثر سمی گیاه باشد همراه نبوده به خصوص كه مقادیر GOT و GPT نرمال بوده است.
● عوارض سیستم عصبی مركزی:
۵ نفر از داوطلبین Carlini، ۴ ساعت بعد از نوشیدن چای lemongrass به خواب‌آلودگی مبتلا شدند. ۱ بیمار نیز در ۱۴ روز مطالعه این حالت را نشان داد. عوارض جانبی گزارش شده، مغایر گزارش یك آزمایش كلینیكی مبنی بر فقدان اثر مسكن و خواب‌آور گیاه می‌باشد كه توسط گروه مذكور و در همان مقاله ذكر شده است.
● عوارض پوستی:
Opdyke گزارش می‌دهد كه استفاده از اسانس سیترونلا با قدرت بالا در پوست سالم و یا خراشیده شده خرگوش ایجاد التهاب می‌نماید. وی همچنین اظهار می‌دارد كه سه نوع مختلف اسانس در یك آزمایش ۴۸ ساعته، با پانسمان بسته، در ۲۵ نفر داوطلب، هیچ التهابی ایجاد نمی‌نماید. غلظت اسانس به كار رفته ۸% بوده است. هیچ‌گونه واكنش حساسیت در آزمایش اخیر گزارش نشده است. Lane نیز در مورد فولیكولیت شبه آكنه كه به وسیله اسانس سیترونلا عارض می‌شود، گزارش داده است. این عارضه بسیار نادر است. وی عقیده دارد كه مورد مذكور یك حساسیت شخصی به اسانس می‌باشد. Keil نیز ۳ مورد حساسیت شدید از نوع تماسی و شبه اگزما نسبت به اسانس سیترونلا گزارش داده است.
وی بیان می‌دارد كه ماده حساسیت‌زای اصلی در ۲ مورد از ۳ مورد مذكور، سیترونلال بوده است. ژرانیول یك واكنش مثبت بسیار خفیف دریك مورد ایجاد نمود، درحالی كه در ۲ مورد دیگر واكنش منفی بوده است. استات ژرانیل نیز موجب ایجاد واكنش‌های نسبی ملایم می‌گرد، اما سیترونلول واكنش‌های شدیدتری نسبت به ژرانیول ایجاد كرده درحالی كه سیترال واكنش‌های مثبت و معتدلی ایجاد می‌نماید. Keil همچنین گزارش می‌دهد كه یك حساسیت متقاطع احتمالی در اشخاص حساس به اسانس سیترونلا وجود دارد، به طوری كه نسبت به گونه‌های دیگر این خانواده نیز حساس می‌شوند. وی همچنین اظهار می‌دارد كه درماتیت وابسته به سیترونلا احتمالاً شایع‌تر از میزانی است كه انتظار می‌رود و ممكن است اشتباهاً به سم گزنه نسبت داده شود.
Rook , Mitchell گزارش داده‌اند كه حساسیت متقاطع بین اسانس Palmarosa و اسانس سیترونلا مشاهده شده است. Grzywa , Rudzki پیشنهاد نمودند كه مخلوطی از اسانس‌های كاسیا و سیترونلا به منظور آزمایش بیماران مبتلا به درماتیت استفاده گردد. زیرا با این روش احتمال كشف حساسیت شدید به اسانس‌ها افزایش می‌یابد. آنها متوجه شدند كه در بین ۷۵۰ بیمار مبتلا به درماتیت، ۱۱ نفر به سیترونلا حساس بودند. آنها بالسام پرو را به عنوان استاندارد برای آزمایشات حساسیت استفاده نمودند كه ۳۰% موارد به آن حساسیت نشان دادند. Rook , Mitchell گزارش داده‌اند كه چندین ورد درماتیك وزیكولا وابسته به اسانس lemongrass در افرادی كه باركشتی حاوی اسانس را حمل می‌نمایند دیده شده است.
سیترال به عنوان یك ماده شیمیایی مضر درنظر گرفته شده بود. Opduke، در مورد هر دو نوع اسانس lemongrass هندی شرقی و هندی غربی گزارش می‌دهد. وی بیان می‌دارد كه هر دو نوع اسانس، زمانی كه به طور خالص در قسمت بدون موی پشت موش و خوك و پوست سالم و خراشیده خرگوش به كار رود ایجاد التهاب ملایم می‌نماید. هیچ مدركی در مورد حساسیت و یا التهاب و تحریك در آزمایشات انسانی یا استفاده از Patch به دست نیامده است. آزمایشات بر روی پوست بدون موی موش و خوك، نشان دهنده اثرات سمی در اثر قرار گرفتن در معرض نور نمی‌باشد.
● بیماریها عوارض معدی ـ روده‌ای:
در تحقیات Carlini بر روی چای lemongrass، ۳ غلظت متفاوت از ۲،۴ و ۱۰ گرم برگ تهیه شدند. داوطلبینی كه ۱۰ گرم چای نوشیده بودند از آشفتگی ملایم معده شكایت می‌كردند. یكی از ۸ داوطلبی كه ۴ گرم چای را روزانه و به مدت ۱۴ روز نوشیده بود به اسهال مبتلا شد.
● عوارض چشمی:
Samaan گزارش داد كه اسانس خالص C.schoenanthus درچشم، ایجاد واكنش‌های التهابی ملایمی می‌نماید. این اثر به دنبال تزریق داخل صفای آن به خرگوش نیز مشاهده شده است.
● عوارض كلیوی:
در تحقیقات انجام گرفته درخصوص lemongrass در برزیل، ۴ نفر از داوطلبین، ۴ ساعت بعد از مصرف یك فنجان چای تهیه شده از ۴ گرم برگ، به پرادراری مبتلا شدند. در یك آزمایش ۱۴ روزه، یك نفر از ۸ داوطلب از پرادراری شكایت نمود.
● عوارض تنفسی:
Bazuaye , Jarikre گزارش دادند كه به دنبال درمان سنتی تب مالاریا در نیجریا، كه شامل جوشانده برگهای Cymbopogon citratus , Citrus sinensis , Carica papaya بوده است، در ۲ مورد ادم ریوی حاد و التهاب سمی حبابچه‌های ریوی مشاهده شده است. مخلوط مذكور ۲ بار در روز به مدت ۳ـ۲ روز به صورت نوشیدن، حمام گرفتن و استنشاقی مورد استفاده قرار گرفت. ادم ریوی عارضه ثانویه‌ای است كه در اثر افزایش نفوذپذیری مویرگ‌ها به وجود می‌آید. عارضه اخیر نیز نتیجه خروج ترانسودا در طول غشاء و به داخل بافت بینابینی شش‌ها می‌باشد. اثرات منفی آن بدون شك مربوط به استنشاق بخارات و جریانات firewood در جریان مرحله استنشاقی درمان می‌باشد، اما وجود یك مورد در تحقیق Sammon بر روی C.schoenanthus در خرگوش‌ها می‌تواند اسانس علف لیمو را مسئول این قضیه بداند.
آزمایشات بعد از مرگ، نشان دهنده وجود احتقانهای گسترده هموراژیك در شش‌ها می‌باشد كه به عقیده محقق، این اثر نتیجه دفع سریع اسانس توسط شش‌ها است. هرچند كه این عوارض با خصوصیات آنتی‌هیستامین و ضدآسماتیك گزارش شده در مورد C.proximus , C.distans مغایر می‌باشد.
● باروری، بارداری، شیردهی
Carlini و همكارانش گزارش دادند كه به دنبال تجویز چای آبی تهیه شده از برگ‌های C.citratus در موش‌های صحرایی نر و ماده، پیش از جفت‌گیری و در طول دوران بارداری، هیچ اثری در آنها و نسل بعد از آنها مشاهده نگردید. هم‌چنین گزارش داده شده است كه هیچ اثر تراتوژنیك در اثر تجویز جوشانده برگ‌های lemongrass دیده نشده است. هیچ‌گونه اطلاعی درمورد اثرات اسانس‌های Cymbopogon در طول بارداری یا شیردهی در دسترس نمی‌باشد.
● اثرات جهش‌زایی و سرطان‌زایی:
Elvin – Lewis , Lewis بدون ذكر مرجع معتبری، بیان می‌دارند كه C.citratus C.flexuosus , C.nardus به علت دارا بودن سیترونلال جهش‌زا هستند. اطلاعی در مورد اثر سرطان‌زایی گونه‌های Cymbopogon یا اسانس آنها به دست نیامده است.

منبع : موسسه اطلاع‌رسانی طعام اسرار