کاسترو جانشین کاسترو

برای نخستین بار پس از سال ۱۹۵۹ فیدل كاسترو رهبر كوبا دوشنبه شب به دلیل مشكلات جسمانی موقتا قدرت را به برادر كوچكترش رائول كه هم اكنون وزیر دفاع است واگذار كرد. كاسترو كه كمتر از دو هفته دیگر ۸۰ساله می شود در نامه ای كه توسط منشی اش از تلویزیون دولتی این كشور خوانده شد نوشته است:«روزها و شب های سرشار از كار و بدون استراحت باعث شده فشار روحی فراوانی به من وارد شود. این مسئله مشكلات داخلی و خونریزی شدید دستگاه گوارشی ام را به همراه داشته و مرا مجبور كرده است تن به عمل جراحی پیچیده ای بدهم.» در این نامه كه كارلوس والنسیاگا به طور زنده قرائت كرد سفر اخیر كاسترو به آرژانتین و فعالیت های زیاد او عامل این فشار روحی اعلام شده است. او همچنین نوشته: «این جراحی مرا به استراحتی چند هفته ای مجبور می كند و باید از همه مسئولیت ها و وظایفم به دور باشم. تمامی این مشكلات جسمانی در رادیوگرافی ها و آندوسكوپی ها رویت شده اند.» بنابراین فیدل تمامی اختیاراتش را به مرد شماره دو و جانشین احتمالی اش رائول كاسترو ۷۵ساله محول كرد. كاسترو در ۴۷ سال حضور در راس قدرت كشورش هرگز قدرت را به كسی واگذار نكرده بود. روز ۲۰ اكتبر سال ۲۰۰۴ نیز زمانی كه او در سانتاكلارا و بر سر مزار چه گوارا مشغول سخنرانی بود به زمین افتاد. این سقوط كه گفته می شود در جریان آن زانوی چپ كاسترو از هشت نقطه شكست و بازوی راستش نیز مو برداشت به هیچ وجه رهبر كوبا را از مسئولیت هایش دور نكرد. نكته جالب تر اینكه او در هر شرایطی خودش بیانیه های مربوط به وضعیت جسمی اش در روزها و ساعات آتی را قرائت می كرد.
به هر حال این طور كه مشخص است رائول به مدت چند هفته به طور همزمان دبیر اول حزب كمونیست، فرمانده نیروهای مسلح انقلابی و رئیس شورای دولتی خواهد بود. رائول كه برخلاف برادرش مرد سایه است از ابتدای انقلاب كوبا همواره مراقب سلامتی برادرش و همچنین حفظ این انقلاب است. اما مسئولیت ادامه برنامه ملی و بین المللی بهداشت عمومی كوبا به طور موقت به وزیر بهداشت سپرده شده است. آموزش نیز كه از دیگر اولویت های دولت كاسترو است به دو وزیر مسئول به نام های خوسه ره ماچادو ونتورا و استبان لاسو هرناندس سپرده شده است كه هر دو عضو دفتر سیاسی حزب كمونیست هستند. در نهایت برنامه «انقلاب انرژی» كه هم اكنون در جریان است به كارلوس لاخه داویلا سپرده شده كه او نیز عضو همین دفتر و دبیر اجرایی شورای وزرا است. رهبر كوبا همچنین درخواست كرده جشن ۸۰سالگی اش كه قرار بود روز ۱۳ اوت برگزار شود به روز دوم اوت موكول شود. این تاریخ سالگرد تاسیس ارتش انقلابی كوبا است.
●واقعیت چیست
طبق اعلام رسمی پزشكان كاسترو از خونریزی معده و روده رنج می برد كه از استرس زیاد و فعالیت های بی اندازه او در سفر به آرژانتین و دیدار از خانه كودكی چه گوارا ناشی شده است. اما آنچه به طور غیررسمی به گوش می رسد حاكی از این است كه كاسترو از سال ۱۹۹۷ واقعا بیمار است. فیدل كاسترو در سال ۱۹۸۵ سیگار را به خاطر سلامتی ترك كرد. در سال ۱۹۹۴ در مطبوعات خارجی خبر بیماری شدید و بحران قلبی و مغزی او درج شد و در سال ۱۹۹۷ درحالی كه باران می بارید در یك سخنرانی عمومی سعی كرد به شایعات پایان دهد. سال ۱۹۹۸ الیزابت تروخیو كوبایی اعلام كرد پیش از اینكه به اپوزیسیون بپیوندد كاسترو را تحت مداوا داشته و او از بیماری مهلكی در رنج است.
سال ۲۰۰۱ وقتی فیدل زیر آفتاب هاوانا دو ساعت سخنرانی می كرد بیهوش شد، چند دقیقه پس از اینكه او را سوار آمبولانس كردند كاسترو به پشت میكروفن بازگشت و گفت: «حالم خوب است.» شش روز بعد او دوباره ظاهر شد و در تجمعی ضدآمریكایی كه ۴۰ هزار نفر در آن شركت داشتند گفت حالش از همیشه بهتر است. اما در ماه مه ۲۰۰۴ در مراسمی كه برای مخالفت با بوش و سیاست های آمریكایی برگزار شده بود كاسترو كاملا خسته به نظر می رسید و برای راه رفتن به شخص دیگری تكیه كرده بود. اما حالا شایعات حاكی از این است كه فیدل كاسترو ممكن است دیگر زنده نباشد. شبكه سی ان ان روز گذشته با طرح این سئوال كه چرا كاسترو برخلاف همیشه خود شخصا در تلویزیون كوبا ظاهر نشده احتمال داده كه ممكن است كاسترو فوت كرده باشد و دولت كوبا تصمیم گرفته این خبر را تا مدتی منتشر نكند. احتمال دیگری كه این رسانه آمریكایی داده این است كه ممكن است خبر جراحی او ساختگی باشد تا در غیاب موقتی كاسترو مخالفان در صحنه سیاسی شناسایی شوند. اما روزنامه لیبراسیون می نویسد امضای كاسترو در پای این نامه لرزان بوده و خود متن آن نیز شكل و مضمون همیشگی را ندارد. چرا كه كاسترو همیشه از مبارزه با بیماری مثل یك مبارزه نظامی حرف می زند اما این بار خیلی راحت از انتقال قدرت حرف زده است. شاید حالش بی اندازه وخیم بوده است. چیزی كه مسلم است اینكه رژیم كمونیستی كوبا همچنان به كار خود ادامه خواهد داد. فیدل از مدت ها پیش شرایط به قدرت رسیدن رائول را فراهم كرده است. در سیستم تك حزبی و براساس قانون اساسی كوبا در صورت بیماری یا فوت رئیس جمهور معاون اول رئیس شورای دولتی زمام امور را به دست می گیرد. اما به رغم اطمینان از جانشینی فیدل نبود این چهره افسانه ای می تواند به نگرانی هایی دامن زند.به محض اعلام انتقال موقت قدرت، مخالفان كاسترو در آمریكا به خیابان ها ریخته و به شادی و پایكوبی پرداختند. در فلوریدا و در محله «لیتل هاوانا» صدها نفر از كسانی كه اصلیت كوبایی دارند با در دست داشتن پرچم های كوبا شعارهایی مبنی بر امكان بازگشت به زادگاهشان سر دادند.
●نگرانی چاوس از بیماری كاسترو
هوگو چاوس رئیس جمهور ونزوئلا نگرانی خود را از وضعیت جسمانی فیدل كاسترو اعلام و آرزو كرد رهبر كوبا هر چه زودتر سلامتی خود را پس از عمل جراحی به دست آورد. چاوس كه در جمع سران تجاری ویتنام در هانوی صحبت می كرد گفت: «ما از دل و جان آرزو می كنیم فیدل كاسترو هر چه زودتر بهبود یابد تا همیشه در كنار ما بماند.» چاوس كه همچون كاسترو از رهبران چپگرای آمریكای لاتین و از منتقدان سرسخت آمریكاست، گفت شنیدن اخباری درباره نامناسب بودن اوضاع جسمانی یك دوست خوب به هیچ وجه خوشایند نیست. او گفت پس از شنیدن خبر بلافاصله با دفتر كاسترو در كوبا تماس گرفته تا اطلاعات بیشتری در این باره دریافت كند.«هو جین تائو» رئیس جمهور چین نیز با ارسال پیامی برای فیدل كاسترو آرزوی سلامتی كرد.
●رائول كاسترو كیست
او برادر كوچكتر فیدل كاسترو است و اخیرا ۷۵ساله شده است. از زمانی كه این دو برادر در دهه ۱۹۴۰ میلادی از مدرسه اخراج شدند، رائول در زندان، تبعید، زندگی در كوهستان و حتی در رٲس قدرت در كنار فیدل بود. رائول كاسترو كه در اوایل دهه ۱۹۵۰ میلادی، دانشجوی علوم اجتماعی بود، در همان زمان به حزب كمونیست كوبا پیوست و به شرق اروپا سفر كرد. او برخلاف برادرش كه اقدام خشونت بار علیه رژیم «ژنرال فالگنسیو باتیستا» را مورد توجه قرار داده بود، به انقلاب سوسیالیستی تمایل بیشتری داشت. او در سال ۱۹۵۳ میلادی فیدل كاسترو و ۱۶۰ نفر از حامیانش را در حمله به قرارگاه «مونكادا» در شهر سانتیاگوی كوبا همراهی كرد. این حمله، نقطه آغاز جنبش ۲۶ ژوئیه فیدل كاسترو را رقم زد. رائول كاسترو به همراه برادرش در مدتی كمتر از دو سال زندانی بود و به همین جهت به چریكی تاثیرگذار در دولت كوبا تبدیل شد كه نقش هایی مانند نماینده پارلمان و رئیس مجمع زنان را نیز برعهده گرفت. پس از انقلاب كوبا، رائول كنترل ارتش را به دست گرفت و یكی از خشونت بارترین اقدامات اوایل حكومت فیدل كاسترو را مرتكب شد. اعدام بیش از ۷۰ نفر از افسران ارتش «باتیستا» در سانتیاگو و ریختن آنها در یك حفره بزرگ، نارضایتی و خشم زیادی را به دنبال داشت. او حتی بحث تصفیه مقامات حزب كمونیست را نیز مورد توجه قرار داد كه از آن جمله می توان به حذف برخی از روشنفكران كمونیست كه به داشتن عقاید كاپیتالیستی متهم شده بودند اشاره كرد. رائول كاسترو به عنوان فرمانده نیروهای مسلح كوبا، نقش مهمی در برقراری روابط نظامی قوی كوبا با شوروی سابق داشت و از بازیگران مهم بحران موشكی كوبا در سال ۱۹۶۲ میلادی بود. او در تاسیس اردوگاه هایی برای «اصلاح» منتقدانی كه راه گریز را خوب می شناسند شناخته می شد. هنگامی كه رائول كاسترو در تبعید و در مكزیك به سر می برد با «ارنستو چه گوارا» انقلابی جوان آرژانتینی ملاقات كرد و او را وارد نهضت انقلابی كوبا كرد. همكاری آنها موجب شد راه تامین سلاح و شرایط لازم برای ارسال كشتی «گرانما» هموار شود.
این كشتی بود كه كاسترو را در دسامبر ۱۹۵۶ میلادی به كوبا بازگرداند. این دو برادر به مدت سه سال با كمترین تعداد حامیان خود در كوهستان های كوبا حركت می كردند. رائول كاسترو رهبری گروهی را به عهده داشت كه «جبهه دوم فرانك پا» نام گرفته بود. او به تدریج تعداد افراد تحت فرمان خود را افزایش داد و به موضع شدیدش علیه آمریكا نیز معروف شد. در همان زمان، ربودن ۵۰ آمریكایی و كانادایی در سال ۱۹۵۸ میلادی مورد توجه قرار گرفت كه البته فیدل كاسترو با آن مخالف بود. در همان مدت حضور در كوهستان ها، رائول كاسترو با «ویلما اسپین» ازدواج كرد كه با نام مستعار «دبورا» در كار چریكی و مبارزه فعال بود. ۴۰ سال پس از این ازدواج، سنیورا اسپین به عنوان یكی از زنان مهم در دولت كاسترو نقش داشت. نام وی همواره به عنوان معاون فیدل كاسترو و جانشین احتمالی او نیز مطرح بود. در ماه های اخیر تلاش زیادی صورت گرفته بود تا رائول كاسترو هرچه بیشتر شناخته شود، زیرا او سخنرانی های زیادی نداشته و هیچ گاه نیز با روزنامه نگاران غربی مصاحبه نكرده بود. یك روز پیش از سالگرد ۷۵سالگی رائول كاسترو، «گرانما» كه روزنامه حزب كمونیست كوبا است طی نوشتاری او را رئیس، رهبر و همراه خواند. در پایان این مقاله، سخنی از فیدل كاسترو نیز نقل شد كه در آن آمده بود: «من رائول را انتخاب می كنم، نه به خاطر اینكه برادرم است همه می دانند كه ما چقدر از انتصاب خویشاوندان متنفریم بلكه به خاطر اینكه او را حائز شرایطی می دانم كه می تواند در صورت مرگ من در این مبارزه، جای مرا بگیرد.»

منبع : روزنامه شرق