متن سخنرانی وزیر نفت ایران در سومین سمینار دوسالانه اوپک

برگزاری سمینارهای دوسالانه سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) نشان می دهد این سازمان، هم وضعیت کنونی انرژی و بازارهای نفت را زیر نظر دارد و هم با پرداختن به موضوع هایی مانند افزایش ظرفیت تولید نفت، چالش ها و فرصت های موجود در بخش های بالادستی و پایین دستی و نقش فناوری های نفتی و نیز توسعه پایدار جهانی، به سهم خود، به دنبال راه هایی است تا نگرانی های موجود از امنیت انرژی را با تداوم عرضه نفت، به صورت منطقی برطرف کند.
موضوع امنیت انرژی را می توان از دیدگاه های مختلفی بررسی کرد:
امنیت عرضه که بیش از دیگر موضوع ها به آن پرداخته شده است، همواره با ایفای نقش اصلی اوپک وجود داشته و حتی امروز که نگرانی هایی ابراز می شود، میزان عرضه به بازار، همواره بیش از تقاضا است. امنیت تقاضا نیز از سوی دیگر، با توجه به ابهام و بی ثباتی در سیاست های انرژی کشورهای مصرف کننده، هنوز با تهدیدهایی بر ضد سرمایه گذاری در کشورهای دارنده ذخایر رو به رو است.
امنیت تقاضا، دسترسی به بازارها را نیز شامل می شود که هنوز با مشکلات اساسی در سیاست گذاری های کشورهای مصرف کننده و نیز موانع بسیار ناشی از اعمال سیاست های مالی مصرف کنندگان روبه رو است.
امنیت سرمایه گذاری چه در زمینه ایجاد ظرفیت و چه در زمینه ایجاد محیط های امن برای پذیرش سرمایه های خارجی، بعد دیگر امنیت انرژی است، ضمن آن که امنیت فناوری و قابلیت دستیابی به آن در زمینه تمام حامل های انرژی و برای همه کشورها از موضوع های امنیت انرژی به شمار می رود. امنیت و قابل اعتماد بودن اطلاعات نیز باید در روند بررسی امنیت انرژی مورد توجه قرار گیرد و تمام این مسائل، موضوع هایی به هم پیوسته به شمار می روند.
ذخایر نفتی، آورده اصلی تولیدکنندگان است و طبیعی است که امکان و آمادگی آنها برای سرمایه گذاری برای توسعه ذخایر، در قیمت های معقول نفت و گاز، بیشتر می شود و در صورتی که موانع دسترسی به بازارها و فناوری برطرف شود، امنیت عرضه و تقاضا به شکل مطلوبی فراهم می شود.
دورنمای اقتصاد جهان نشان می دهد که تقاضای جهانی انرژی، همچنان رو به افزایش است و نفت و گاز در سبد مصرف جهانی انرژی، همچنان نقشی مسلط خواهند داشت. منابع نفت و گاز نیز به میزان کافی در جهان وجود دارد و کشورهای عضو اوپک به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس، باید بخش قابل توجهی از تقاضای رو به رشد جهانی نفت را تامین کنند، در نتیجه سرمایه گذاری ها باید در مناطق و کشورهایی متمرکز شود که حجم ذخایر بالا و هزینه های تولید پایینی دارند.
از سوی دیگر، بازارهای انرژی و سیاست های ملی و بین المللی، از چنان ماهیت پویایی برخوردار هستند که در راهکارهای قابل استفاده برای رویارویی با چالش های مرتبط با امنیت انرژی، باید به طور مرتب بازنگری هایی انجام شود.
لازم است مواردی مانند نقش سیاست های خارجی دولت ها بر روند امنیت انرژی و تحولات بازار انرژی، تاثیر سیاست های یک جانبه برخی دولت ها بر روند سرمایه گذاری هـایـی که باید انجام شود تا منـابع انــرژی، به ویژه نفت و گاز، توسعه یابند و به مرحله بهره برداری برسند، نقش و تاثیر چارچوب های قراردادی بر روند سرمایه گذاری ها و بررسی ضرورت ایجاد سازکارهای جدیدی که بتواند میان ذخایر، منابع مالی، بازارها و فناوری، رابطه منطقی و معقول تری برقرار کند تا زمینه همکاری بیشتر شرکت های ملی و بین المللی فراهم شود و تاثیر همکاری های بین المللی بر گسترش همکاری های فنی، علمی و سرمایه گذاری بر تمام حاملهای انرژی و نیز آثار آنها بر راهکارها و تمهیدات لازم مورد توجه قرار گیرد.
مسائلی مانند تنش های سیاسی و نظامی و اعمال تحریم های اقتصادی، با انگیزه های سیاسی و اعمال فرامرزی قوانین ملی توسط برخی کشورها که امنیت منطقه ای را به خطر می اندازد و در مرحله بعد، امنیت عرضه نفت و گاز را با مشکل روبه رو می کند، باید مورد توجه قرار گیرد.
دسترسی به انواع فناوری در تولید انرژی هسته ای، همانند ضرورت تبادل فناوری در زمینه نـفـت و گـاز است که باید مورد توجه قرار گیرد و با دسترسی مورد نظر مصرف کنندگان به منابع نفت و گاز تفاوتی ندارد. در واقع، همچنان که تولیدکنندگان، دسترسی به منابع نفت و گاز را امکان پذیر کرده اند، انتظار می رود صاحبان فناوری نیز تامین فناوری تولید انواع انرژی را مد نظر قرار دهند.
شرکت های ملی و بین المللی نفت و گاز، خواستار ایفای نقش موثرتر نهادهای ملی و بین المللی اقتصادی در صنعت انرژی هستند و دولت های کشورهای تولیدکننده و مصرف کننده باید نهایت تلاش خود را به کار بندند و به عوامل بازار اجازه دهند تا نقش خود را به دور از دخالت های سیاسی و با رعایت تمام ضوابط و مقررات بین المللی و نظارت و کنترل های لازم، ایفا کنند.
همه بر این اصول اتفاق نظر دارند که منابع نفت و گاز کافی برای تضمین امنیت عرضه وجود دارد و سطح قیمت منطقی نفت و گاز و ثبات و پایداری آن عاملی تاثیرگذار بر روند سرمایه گذاری ها است.
درباره کارآیی و سوددهی سرمایه گذاری در صنایع انرژی در مقایسه با دیگر صنایع، اجماع وجود دارد. شکی هم نیست که صلح و ثبات سیاسی، پیش شرط لازم برای تداوم جریان سرمایه گذاری ها است و سلطه طلبی بر سیاست ها و ذخایر انرژی جهان با اشغال نظامی و با هدف تامین امنیت انرژی، ساده انگاری محض است.
بنابر همین واقعیت است که باید مسایل سیاسی و ژئوپولتیک و سیاست انرژی کشورها مورد توجه قرار گیرد. وابستگی متقابل انرژی و نگرانی های امنیت ملی، ضروری می کند که تمام طرف ها به انجام مسئولیت های خود تلاش کنند و به عواقـب سیاست های خود بیندیشند.
حذف تنگناهای بخش پایین دستی در کشورهای مصرف کننده ضروری است تا اطمینان حاصل شود که ظرفیت کافی و ترکیب پالایشی مطلوب در زمان و مکان مناسب و مطابق با مشخصات فرآورده های مورد نیاز و برطرف کننده نگرانی های زیست محیطی وجود دارد.
اوپک در تمام دوران به اصطلاح افزایش قیمت ها، همواره و به تایید تمام مصرف کنندگان و سازمان های مرتبط با آنها و موسسه های مطالعات و آمارهای ذخایر تجاری و استراتژیک جهانی، نیازهای بازار را تامین کرده و کسی اوپک را مسئول وضع کنونی بازار نمی داند.
اوپک و ایران متعهد به تامین امنیت عرضه نفت بوده و خواهند بود. تولیدکنندگان نیز با وجود محدودیت دسترسی به بازارهای پایین دستی بسیاری از کشورهای مصرف کننده، سرمایه گذاری های عظیمی در بخش های بالادستی و پایین دستی خود کرده اند.
همکاری صاحبان فناوری در بخش های صرفه جـویی و بهره وری انرژی در کشورهای تولیدکننده، همراه با حذف تدریجی یارانه ها در این کشورها، کمک به امنیت عرضه انرژی است و تولیدکنندگان و مصرف کنندگان باید با اجرای سیاست های حمایتی و تسهیلی، همکاری بیشتری را در این باره داشته باشند.
انتقال فناوری استفاده از انرژی های جایگزین نفت و گاز، به ویژه در زمینه هسته ای و زغال تمیز که مصرف کنندگان دنبال می کنند، حق طبیعی تمام مصرف کنندگان اصلی است و ایران نیز نه تنها تولیدکننده بزرگ و قابل اعتمادی برای تامین انرژی در بخش نفت و گاز مورد نیاز جهان بوده و هست، بلکه به دلیل جمعیت جوان، اقتصاد در حال رشد و مصرف انرژی بسیار بالا، چاره ای جز استفاده از تمام انرژی های قابل دسترس، از جمله انرژی هسته ای ندارد و نگاه و رهیافت ایران به این موضوع نیز غیرسیاسی است و تنها اهداف صلح جویانه تامین امنیت انرژی را در چارچوب مقررات "ان.پی.تی" دنبال می کند.
نگرانی هایی که برخی بازیگران بازار، جنگ طلبان و حتی با کمال تاسف آژانس بین المللی انرژی، مبنی بر تداوم نیافتن عرضه نفت و گاز ایران ابراز می کنند و به آن دامن زده می شود، بی پایه و اساس است. ایران همواره و حتی در دوران جنگی که به آن تحمیل شد، یک عرضه کننده با ثبات بوده است و همواره به این سیاست ادامه خواهد داد.

منبع : شبکه اطلاع رسانی شانا