عفونت خون

عفونت خون وضعیتی است که در آن بدن با یک عفونت جدی می جنگد، اگر شما در وضعیت سپسیس قرار بگیرید، در وضعیت کاهش فشار خون که به آن شوک می گویند خواهید بود. این وضعیت یا بدلیل سیستم های دفاعی بدن شما و یا بدلیل مواد سمی که توسط عوامل عفونی مثل باکتری، ویروس و یا قارچ ها ایجاد می شود، حاصل گردد.
● افرادی که در ریسک این مشکل هستند:
۱) افرادی که سیستم ایمنی بدنشان بدلیل بیماری های مختلف مثل سرطان یا ایدز از کار افتاده است.
۲) افرادی که سیستم ایمنی آنها هنوز کامل نشده، مثل بچه های خردسال که دچار عفونتی می شوند ولی بطور کامل و درست درمان نمی شوند. در این گونه بچه ها باید به محض مشاهده علائم عفونت مثل تب ، آنتی بیوتیک شروع شود و در صورت لزوم در بیمارستان بستری شوند.
۳) افراد بسیار پیر که یک بیماری طولانی و زمینه ای مثل دیابت دارند. تعداد افرادی که بدلیل عفونت خون در ۲۰ سال گذشته مرده اند ۲ برابر شده است. این بدلیل افزایش تعداد افرادی که سپسیس دارند می باشد.
یکی از دلایل افزایش مرگ و میر ناشی از عفونت خون این است که پزشکان شروع به درمان سرطانها و پیوند اعضاء کرده اند و در این درمانها از داروهایی استفاده می شود که سیستم ایمنی را تضعیف می کند.
در نهایت بدلیل افزایش استفاده آنتی بیوتیک ها به صورت وسیع برای بیماریهایی که باکتریایی نیست و ویروسی بوده و نیازی به آنتی بیوتیک ندارند تعداد زیادی از باکتری ها نسبت به آنتی بیوتیک های متفاوت مقاوم شده اند. این باعث سخت شدن درمان عفونت خون یا همان سپسیس شده است.
● دلیل سپسیس
میکروبهای زیادی می توانند باعث عفونت خون شوند که از بین آنها باکتری ها مهمتربن عامل هستند عفونت ریه (Pneumonia) عفونت مثانه کلیه ( UTI) و عفونت پوست (Cellulit) عفونت های شکمی مثل آپاندیسیت و یا عفونتهای مناطق دیگر مثل مننژیت می توانند منتشر شده و به سپسیس تبدیل شوند. عفونتهای بعد از جراحی ها هم می توانند باعث Sepsis ( سپسیس ) شوند.
● چه کسانی در خطر هستند ؟
۱) افراد بسیار جوان و بسیار پیر
۲) هر کسی که پیوند انجام داده باشد.
۳) کسانی که شیمی درمانی می شوند و اشعه می گیرند.
۴) افرادی که بیماریهای طولانی مدت دارند مثل ایدز یا دیابت
۵ـ افرادی که آسیب ها و یا سوختگی های شدید دارند
۶) افرادی که دارای عفونت هستند
▪ مننژیت
▪ سلولیت ( عفونت پوست )
▪ عفونت دستگاه ادارای (UTI)
▪ آپاندیس پاره شده
● علائم سپسیس
۱) در بیمار دچار سپسیس حرارت بدن طبیعی ، بالا و گاهی پائین می باشد.
۲) می تواند لرز داشته باشد.
۳) افزایش ضربان قلب و تنفس دارد.
۴) کاهش سطح هوشیاری ، هذیان و گیجی ممکن است مشاهده شود.
۵) گاهی افرادی که دچار سپسیس می شوند، روی پوستشان Rash ( خونریزی های کوچک زیر پوستی ) دیده می شود که هم می تواند بصورت تغییر رنگ پوست و هم بصورت نقطه های کوچک قرمز باشد.
۶) همچنین می تواند دچار درد در مفاصلی مثل ستون مهره ها، مچ دست، ران، آرنج و زانو شود.
● چه وقت باید با پزشک مشورت کرد ؟
اگر هر کدام از علائم سپسیس را مشاهده کردید و یا در هر کدام از وضعیت های زیر بودید با پزشک خود تماس بگیرید.
۱) در حال شیمی درمانی و یا در حال گرفتن اشعه هستید.
۲) پیوند عضو شده باشید
۳) ایدز داشته باشید
۴) نگران اینکه سپسیس داشته باشید و علائم آن را هم داشته باشید
● چه وقت به بیمارستان مراجعه کنید ؟
۱) در کودک زیر ۶۰ روز که تب، بیحالی، کاهش اشتها، تغییر در رفتار طبیعی، راش غیر معمول دارد.
۲) اگر یکی از اعضاء خانواده دچار اختلال سطح هوشیاری ، افزایش ضربان قلب، افزایش تنفس ، تب ، لرز، راش شد با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
● معاینات و آزمایشات
در بیمارستان پزشک ممکن است انواع آزمایشات و معاینات را انجام دهد.
۱) آزمایش خون بوسیله یک سوزن که در ساعد یا بازو وارد شده و مقداری خون در چند لوله آزمایش می گیرد و آزمایش انجام شده که آیا تعداد گلبولهای سفید بالا رفته یا نه ؟
۲) ممکن است خون به آزمایشگاه فرستاده شده و در محیط های مخصوص کشت داده شود تا ببینند که آیا باکتری رشد می کند یا نه ؟ معمولاً جواب آزمایش ۲۴ ساعت بعد مشخص می شود به این کار کشت خون یا (Blood Culture) می گویند.
۳) ممکن است از مخاط ، ادرار ، مایع نخاع و یا مواد درون آبسه نمونه گیری شود تا میکروب را درون آنها مشاهده کنند.
▪ برای بدست آوردن ادرار پاک و برای بررسی آن یک لوله قابل ارتجاع به نام « فولی » را از طریق مجرای ادراری وارد مثانه می کنند.
▪ برای گرفتن مایع نخاعی پوست را پاک می کنند و از قسمت پائین کمر یک سوزن را وارد فضای بین مهره ای می نمایند و مایع را می گیرند بطوریکه به نخاع آسیب نمی رسد. چرا که آن محلی که مایع گرفته می شود، پائین تر از جایی است که نخاع تمام شده، گاهی ممکن است یک احساس برق گرفتگی در پاها احساس شود که بدلیل برخورد سوزن با ریشه های عصبی است ولی معمولاً این حسها در ظرف چند دقیقه برطرف می شود. اگر سوزن در محل صحیح وارد شده باشد مایع نخاع از آن خارج شده و در لوله ها جمع آوری می شود تا روی آن آزمایشات لازم انجام بشود. ممکن است برای گرفتن مایع نخاع بچه شما، پرستار مجبور باشد که بچه را در وضعیت خاصی قرار دهد و کمر را خم کند و یا اینکه از شما درخواست شود که اتاق را ترک کنید.
تستهای دیگری که ممکن است درخواست شود،یک عکس رادیولوژی سینه برای عفونت ریه و یک سی تی اسکن شکم برای عفونت شکم باشد.
سی تی اسکن بدین صورت است که مریض به پشت خوابیده و وارد دستگاهی لوله ای شکل می شود و دور تا دور مریض دستگاههایی وجود دارد که از فرد عکس می گیرند.
در حین عکس برداری ممکن است پزشک رادیولوژیست ماده حاجب را درون رگ شما تزریق کند تا در عکس اجزاء شکم بهتر و دقیقتر دیده شوند، در حین تزریق ممکن است احساس خارش، قرمز شدن پوست، حالت تهوع و مشکلاتی از این قبیل پیدا کنید که خیلی سریع برطرف می شود.
سی تی اسکن یک سری عکس های رادیولوژی است که از زوایای مختلف گرفته شده و بوسیله کامپیوتر کنار هم قرار داده می شود تا بتوان اجزاء درون شکم را دید.
معمولاً یک رادیولوژیست نتیجه سی تی اسکن را می خواند و برای پزشک شما یاداشت
می گذارد، اگر عکس دیر وقت گرفته شود ممکن است برای گرفتن جواب رادیولوژیست یک روز معطل شوید.
در بیمارستان ممکن است شما تحت نظارت قلبی قرار بگیرید به این صورت که دایره های پلاستیکی را روی سینه شما می چسبانند و این وسائل توسط سیمهایی به یک دستگاه متصل است که آن دستگاه وضعیت کار قلب شما را نشان می دهد.
اگر کودک خردسال شما بخواهد برای سپسیس بررسی شود یا نه تمام کارهای بالا را برای او انجام داد.
● درمان عفونت خونی:
▪ درمان در خانه :
سپسیس یک اورژانس پزشکی است که درمان آن باید در بیمارستان و یا حتی در بخش مراقبت های ویژه انجام شود.
● درمان دارویی :
۱) شاید لازم باشد برای شما اکسیژن گذاشته شود که بدین صورت که ماسکی روی دهان شما گذاشته شده و یا از طریق لوله ای از کنار بینیتان، به شما اکسیژن داده می شود.
۲) طبق نتایج تستها، پزشک دارو تجویز می کند که می تواند شامل آنتی بیوتیک هائی که از طریق وریدی داده می شوند باشد. معمولاً از آنتی بیوتیکهایی استفاده می شود که طیف وسیعی از باکتری ها را از بین می برند چون معمولاً معلوم نیست که کدام باکتری باعث بیماری شده است. به محض اینکه جواب کشت خون، نوع باکتری را معلوم کرد، پزشک
آنتی بیوتیک مخصوص آن باکتری را تجویز می کند ممکن است دستور تزریق محلول نمکی وریدی را بدهد تا حجم خون را افزایش دهد.
پزشک معمولاً تا زمانی که جواب کشت خون شما حاضر شود شما را در بیمارستان بستری کند. اگر حال شما خیلی بد باشد شاید در بخش مراقبت های ویژه بستری شوید و از پزشکان دیگر در مورد شما نظر خواهی شود.
اگر نتایج آزمایشات عفونت شکمی را نشان دهد معمولاً بوسیله سوزن یا جراحی کشیده و خارج می شود. تحقیقاتی که در ۲۰ تا ۳۰ سال گذشته در مورد درمان سپسیس انجام شده به نتیجه ای نرسیده ولی محققان همچنان با جدیت در حال کار هستند تا داروهای مؤثری را برای درمان سپسیس کشف کنند و سعی در این است تا سیستم ایمنی را تقویت کرده تا در برابر میکروبها پاسخ مناسب را بدهد. داروهای جدید در آینده ای نزدیک در دسترس خواهند بود.
بستگی به سن و وضع سلامتی گذشته فرد دارد. اگر فرد شخص پیری با بیماریهای زیادی باشد، سیستم ایمنی او خوب کار نکند و عفونت خون پیشرفته ای داشته باشد احتمال مرگش حدوداً ۸۰% است.
برعکس اگر فرد سالم ، بدون بیماری زمینه ای باشد احتمال مرگ کمتر از ۵% است.
روی هم رفته احتمال مرگ در سپسیس ۴۰% است البته باید خاطر نشان کرد که پیش آگهی به زمانی که تشخیص و درمان انجام می شود و تأخیر در اینها هم بستگی دارد. هرچه سریعتر درمان شروع شود، نتیجه بهتری خواهیم داشت.

منبع : دانشگاه علوم‌پزشکی بوشهر