مشکلی که نباید مطرح شود!

در جامعه ما گاه قبل از ازدواج گفت وگو درباره روابط جنسی تابو تلقی می شود و سؤالات و مسائلی كه در این باره ذهن دختران و پسران جوان را به خود مشغول می كنند در بسیاری از موارد بی جواب می مانند و یا در گفت وگو با همشاگردی ها و همسالان اغلب به شكل ناصحیح و ناشیانه پاسخ داده می شوند. در سالهای اخیر تلاش شده با برگزاری كلاسهای آموزشی برای زوج های جوان، قبل از ازدواج درباره رابطه زناشویی توضیحاتی داده شود، اما آیا این كلاسهای یك تا چند ساعته و بسیار كوتاه می توانند كمك كافی برای آنان باشد.
و چه كسی جوابگوی سؤالات باقیمانده خواهد بود؟ چرا آموزش عمومی جوانان، بویژه زنان جوان در این باره در مراكز علمی انجام نمی شود؟ چرا هنوز بسیاری از والدین و فرزندان از مطرح كردن این مسائل در محیط خانواده و پاسخگویی صحیح و مناسب به پرسش ها ابا دارند؟
آموزش های جنسی برای جوانان روندی از فراگیری و تحصیل و مجموعه ای از اطلاعات و دانش است كه برای شكل دادن به طرز برخورد، شیوه رفتار و نحوه طرز تلقی درباره موضوع روابط جنسی است. همچنین آنان را از هویت جنسی شان آگاه خواهد كرد و به آنها آموزش می دهد كه روابط جنسی صحیح چیست و چه روابطی نادرست است. این آموزش ها همچنین توانایی و تجربه جوانان را پرورش خواهد داد تا با آگاهی درباره رفتارشان فكر كنند و احساس مطمئن و شایسته ای درباره كنش های رفتارهایشان داشته باشند. اما با همه اهمیتی كه شناخت روابط زناشویی دارد، بسیاری از جوانان، بویژه دختران ما تا فرا رسیدن زمان ازدواج اطلاعات محدودی در این باره دارند، در حالی كه این بی خبری در سرآغاز زندگی مشترك، زمینه ساز بسیاری از مشكلات از جمله سردی روابط عاطفی میان زوجین می شود.
●عامل ۵۰ درصد طلاقها
۵۰ درصد متقاضیان طلاق در كشور، چه مطرح كنند كه به این علت می خواهند طلاق بگیرند و چه با وجود این مشكل، علت طلاق را چیز دیگری عنوان كنند، عموماً ریشه در مشكلات جنسی دارد. تا امروز مشكلات جنسی، نه در بسیاری از سیاستگذاری ها و برنامه ریزی ها دیده شده و نه مراكز تخصصی مورد اعتمادی برای مراجعه مردم در این زمینه به وجود آمده است. وقتی كارشناسان اعلام می كنند كه ۱۰ درصد مردان دچار ناتوانی جنسی اند و ۴۰ درصد زنان در زندگی زناشویی خود از اختلالات جنسی رنج می برند؛ به این معنی است كه دردی مرموز در خانواده ها وجود دارد. دكتر بهمن حوری زاد ، روانشناس و استاد دانشگاه درباره اهمیت روابط جنسی در فرد و خانواده می گوید: كیفیت زندگی هر فرد بسته به مهارتهایی دارد كه خود در طول برنامه های رشد دریافت كرده است و از جمله عواملی كه می تواند زندگی سالم را تضمین كند، رفتار جنسی صحیح و مطالعه شده است.
در این رفتار چند مقوله باید مورد توجه قرار گیرد: اول، گفتمان جنسی در خانواده، دوم، رفتار جنسی و سوم الگوی جنسی. این سه مقوله چالش های مهم خانواده های امروز به شمار می آیند. آمارها نشان می دهد كه ۹۵ درصد افراد، اطلاعات مربوط به آموزش های جنسی را از دوستان خود دریافت می كنند و ۵ درصد از آنها در این زمینه به كتاب و سایر رسانه ها مراجعه دارند كه در دو مورد اخیر به خوبی به آن پرداخته نمی شود، اما آموزش و تربیت جنسی صرفاً به معنای دادن اطلاعات نیست. چون متأسفانه كسانی كه آموزش می دهند، تعبیر درستی از این رفتار ندارند. بنابراین آنچه مهم است ایجاد مراكز تخصصی برای جوانان و به ویژه زوج های جوان است كه با فرهنگ صحیح رفتار جنسی آشنا شوند. این استاد دانشگاه در خصوص تربیت جنسی توضیح می دهد: تربیت جنسی، یعنی آگاه كردن به موقع نوجوان قبل از این كه افراد دیگری كه آگاهی كافی از این مسائل ندارند، این اطلاعات را به او بدهند. با این حال، متأسفانه در این باره بسیاری از والدین به یكی از مهمترین نیاز های فرزندانشان توجه نمی كنند و پاسخگوی سؤالات ذهن كنجكاو آنها نیستند.
دكتر حوری زاد در بحث تربیت جنسی درحالی كه به ۵ اصل مهم اشاره می كند، توضیح می دهد: در تربیت جنسی در وهله اول هر فرد باید از جنسیت خود راضی باشد، دوم خواهان ارضای آن از طریق غیر همجنس باشد، سوم از رابطه جنسی بدون هرگونه بی قراری و اضطراب لذت ببرد، چهارم به این نیاز از طریق طبیعی آن بپردازد و آخر این كه با توجه به عرف و فرهنگ و اصول مذهبی و از طریق مشروع در جهت ارضای آن اقدام نماید. اگر این اصول رعایت نشود، خانواده دچار اختلال می شود و فرد راههای دیگری را كه عموماً غیرمشروع هستند، انتخاب می كند. امروز با توجه به واقعیت تهاجم فرهنگی از طریق صنعت سكس ، خانواده ها بیش از آن كه مؤثر در رفتار جنسی باشند، تحت تأثیر آن قرار می گیرند.
و از سوی دیگر، با كم رنگ شدن نقش خانواده نسبت به گذشته، شكاف بین خانواده و نیازهای جدید بیشتر می شود.
●چه كسانی مسئول هستند
خانواده، مدرسه، دانشگاه، جامعه، مطبوعات و رسانه ها، همه و همه در تربیت جنسی افراد جامعه مسئولیت دارند و هر كدام باید به موقع نقش خود را ایفا كنند . دكتر حوری زاد ضمن بیان این مطلب می افزاید: وقتی یك كودك و نوجوان از طریق منابع و مجاری دیگر، اطلاعاتی را كه ممكن است غلط باشد دریافت می كنند، دیگر پاك كردن آن باورها كار ساده ای نیست. بنابراین اگر تربیت جنسی را به صورت یك پدیده سیستمی در نظر بگیریم، این حركت باید از خانواده آغاز شود و در مدرسه و دانشگاه ادامه پیدا كند. اما موضوعی كه باید به آن بسیار توجه شود، این است كه آیا افراد دخیل و دارای نقش در این آموزش، به واقع، تعبیر درستی از این موضوع دارند یا خیر؟ آیا ما تا كنون كسانی را به عنوان متخصص آموزش در حوزه مسائل جنسی تربیت كرده ایم یا نه؟
تحقق این امر مستلزم پذیرش این واقعیت است كه حوزه تربیتی مورد بحث هیچ مغایرتی با ضوابط، هنجارها و چارچوبهای فرهنگی، دینی و اجتماعی ندارد. وی با تأكید بر اهمیت موضوع تربیت جنسی به عنوان یك مهارت در زندگی زناشویی می افزاید: ماهیت تربیت جنسی، نه یك ماهیت محتوایی بلكه یك ماهیت روشی است. یك رفتار جنسی قبل از این كه یك رفتار فیزیكی باشد، یك رفتار عاطفی و نگرشی است و تا زمانی كه افراد طرز تلقی درستی از الگو و رفتار جنسی نداشته باشند، این موضوع با مشكلات جوی در محیط خانواده مواجه خواهد شد.
●پیشگیری به جای درمان
دكتر رسول روشن استاد دانشگاه شاهد با اشاره به این نكته كه نیاز جنسی مثل دیگر نیازهای انسان اگر به خوبی هدایت نشود، منجر به اختلالات بسیاری می شود؛ درباره انواع این اختلالات می گوید: اختلالات جنسی انواعی دارند كه برخی از آنها نپذیرفتن هویت جنسی، اختلال در كاركردهای جنسی در زمینه میل جنسی، چگونگی ارضای آن، درد جنسی و ... مانند اینها است. وی با تأكید بر پیشگیری به جای درمان می گوید: بهتر است به جای این كه به درمان اختلال جنسی بپردازیم، از آن پیشگیری كنیم كه لازمه آن البته جدی گرفتن مقوله آموزش رابطه است. برای تربیت جنسی از زمان كودكی و شیرخواری دستورات دینی فراوانی داریم. متأسفانه ضعفی كه در خصوص ازدواج در جامعه ما وجود دارد این است كه ما دست دو جوان را در دست هم می گذاریم، بدون این كه به آنها آموزش های صحیح را داده باشیم، جامعه ما به لحاظ عرفی و سنتی، گاه با محدودیت هایی مواجه است كه در بعضی موارد واقعاً افراط آمیز است. باید به جوان بیاموزیم كه ارتباط با همسر، بیش از آن كه جنبه جسمی داشته باشد، جنبه عاطفی و روانی دارد. باید به جوانان ویژگی های زنان و مردان آموزش داده شود. گاهی كه بحث آگاهی مطرح می شود، بعضی ها در یك نگاه سطحی و شتابزده تصورشان این است كه می خواهیم اشاعه فساد كنیم، اما منظور از آگاهی دادن، انتقال صحیح اطلاعات در زمینه رفتار و اخلاق جنسی ویژگی های عاطفی و روانشناختی زن و مرد به همدیگر است؛ و این كه چگونه می توان تضادها را به وحدت و یك انسجام عاطفی تبدیل كرد.
دكتر روشن معتقد است، برخی از باورهای ما پیش از آن كه دینی و علمی باشند، عرفی و مطابق با باورهای ساخته و پرداخته جامعه و به نوعی آمیخته با خرافات است. اینها را باید از هم جدا كرد. اندیشمندان و مسئولان باید پاسخگوی نیازهای طبیعی و فطری انسانها باشند و این پاسخگویی باید در دو مرحله صورت گیرد. یكی از این دو مرحله آن است كه جنبه های تئوریك و نظری این معضل را بشكافند و در كنار آن به جامعه، برنامه ارائه دهند. در حال حاضر ما تنها یك برنامه داریم: نقض و نه اثبات. الان همه می گوییم كه باید توجه جوانان را به كارهای علمی، اوقات فراغت و ورزش جلب كرد، اما هرگز راههایی كه بتواند مسائل جنسی آنها را حل كند، ارائه داده نمی شود.
●زندگی با یك شروع خوب
اخیراً سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران با همكاری چهار فرهنگسرا در سطح شهر تهران اقدام به برگزاری كلاسهای بهداشت جنسی و بهداشت روانی كرده است.
حامد سلیمانی ، مدیر فرهنگی- هنری شهرداری منطقه ۸ و سرپرست فرهنگسرای خانواده در خصوص برگزاری این كلاسها كه تحت نظر موسسه مهر و ماه برگزار می شود، می گوید: با توجه به افزایش آمار طلاق كه ناظر بر عدم وجود آگاهی و اطلاعات لازم در جوانان است، كارگاه های آموزشی، تحت عنوان شروع خوب ، همزمان در چهار فرهنگسرای دانشجو در شمال، فرهنگسرای بهمن در جنوب، فرهنگسرای خانواده در شرق و فرهنگسرای تفكر در غرب تهران برگزار می شود، در این دوره ها زوجهای جوانی كه در دوران عقد به سر می برند یا یك سال اول زندگی مشترك خود را سپری می كنند، طی ۱۸ ساعت با مباحث بهداشت جنسی و در مدت ۶ ساعت با مباحث بهداشت روانی آشنا می شوند. سرپرست فرهنگسرای خانواده با بیان این كه این مؤسسه ظرفیت آموزش ۲۵ هزار زوج تهرانی را تا پایان سال ۸۵ دارد، می افزاید: امیدواریم روزی فرا برسد كه این حركت تبدیل به یك حركت ملی شود و دستگاههایی چون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و سازمان ملی جوانان در این زمینه با ما همكاری كنند.
مؤسسه مهر و ماه كه از زمان آغاز دوباره فعالیت خود، از ۱۵ اردیبهشت ماه جاری، در حدود ۳ هزار زوج را آموزش داده، تسهیلاتی را نیز برای برگزاری مراسم ازدواج در اختیار جوانان قرار می دهد. سلیمانی درباره این كه چرا سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران كه متولی امور ازدواج جوانان نیست، اقدام به برگزاری این كلاسها و ارائه این تسهیلات كرده، می گوید: مؤسسه مهر و ماه در دوره مدیریت قبلی سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران با هدف فراهم كردن تسهیلات مادی برای زوجهای جوان اقدام به ارائه برنامه هایی مانند تهیه لباس عروس، خنچه عقد، انجام عقد رایگان و به صورت محدود نیز اقدام به برگزاری دوره های گردشگری كرد.

فریده عباسی

منبع : روزنامه همشهری