نیمه ی پنهان یک آتش بس

کارگردان: تهمینه میلانی
بازیگران: محمدرضا گلزار، مهناز افشار، نرسی گرگیا، احمد مهران فر، كیكاووس یاكیده، شهاب حسینی، محبوبه بیات، نیلوفر خوش خلق
هم زمان با رویداد مهم گردهمایی زنان در میدان هفت تیر برای مطالبه حقوق ابتدایی پایمال شده اشان, شاهد نمایش فیلم آتش بس تهمینه میلانی بر پرده سینماهای کشور بودیم که روایت دیگری از مسئله را پیش روی ما می گذاشت. اولی پا پیش می گذارد و اتحاد عمل نوینی را در تاریخ معاصر ما به نام خود رقم می زند که علیرغم محدودیت های کمی اش سطح کیفی مبارزه در جنبش زنان ایران را جهشی قابل ملاحظه می بخشد و دومی تفسیر ساده انگارانه ی یک سینماگر مدافع حقوق زنان ست که عقب نشینی هایش را تا پشت گیشه های فروش ادامه می دهد.
اولی صدایی ست که به صدای مردم فرا می روید و دومی ندایی که با هدف فتح گیشه, خود را با مقتضیات حکومتی تا آنجا وفق می دهد که در نهایت به سازشی دردناک با فاجعه مردسالاری حاکم بر مناسبات اجتماعی ما می انجامد.
ماجرا از این قرار است که قهرمان و ضد قهرمان فیلم بعنوان مهندس مشاور و پیمانکار در بازی به رخ کشیدن جذابیت های خود با یکدیگر آشنا و علاقمند می شوند, تصمیم به ازدواج می گیرند و زندگی ای را آغاز می کنند که از همان ابتدا با یک جنگ قدرت آشکار همراه است. انتخاب دو قهرمان داستان از اقشار بالای جامعه باعث می شود فضای فیلم در سطح یک زندگی مرفه بگذرد و مشکلاتش بر استقلال طلبی زن و مردسالاری طرف مقابل متمرکز شود. در طی داستان فیلم تضاد ها بالا می گیرد و کار به درخواست طلاق از طرف زن می کشد و با وارد شدن اتفاقی یک روانشناس در ماجرا مسائل و مشکلات بین این دو تجزیه وتحلیل شده و با کمک آقای دکتر کار طلاق پایان می یابد و به یک آتش بس می انجامد.
آنچه در این فیلم توجه را به خود جلب می کند مشابهت عجیب دو شخصیت روانشناس فیلم آتش بس با مشاور رئیس جمهور فیلم نیمه پنهان است( هر دو نقش را آتیلا پسیانی بازی کرده است), با این تفاوت که در فیلم نیمه پنهان قهرمان زن (نیکی کریمی) نقش راهبر معنوی فیلم را بازی می کند و با نقد دقیق نگاه حاکم چهره تازه ای از زن ایرانی را به نمایش می گذارد و بدین طریق از ارزش های مبارزاتی گذشته دفاع می کند. و در فیلم آتش بس همان شخصیت عقب مانده مشاور رئیس جمهور, که حتما در طی فاصله دو فیلم به برکت رانت های حکومتی دکترای خود را در رشته روانشناسی گرفته, اینبار در کسوت مشاور روانی مردم راهبری داستان را بعهده دارد. به نظر می رسد مبارزه آغاز شده در نیمه پنهان که در فیلم های دیگر تهمینه میلانی با اعوجاج های مختلف ولی در مجموع رو به افول ادامه می یابد با این فیلم به یک آتش بس می رسد و این واقعیتی است که متاسفانه قابل کتمان نیست. آنجا که گیشه حکم براند, و هنرمند حاکمیت آن را بپذیرد, چاره ای هم جز این نیست.
میلانی كه خود نیز از آتش بسش بخوبی آگاه است, در نشست خبری این فیلم در خبرگزاری كارایران , می گوید: " برخی منتقدان پس از « آتش بس »، اصرار دارند كه بگویند، من از مواضع‌ام كوتاه آمده‌ام، درصورتیكه این گونه نیست. شاید مواضع من در فیلم بعدی‌ام تندتر از گذشته باشد." البته آینده نشان خواهد داد این ادعا تا چه اندازه درست است, اما در هر حال این چیزی را عوض نمی کند. میلانی می تواند به چنین عقب نشینی هایی ادامه دهد و یا ندهد, اما توصیه های پیش پا افتاده ی آقای دکتر سا ده لوحانه تر از آن است که چیزی را تغییر دهد و بر مبارزه زنان علیه مرد سالاری حاکم بر جامعه تاثیری جدی بگذارد.
نکته قابل انتقاد دیگر در این فیلم, نگرش عقب مانده نسبت به همجنس گرایان است. آیا ما حق داریم برای به خنداندن تماشاچیان و تامین درآمد بیشتر, دیگر گروه های جنسیتی جامعه نظیر همجنس گرایان را مضحکه دست خودمان کنیم؟ اگر کسی درک درستی از مسائل جنسیتی داشته باشد, به چنین روش های نادرستی تن نمی دهد.

نوشته: احمد سپیداری

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگ توسعه