گام های تحول

● هشت خوان تحول
نگرانی از مقاومت در برابر تغییر، از عواملی است كه گاه مدیران را به سازش با وضع موجود قانع می سازد. ساختن با وضعیتی كه می دانند در بلند مدت به نابودی سازمان شان می انجامد و این یعنی «خودكشی از ترس مرگ»
جان كاتر كه از صاحب نظران بنام در «مدیریت تغییر» است، با همكاری دان كوهن در این كتاب بر آن بوده اند تا راهی در مسیر تحول بگشایند و مدیران تحول آفرین را گام به گام راهنما باشند. در كتاب هشت خوان تحول، گفته شده است در هر یك از گام هایی كه سازمان باید بردارد تا در كالبدی نو به هستی خود ادامه دهد، چه چالش هایی نهفته است و چگونه می توان از آنها به سلامت گذشت. یافته مهم هشت خوان تحول این است: عامل اصلی نه استراتژی است، نه ساختار، نه فرهنگ و نه سیستم. این عوامل البته مهم اند، اما در همه حال سخن اصلی بر سر دگرگون ساختن رفتار انسان است. تحول زمانی با كامیابی همراه می شود كه «احساسات» انسان در كانون توجه باشد.
ساختار كتاب بر محور هشت خوانی استوار است كه كاروان هر تحولی باید از آنها بگذرد. در هر تحول موفقی مسیر معینی طی می شود از این روی، فصل های كتاب نیز در راستای همان مسیر تنظیم شده اند. در سراسر كتاب سعی شده آموزه های بنیادی به كار گرفته شود. تحلیل هم انجام شده اما هر بار موضوع در چارچوب داستان های حقیقی از زبان آدم های حقیقی بیان شده است.
● خلاصه كتاب
برای درك این كه چرا برخی از سازمان ها در جهش به آینده موفق تر هستند نخست باید فرآیند تحول كلان را بشناسیم. این فرآیند را می توان به گذار از هشت خوان مانند كرد كه كمتر كسی پیروزمندانه از آنها می گذرد.
ایجاد فوریت خوان یكم: كسی در ایجاد تحولات بنیادی پیروز است كه كار را با دامن زدن به فوریت در میان افراد لازم آغاز كند. فوریت هرگاه خلاقانه دامن زده شود، افراد را بیدار می كند، از لاكشان بیرون می كشد و آماده می سازد. پیامد خوان اول: افراد به یكدیگر خواهند گفت: «هشدار باید وضع را عوض كنیم.»
تشكیل تیم راهنما خوان دوم: پس از آنكه فوریت پا گرفت، گروهی كه اعتبار، مهارت، ارتباطات، خوشنامی و اختیارات رسمی لازم را برای رهبری تحول دارند باید گرد آیند. این گروه باید بیاموزد چگونه در سایه اعتماد و تعهد قلبی، تحول را رهبری كنند. پیامد خوان دوم: گروهی با قدرت كافی برای رهبری شكل می گیرد و كار را آغاز می كند.
رسم دورنما و راهبردها خوان سوم: در موفق ترین حالت، تیم راهنما دورنمای تحول و راهبردهای آن را ساده، روشن، منطقی و برانگیزنده رسم می كند. اگر تنها به تولید برنامه و بودجه بسنده شود یا دورنمای رسم شده سبك باشد، نمی توان به آینده تحول امید بست. اگر راهبرد نیز برگزیده، كند، محتاطانه و با جهان پرشتاب ناسازگار باشد بخت كامیابی اندك خواهد بود. پیامد خوان سوم: تیم راهنما، دورنما و راهبردهای فراخور تحول را روشن می كند.
پیام رسانی خوان چهارم: خوان بعدی، تبیین دورنما و راهبردها در قالب پیام هایی ساده و دلنشین است. هدف مفاهمه است و ایجاد همدلی و آزاد ساختن انرژی افراد. اینجا كردار مهم تر از گفتار است. نمادها بلندتر سخن می گویند. تكرار پیام نیز مهم است. پیامد خوان چهارم: افراد كم كم به نهضت می پیوندند و این در رفتارشان نمایان می شود.
توان افزایی خوان پنجم: در تحولات بسیار موفق، توان زایی فراوانی دیده می شود. رهبران تحول، موانع سر راه مدیران توان فرسا، پیام رسانی ضعیف و موانع ذهنی كاهنده اعتماد به نفس را بر می دارند. منظور حذف موانع است نه «توانمندسازی افراد». پیامد خوان پنجم: افراد حس می كنند نیرو دارند و پا در ركاب می گذارند.
چند دستاورد سریعخوان ششم: در سفرهای بسیار موفق، پس از حذف موانع و حركت كاروان به سوی دورنمای اصلی، به افراد كمك می شود به چند دستاورد سریع برسند. این كار حیاتی است. باور می آفریند، پشتیبانی می آورد و به جمع نیرو می بخشد. پیامد خوان ششم: جمع نیرو می گیرد، مخالفت ها رنگ می بازد.
پی گیری خوان هفتم: در موفق ترین سفرها، رهبران تحول دنباله كار را رها نمی كنند. تركیب دستاوردهای كوچك نخستین، شتاب چشمگیری به جمع می دهد. افراد هدف بعدی را زیركانه بر می گزینند. خاكریزها یكی پس از دیگری فتح می شوند تا آنگاه كه دورنما از نزدیك دیده شود. پیامد خوان هفتم: افراد موجاموج تغییر پدید می آورند تا آنگاه كه كاروان تحول به دورنما می رسد.
ماندگارسازی تحول خوان هشتم: موفق ها در پایان با ایجاد یك فرهنگ تازه، كاری می كنند كه تحول پدید آمده ماندگار شود. ارتقا دادن بجا، جهت دهی ماهرانه كاركنان جدید و برگزاری مراسمی كه دل افراد را درگیر كند بسی موثر است. پیامد خوان هشتم: با وجود سنت گرایی، تغییر رهبران و ... هنجار تازه جا می افتد.
جهان هرگز از خروش نمی ایستد. شواهد زیادی به بهترین وجه نشان می دهند سازمان هایی برنده اند كه با گذر از هشت خوان تطبیق و تحول، بتوانند آن خروش را به سود خود به كار گیرند. دشوارترین مرحله این سفر، دگرگون سازی افراد است. رمز این دگرگونی چنانكه به روشنی در تحولات موفق دیده می شود، كمتر در تحلیل و تفكر، و بیشتر در دیدن و حس كردن است. به عبارت دیگر، فرآیند دیدن حس كردن متحول شدن، بسی نیرومندتر از فرآیند تحلیل تفكر تحول است.

جان كاتر دان كوهن
ترجمه: محمد ابراهیم محجوب
ناشر: فرا۱۳۸۴
۲۵۶صفحه
سمیه صیادی فر

منبع : روزنامه شرق