پدران بد

● نقش هورمون تستوسترون در تغییر رفتار پرندگان
آیا دریافت دوزهای بیشتر از حد معمول هورمون تستوسترون می تواند مزیت های درازمدتی را به دنبال داشته باشد؟ معلوم شده است كه سطوح بالاتری از این هورمون باعث می شود نرها گرایش قدرتمندتری برای جفت گیری داشته و جذاب تر به نظر برسند. قابلیت جفت گیری بیشتر افزایش تعداد زادگان را به همراه داشته و اینها باعث می شود كه آنها سازگاری تكاملی بیشتری پیدا كنند. از طرف دیگر، میزان زیاد هورمون جنسی باعث می شود كه سیستم ایمنی بدن ضعیف تر شده، سطح تنش افزایش یافته و شدت بی قراری بالا برود. «وندی رید» اكوفیزیولوژیست دانشگاه داكوتای جنوبی در تلاش است كه نشان دهد آیا افزایش «نرینگی» در پرندگان واقعاً ارزش تكاملی دارد؟ از آنجا كه مكانیسم عمل تستوسترون در همه جانداران یكسان است بدون شك یافته های او ممكن است در مورد انسان نیز كاربرد داشته باشد.
جفت یابی و جفت گیری رفتاری است كه در بسیاری از گونه ها منحصربه فرد است اما در مورد زردپره های چشم سیاه (Dark-eyed Junco) وضعیت كاملاً فرق می كند. زردپره های چشم سیاه (Junco hyemalis) پرندگانی تك همسرند. در اوایل بهار و پیش از شروع فصل زادآوری، میزان هورمون تستوسترون پرنده نر افزایش می یابد. افزایش سطح هورمون به پرنده نر این امكان را می دهد با قدرت تمام آواز خوانده و رفتارهایی كه به او در پیدا كردن جفت مناسب كمك می كنند را به نمایش بگذارد. با پیدا شدن جفت مناسب سطح هورمون تستوسترون پرنده نر كاهش یافته و دیگر این پرنده جذابیتی برای هیچ ماده ای نخواهد داشت. پرنده نر تا پایان فصل تولیدمثل در كنار ماده مانده و به او در تغذیه و مراقبت از جوجه ها كمك می كند. اما آزمایش DNA پدری در این پرندگان چیز دیگری نشان داد: تمامی این پرندگان تك همسر نیستند.
در واقع، تعدادی از نرها به طور مخفیانه با ماده های دیگر نیز جفت گیری می كنند. چه چیزی نرها را وادار می كند از جفت خود فاصله گرفته و با ماده دیگری جفت گیری كنند؟ از آنجا كه سطح هورمون تولیدمثلی تستوسترون در طول فصل تولیدمثل از نری به نر دیگر متغیر است بنابراین برخی از دانشمندان از جمله «وندی رید» اكوفیزیولوژیست دانشگاه داكوتای جنوبی فرض را بر این گذاشتند كه ممكن است بخشی از پاسخ سئوال در بالا بودن غیرطبیعی سطح هورمون تستوسترون در آنها نهفته باشد. به اعتقاد پژوهشگران، بالا بودن بیش از حد هورمون تستوسترون، باعث می شود نرها جذاب تر شده و بیشتر مورد توجه ماده ها قرار گیرند. به گفته دانشمندان، افزایش جذابیت، افزایش جفت گیری و زادآوری بیشتر را به همراه خواهد داشت.
● اثبات یك فرضیه
گروه تحقیقاتی دكتر«رید» برای اثبات نظریه خود به دامنه كوه های آپالاچین رفته و نرهای جمعیت كوچكی از زردپره های چشم سیاه را بررسی كردند. این گروه بیش از ۴۰ آشیانه زردپره را در ۹ فصل زادآوری مورد بررسی قرار داد. هر سال این پژوهشگران نزدیك به ۱۰۰ پرنده نر جوان را با استفاده از تور و تله هایی كه برای این منظور تعبیه شده بودند، اسیر می كردند. پرندگان اسیر شده به دو گروه ۵۰تایی، تقسیم و در ادامه در زیر بال هر كدام از آنها شكافی ایجاد و دو لوله كوچك در این شكاف ها جاسازی می شد. لوله های گروه اول كه تیمار نامیده می شوند با هورمون تستوسترون كریستاله پر شده و لوله های گروه دوم كه شاهد نامیده می شوند خالی گذاشته شدند. سپس پرنده ها با استفاده از بندهای حلقوی رنگی علامت گذاری شده و پس از گرفتن مقداری خون از آنها رهاسازی شدند.
برای ۸ سال متوالی روند اسیرسازی، خون گیری، علامت گذاری و رهاسازی این پرندگان ادامه یافت. نتایجی كه از این بررسی به دست آمد بسیار جالب توجه بود: نرهای شاهد نسبت به نرهایی كه هورمون دریافت كرده بودند از جوجه های بیشتری مراقبت كرده بودند. به اعتقاد «رید» این بدان علت است كه نرهای شاهد نسبت به نرهایی كه هورمون دریافت كرده بودند تمایل بیشتری برای مراقبت از جوجه ها نشان می د ادند. از یك طرف آشیانه مربوط به نرهای طبیعی دارای جوجه های بیشتری بود و علتش نیز این بود كه تعدادی از این جوجه ها نتیجه جفت گیری پرنده ماده با نرهای جوانی بود كه هورمون دریافت كرده بودند. از طرف دیگر تعداد جوجه هایی كه به وسیله نرهای شاهد ایجاد و به وسیله نرهایی كه هورمون دریافت كرده بودند، مراقبت می شدند به مراتب كمتر بود. به اعتقاد «رید» ماده ها معمولاً نرهای مسن تر و باتجربه تر را انتخاب می كنند اما در این آزمایش دیده شد كه ماده ها نمی توانند در برابر نرهای جوان از خود مقاومت نشان دهند و علت این مسئله نیز به این بازمی گردد كه ماده ها فریب سطح بالای هورمون این نرها را می خورند. اما از آنجا كه بالا بودن بیش از حد معمول هورمون تستوسترون در نرها یك پدیده نادر و كمیاب است بنابراین ماده ها نه می توانند نرهای جوانی كه هورمونشان بیش از حد معمول بالاست را از نرهای مسن و باتجربه تشخیص دهند و نه می توانند این ویژگی را در خود توسعه بخشند.
● تاوانی كه پرنده می پردازد
افزایش بیش از حد معمول هورمون تستوسترون پرنده های نر را بی قرار و ناآرام می كند. بالا رفتن هورمون از یك طرف باعث افزایش فعالیت و جنب وجوش پرنده ها شده و از طرف دیگر باعث افزایش سطح هورمون های استرس زا در خون آنها می شود. افزایش جنب وجوش نرها موجب جلب توجه شكارچیان به سمت آنها و بالا رفتن هورمون های استرس زا موجب سركوب سیستم ایمنی آنها می شود. تستوسترون اضافی زردپره های چشم سیاه را مستعد انواع بیماری ها كرده و همین مسئله موجب كوتاه تر شدن عمر این پرندگان می شود. در طول ۸ سال تحقیق، «رید» قادر بود نرخ بقای نسبی این دو گروه پرنده را برآورد كند. شانس اینكه پرندگانی كه هورمون دریافت نكرده بودند تا سال بعد زنده بمانند، ۴۴ درصد و شانس گروه دیگر ۳۸ درصد بود. «رید» در توضیح این مسئله می گوید: «درواقع افزایش بیش از حد معمول هورمون تستوسترون باعث افت عملكرد طبیعی سیستم ایمنی این پرندگان شده و همین مسئله نرخ بقای آنها را كاهش می دهد.» بالا رفتن سطح هورمون تستوسترون در خون این پرندگان آنها را به پدرانی بسیار بد تبدیل می كند.
این پرندگان در مقایسه با نرهای طبیعی دیگر وقت كمتری را صرف امور مربوط به آشیانه و مراقبت از جوجه ها می كنند؛ كمتر به آشیانه خود سر زده، غذای كمتری را با خود به خانه آورده و به ماده ها در مراقبت از جوجه ها كمكی نمی كنند.نتایج این بررسی ها نشان می دهد تستوسترون می تواند موجب ظهور برخی رفتارها مثل آواز خواندن قدرتمند در پرندگان نر جوان شود. آوازخوانی قدرتمند باعث جلب توجه بیشتر ماده ها، جفت گیری بیشتر و زادآوری بیشتر خواهد شد. اما جوجه هایی كه بدین ترتیب به دنیا می آیند نسبت به جوجه های معمولی كوچك تر بوده و به همین دلیل شانس بقای چندانی ندارند. علاوه بر این افزایش بیش از حد معمول هورمون تستوسترون نرها را به پدران بدی تبدیل می كند و باعث می شود كه آنها وقت كمتری را به امور مربوط به آشیانه و مراقبت از جوجه ها اختصاص دهند. در پایان می توان گفت اگرچه نرهای جوانی كه هورمون دریافت می كنند ممكن است همانند نرهای مسن تر عمل كنند اما كارایی تولیدمثلی آنها را نخواهند داشت.

www.Discover.com,Jul.۲۰۰۶
جسیكا راوینسكی
ترجمه: زینب همتی

منبع : روزنامه شرق