در همسایگی تو آرامش ندارم

صبح ها از صدای گوشخراش خروس همسایه كه هر ۱۰دقیقه یك بار آواز صبحگاهی سر می دهد و تا همه همسایگان را از خواب ناز بیدار نكند ول كن نیست، بیدار می شوم و برای ادامه خواب- حداقل تا ساعت هشت صبح- به اتاق دیگر نقل مكان می كنم. از آنجا كه شب ها تا دیروقت مشغول كار هستم، حتی خوابیدن برای پنج دقیقه هم برایم لذتبخش و مفید به نظر می رسد اما اگر... .
خلاصه هنوز چشمانم به خواب كامل فرو نرفته كه صدای موسیقی همسایه كه می خواهد سحرخیز باشد و روز خود را با ورزش و موسیقی شروع كند، اركستر سمفونیك بزرگی را در مغزم به پا می كند.
اینجاست كه از بی ملاحظگی همسایگان محترم، دختر یك ساله ام از خواب می پرد و با بهانه گیری های مداومش دیگر اجازه هیچ كاری را به كسی نمی دهد. ظهر وقتی به خانه باز می گردم، از صدای بچه های همسایه كه سر ظهر برای بازی به حیاط آپارتمان رفته اند اجازه استراحت ندارم و عصرها از صدای پای همسایه طبقه بالا كه با پسر كوچك در خانه بسكتبال و فوتبال بازی می كند، با آرامش خداحافظی می كنم. چند روزی هم هست كه به دلیل پرداخت نكردن هزینه آب توسط یكی از همسایگان، آب ساختمان قطع است و همسایگان را مجبور كرده تا خود برای آسیب ندیدن بیشتر هزینه آب را بپردازند. ما در یك ساختمان ۱۲ واحدی كه در هر طبقه از آن، ۳ واحد آپارتمان وجود دارد، ساكن هستیم. گاهی شب ها از صدای بدرقه میهمانان همسایه از خواب می پریم و مجبور می شویم تا شنیدن صدای خروس همسایه كناردستی كه حیاطش رو به پنجره اتاق خواب ماست، جدول حل كنیم.
شما اگر جای من بودید چكار می كردید؟!
از دكتر محمد دمرچیلی- وكیل پایه یك دادگستری و مشاور حقوقی- پرسیدیم در صورت رعایت نكردن حقوق همسایگان و احترام نگذاشتن به مالكیت مشاع آنها در آپارتمان مانند صداكردن در راه روها و... آیا این موضوع جرم محسوب می شود و به چه مرجع قانونی می توان مراجعه كرد؟
او گفت: طبقه ماده ۳۰ قانون مدنی، هر مالكی نسبت به ملك خود حق هرگونه تصرف و انتفاع را دارد مگر مواردی كه قانون ممنوع كرده باشد.
البته به موجب ماده ۱۳۲ همان قانون، تصرفات و استفاده ای كه موجب ضرر همسایه بشود، جایز نیست مگر اینكه تصرفات و استفاده مزبور، اولاً به اندازه متعارف باشد و دوم برای رفع حاجت و نیاز مادی یا معنوی یا رفع ضرر مادی یا معنوی مالك باشد (ماده ۱۳۲ قانون مدنی- كسی نمی تواند در ملك خود تصرفی كند كه مستلزم تضرر همسایه شود مگر تصرفی كه به قدر متعارف و برای رفع حاجت یا دفع ضرر از خود باشد).
این وكیل دادگستری ادامه داد در مورد ساكنین یك آپارتمان نیز همین مقررات جاری است. بنابراین اگر سروصدا در حد عرف آپارتمان نشینی باشد، اشكالی ندارد و لازمه زندگی طبیعی است ولی اگر سروصدا به گونه ای است كه نوعاً از دیدگاه و نظر یك شخص (آپارتمان نشین) متعارف (شخصی كه نه پیر است نه جوان، نه مریض احوال است و نه خیلی سلامت، نه بداخلاق و خلق تنگ است نه بسیار خوش اخلاق و بلندطبع) قابل پذیرش نباشد، همسایه ای كه مرتكب این فعل شده، مقررات قانونی را نقض كرده است و مدیر ساختمان یا هر یك از همسایه ها حق دارند به شخص خاطی تذكر دهند و اگر این رفتار را با سوء نیت انجام دهد(یعنی تعمداً و با علم به اینكه موجب آزار و اذیت همسایه ها می شود) این عمل، جرم و مستوجب تعقیب كیفری است و شخصی كه از این رفتار متضرر شده، حق شكایت كیفری دارد. ولی در خصوص بچه ها به دلیل نداشتن مسئولیت كیفری، والدین آنها تحت شرایطی مسئول هستند.
توضیح اینكه در صورتی كه والدین، فرزندان خود را وادار به ایذاء و اذیت همسایه ها كرده باشند و با علم به عملكرد نادرست فرزندان خود در حد متعارف و نه بیش از آن، از كار نادرست فرزندان خود جلوگیری نكنند به گونه ای كه این گونه عملكرد فرزندان، عرفاً قابل انتساب به كوتاهی والدین در پیشگیری و اصلاح رفتار آنها باشد والدین، قابل تعقیب هستند. از دكتر دمرچیلی در مورد همسایگانی كه از پرداخت سهم خود در هزینه های مشترك امتناع می كنند پرسیدیم تا بدانیم همسایگان چگونه می توانند حق خود را مطالبه كنند و چه مرجعی جوابگو خواهد بود؟ او پاسخ داد: به موجب ماده ۱۰ مكرر قانون تملك آپارتمان ها، در صورت امتناع مالك یا استفاده كننده از پرداخت سهم خود از هزینه های مشترك از طرف مدیر مبلغ بدهی از طریق اظهارنامه با ذكر مبلغ بدهی، از او مطالبه می شود و در صورتی كه اشخاص مزبور ظرف ۱۰ روز از تاریخ اظهارنامه، سهم بدهی خود را نپردازند مدیر می تواند به تشخیص خود و با توجه به امكانات، از دادن خدمات مشترك از قبیل شوفاژ، تهویه مطبوع، آب گرم، برق، گاز و غیره خودداری كند و اگر همچنان امتناع شود، مدیر می تواند از اداره ثبت محل وقوع آپارتمان برای وصول وجه مزبور طبق اظهارنامه ابلاغ شده، اجرائیه صادر كند. همچنین مدیر می تواند به مراجع قضایی(محاكم عمومی حقوقی) مراجعه كند تا دادگاه خارج از نوبت به موضوع رسیدگی كند و می تواند واحد بدهكار را از دریافت خدمات دولتی كه به مجموعه ارائه می شود محروم نماید و تا دو برابر مبلغ بدهی به نفع مجموعه جریمه كند.
گاهی در آپارتمان ها برای برخی از همسایگان مواردی پیش می آید كه مالك را مجبور به بنایی می كند و باعث مزاحمت صوتی و بهداشتی و حتی سلب ایمنی برای دیگر همسایگان می شود. دكتر دمرچیلی در توضیح اینكه چگونه می توان در این موارد از لحاظ قانونی عمل كرد، گفت: به عنوان یك قاعده، بنایی در آپارتمان ممنوع نیست و حتی ماده ۹ قانون تملك آپارتمان ها مقرر داشته هر یك از مالكین می توانند در قسمت های اختصاصی، هر نوع عملیات ساختمانی كه مفید باشد انجام دهند، جز در مورد محل یا شكل در یا سردر یا نمای خارجی قسمت اختصاصی خود كه دارای چشم انداز است. از طرف دیگر، لازمه و طبیعت كار بنایی نیز ایجاد سروصدا، گرد و خاك و... است و به عبارت دیگر اصولاً بدون سروصدا و گردوخاك نمی توان كار بنایی انجام داد. به همین دلیل بنایی در قسمت اختصاصی آپارتمان مجاز است، حتی اگر منجر به سروصدا شود، اما این سروصدا باید متعارف باشد و اگر از قسمت های مشاع (راهرو و پشت بام و...) برای حمل مصالح ساختمانی استفاده می شود، باید حتی الامكان از روش هایی استفاده كرد كه مزاحمت كمتری را برای همسایگان ایجاد كند و در اسرع وقت، آثار باقیمانده از عملیات بنایی (گردوخاك و مصالح ریخته شده در قسمت های مشاع و...) را برطرف كرد.
البته نباید در این راستا عرصه را بر همسایه ای كه كار بنایی دارد تنگ كرد و او را دچار حرج (محرومیت) كرد. به طور خلاصه رفتار انسان متعارف را كه در چنین وضعیتی قرار گرفته باید معیار قرار داد.
در صورت تجاوز از حد متعارف، همسایگان می توانند مراتب اعتراض خود را به مدیر ساختمان منعكس كنند و با توجه به اینكه مدیر، مسئول اداره ساختمان است می تواند به همسایه خاطی تذكر دهد. در صورت عدم توجه، هر یك از همسایگان و مدیر ساختمان حق دارند تحت عنوان مزاحمت، شكایتی را به مرجع قضایی مطرح نمایند، به موجب ماده ۱۳۲ قانون مدنی.

شهره مهرنامی

منبع : روزنامه همشهری