نقشه راه بمب

● یك بمب هسته ای چگونه ساخته می شود؟
برای ساختن یك بمب هسته ای دو چیز اساسی مورد نیاز است: ۲۰ تا ۲۵ كیلوگرم اورانیوم غنی شده با درجه خلوص بالا(مثل بمب هیروشیما) یا ۶ تا ۸ كیلوگرم پلوتونیم(نظیر بمب ناگازاكی)، و یك بسته انفجاری. علاوه بر این، برای حمل و نقل این بمب به یك وسیله حمل به ویژه یك هواپیما یا یك موشك بالستیك احتیاج است كه ؛گرچه یك قایق یا كامیون انتحاری نیز توانایی جابه جایی آن را دارد. اما غنی سازی اورانیوم مستلزم گذراندن اورانیوم از میان یك سری سانتریفیوژهای پُرسرعت ۸/۱ سانتیمتری است كه چرخش بسیار سریع سانتریفیوژها باعث تغییر تمركز ایزوتوپ های مختلف اورانیوم می شود. در كنار هم قرار دادن ۱۶۴ سانتریفیوژ در یك مجموعه منظم كه در مراحل مختلف اورانیوم غنی تر می شود، مدل ساده ای از غنی سازی اورانیوم است.
برای تولید سوخت هسته ای مورد نیاز رآكتورها نظیر آنچه كه روسیه در حال حاضر در حال تكمیل آن برای نیروگاه هسته ای بوشهرمی باشد، اورانیوم ۲۳۵ باید به اورانیوم با درجه خلوص ۵/۳ درصد تبدیل شود. در مقابل، اورانیوم مورد استفاده در سلول های هسته ای باید تا ۹۰ درصد غنی شده باشد. نكته ای كه باید در اینجا بدان توجه كرد این است كه علیرغم فاصله زیاد میان ۵/۳ درصد تا ۹۰ درصد، تحقیقات نشان داده است كه به محض دستیابی به درجه خلوص ۵/۳ درصد، نصف راه تا ۹۰ درصد پیموده شده است. به عبارت دیگر، كافی است چند بار پیاپی اورانیوم ۵/۳ درصد را در سانتریفیوژها غنی كنید تا به سرعت به اورانیوم با درجه خلوص ۹۰ درصد دست پیدا كنید.
لازم به ذكر است، در اوایل آوریل سال جاری میلادی، ایران اعلام كرد كه به فنآوری چرخه سوخت هسته ای دست پیدا كرده است. در همان حال، آژانس بین المللی انرژی هسته ای ) IAEA( تأیید نمود كه كارخانه غنی سازی آزمایشی نطنز ایران با استفاده از یك مجموعه ۱۶۴ سانتریفیوژی، اورانیوم را تا حد ۵/۳ درصد غنی سازی كرده است. در همین راستا، دولت ایران ادعا نمود كه این موفقیت دو برابر سریع تر از حد انتظار تحلیل گران مسایل هسته ای اتفاق افتاده است. در این میان، برخی از كارشناسان مسایل هسته ای معتقدند كه ایران در یك اقدام عجولانه برخی از مراحل میانی غنی سازی را به صورت میانبر طی كرده است. به گفته این گروه از كارشناسان، شاید ایران برای اینكه مبادا در آینده باز هم مجبور به تعلیق غنی سازی اورانیوم شود، مراحل مختلف غنی سازی را بدون دقت و توجه كافی و صرفاً به منظور پیشدستی طی نموده است.
از سوی دیگر، اگرچه مقامات ایرانی تلاش می كنند تا به كشورهای درگیر در پرونده هسته ای این كشور بقبولا نند كه راه طولانی را در این زمینه پیموده اند كه غیرقابل بازگشت می باشد، اما باید توجه داشت كه تاكنون این كشور موفق به غنی سازی اندكی اورانیوم شده است كه حتی عجله در این كار ممكن است به ضرر آنها تمام شود. با وجود این، نباید توان فنی ایران را در این زمینه دست كم گرفت، زیرا همین یك سال پیش بود كه تحلیل گران اطلاعاتی غرب دریافتند اورانیوم هگزا فلورایدی كه ایران آن را در كارخانه اصفهان تولید كرده، بیش از حد به فلزات سنگین آلوده می باشد. به همین دلیل، حالا آنها یقین پیدا كرده اند كه ادعاهای اولیه ایران چندان هم بی ربط نبوده است.
یادآوری می شود، ایران در ابتدا قصد داشت پنج مجموعه سانتریفیوژ ۱۶۴ تایی را در یك كارخانه آزمایشی راه اندازی و سپس در صورت موفقیت، ۵۴ هزار سانتریفیوژ دیگر را در یك مجموعه عظیم در تأسیسات زیرزمینی تولید سوخت هسته ای نطنز، مونتاژ نماید. در حال حاضر هم كه موفقیت در این زمینه برای ایران مسجل شده، این كشور درصدد توسعه سانتریفیوژهای خود به میزان دلخواه می باشد. به علاوه، ایران توانایی این را هم دارد كه تمام تأسیسات غنی سازی اورانیوم خود را در مكان های مخفی و به دور از چشم بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی مستقر نماید. در هر حال، چنانچه مقامات ایرانی مایل به غنی سازی اورانیوم تا سطح مورد نیاز برای استفاده در یك بمب هسته ای باشند، آنها می توانند این كار را با سه هزار سانتریفیوژ و طی حداقل ۹ ماه به اتمام برسانند. البته به عقیده كارشناسان آژانس، مونتاژ این تعداد سانتریفیوژ و عملیاتی كردن آنها حداقل ۳ سال به طول خواهد انجامید.
بر همین اساس، تخمین زده می شود سریع ترین زمانی كه ایران می تواند یك بمب هسته ای را بسازد، حداقل تا پایان سال ۲۰۱۰ خواهد بود. البته برخی تحلیل گران این زمان را تا سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ حدس زده اند. در مقابل، سازمان امنیت آمریكا (سیا) زمان مورد نظر را در فاصله سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ می داند. همه این حدس و تخمین ها احتمالاً با خطا همراه اند، زیرا هنوز نادانسته های زیادی در خصوص برنامه هسته ای ایران وجود دارد كه بدون در اختیار داشتن آنها، تخمین نزدیك به واقع زمان دستیابی این كشور به بمب هسته ای را دشوار می سازد.
حتی خود ایرانی ها نیز دقیقاً نمی دانند كه فرآیندی كه به آن دست یافته اند، چگونه عمل می كند و چه مسایل و مشكلات فنی در آینده پیش روی آنها خواهد بود؟ ایران آشكارا اعلام كرده است كه تا مارس ۲۰۰۷ حداقل سه هزار سانتریفیوژ را در كارخانه نطنز عملیاتی خواهد كرد كه همین امر سناریوی هسته ای این كشور را وخیم تر كرده است. اگرچه این مجموعه سانتریفیوژ برای تولید سوخت هسته ای مونتاژ شده است و بازرسان آژانس نیز آن را كاملاً تحت نظر خواهند داشت، ولی در هر صورت ایران می تواند در تأسیسات فعلی در صورت خروج از معاهده NPT، به تولید سلاح های هسته ای اقدام نماید.