ساواک تشکیل می شود

این سال نیز همانند چند سال گذشته، با دستگیری فعالان سیاسی آغاز شد. بنابر اعلامیه دولت، شبكه حزب توده در آمل كشف و اعضای آن دستگیر شدند. هجدهمین دوره مجلس شورای ملی نیز در فروردین ماه این سال پایان گرفت و فرمان برگزاری دوره بعد از سوی دولت صادر شد. دستگاه سیاست خارجی شاه نیز در این سال همچنان پرتكاپو بود. علی قلی اردلان وزیر امورخارجه در یك كنفرانس مطبوعاتی اسناد حاكمیت ایران بر جزایر بحرین را به طور رسمی منتشر و گزارشی نیز به مجلس تقدیم كرد. همچنین دومین شورای پیمان بغداد
- سنتو بعدی- با شركت نخست وزیران پاكستان، تركیه، ایران، عراق و نمایندگان دولتین آمریكا و انگلستان در ایران گشایش یافت. همچنین كنسرسیوم نفت در آغازین ماه این سال موافقت كرد كه میزان استخراج نفت ایران به ۵/۲میلیون تن افزایش یابد.
در دومین ماه سال، بازپرس شعبه ۳ دادسرای تهران برای رسیدگی به پرونده قتل سپهبد رزم آرا تشكیل شد و در این رابطه ابوالحسن حائری زاده و شمس الدین قنات آبادی احضار و بازجویی شدند. كمك های بی دریغ آمریكا به اقتصاد ورشكسته ایران نیز همچنان در این سال ادامه داشت. ۱۸ میلیون دلار برای راه اندازی كشاورزی ایران، در اختیار دولت قرار گرفت و ۱۳ میلیون دلار نیز در خردادماه به خزانه دولت واریز شد. ایران و تركیه هم پنج پروتكل اقتصادی امضا و مبادله نمودند.
بهار این سال كشف تشكیلات حزب توده در استان گیلان و دستگیری اعضای آن به پایان رسید. در نخستین روز تیرماه آمریكا ۴ فروند هواپیمای جت به ایران بخشید و ایران نیز در مقابل ۵۰ هزار تن گندم از آمریكا خریداری كرد. حل اختلافات مرزی ایران و شوروی با علامت گذاری مرز دو كشور در تیرماه این سال پایان گرفت و شاه مذاكرات رسمی خود را با سران شوروی در مسكو آغاز كرد. همچنین در این ماه مطبوعات و جراید كشور برای امور صنفی خود كانون تشكیل دادند. در نخستین ماه تابستان، اسرار ترورهای حزب توده توسط فرمانداری نظامی از پرده بیرون افتاد و آشكار شد كه بسیاری از ترورهای سیاسی سال های ۱۳۲۰ به بعد به دست كمیته ترور این حزب اتفاق افتاده است. هرچه دستگیری و كشف شبكه های حزب توده توسط فرمانداری نظامی بیشتر و پیشتر می رفت، كمك های نظامی آمریكا به ایران نیز بیشتر و بیشتر می شد.
در ۳۰ تیرماه، سی عراده توپ ۹۰ میلی متری آمریكایی از محل كمك های نظامی آمریكا به ایران تحویل داده شد.
در ماه میانی تابستان این سال دكتر محمد مصدق، پس از گذراندن دوران محكومیت سه ساله خود از زندان آزاد و به احمدآباد- ملك شخصی خود- تبعید شد كه این تبعید و تنهایی تا آخرین لحظه عمر او ادامه یافت.
در شهریورماه، چاه نفت شماره ۵ البرز در نزدیكی قم در عمق ۲۶۷۷ متری به نفت رسید و به طور ناگهانی شروع به فوران كرد كه نزدیك به ۲۰۰ هزار بشكه نفت هدر رفت و چون متخصصین ایرانی از مهار آن درمانده شدند، دست به دامان آمریكایی ها گردیدند. بلافاصله منطقه البرز، نظامی اعلام شد و دو گردان سرباز به فرماندهی سرلشگر آریانا به حفاظت از منطقه پرداختند.
در این سال همچنان شاه به اتحاد جماهیر شوروی روی خوش نشان می داد. موافقت نامه جدید بازرگانی ایران و شوروی در زمینه ورود سیمان، كاغذ، تراورس، مواد شیمیایی و ماشین های باری از شوروی در برابر صدور برنج، پنبه، بادام و تریاك از ایران امضا و مبادله شد.
در روزهای پایانی تابستان، به دنبال تهیه و تقدیم لایحه تاسیس سازمان اطلاعات و امنیت كشور به مجلس، سر و صدای جنجالی مطبوعات بلند شد و وزیر جنگ ناگزیر از ارائه توضیحاتی به افكار عمومی شد. در آغاز خزان این سال، قانون تمدید حكومت نظامی در تهران و حومه باز هم تصویب شد. در میانه پاییز این سال، در روند سرسام آور نزدیكی ایران و آمریكا، مانور دریایی مشترك ایران و آمریكا در آب های نیلگون خلیج همیشه فارس انجام شد.
در آبان ماه این سال، نیروهای نظامی انگلستان، فرانسه و اسرائیل به كشور مصر كه رئیس جمهور آن جمال عبدالناصر به تقلید از دكتر محمد مصدق می خواست كانال سوئز را ملی كند، یورش بردند. در پی این اقدام آیت الله سیدمحمد بهبهانی از شاه خواست برای جلوگیری از كشتار مسلمانان مصر، راه چاره ای بجوید. در همین رابطه نخست وزیران ایران، عراق، پاكستان و تركیه در تهران گرد آمدند و رفتار وحشیانه اسرائیل را محكوم نموده، خواستار خروج فوری نیروهای متجاوز فرانسوی، انگلیسی و اسرائیلی از خاك مصر شدند. دولت انگلستان، دست ها را بالا برد و تسلیم خواسته نخست وزیران كشورهای مسلمان عضو پیمان بغداد شد. نتیجه سرشماری ایرانیان در این سال، بنا به گزارش اداره آمار و ثبت احوال این بود كه جمعیت ایران
۰۰۰/۹۵۵/۱۸ نفر كه۰۰۰/۶۴۵/۹ نفر آن مرد و بقیه زن هستند.
در دی ماه این سال اجازه نصب تلویزیون در ایران به بخش خصوصی واگذار شد. همچنین نخستین قطار مسافربری بین تهران و مشهد در ۱۶ دی ماه این سال وارد مشهد شد. طول این خط آهن ۹۲۶ كیلومتر بود.
در بهمن ماه سرد این سال، لایحه تشكیل سازمان اطلاعات و امنیت كشور به تصویب مجلس سنا رسید تا یخبندان سیاسی ایران زمین را تا روز سرنگونی رژیم شاه نگهدار باشد.
در ۱۷ بهمن ماه و به دنبال استقلال كشورهای تونس، مراكش، لیبی و كشور ساحل عاج، انتظام وزیر امورخارجه برای ایجاد روابط سیاسی به آن كشورها مسافرت كرد.
دولت آمریكا در همین ماه، بهمن، با بیان اینكه حمله به ایران را همچون حمله به خاك خود می داند، نزدیكی و دوستی خود را با رژیم شاه اعلام داشت. در واپسین روز از دومین ماه زمستان، سپاه جنوب طی اطلاعیه ای، مدعی پایان مبارزه ضدسلطنتی عشایر جنوب، سركوب و خلع سلاح آنان شد. در واپسین ماه سال شادروان غلامرضا تختی عضو جبهه ملی بازوبند پهلوانی گرفت. شاه در حالی كه چین بر جبین داشت بازوبند را به بازوی راست شادروان غلامرضا تختی بست كه صورت خود را به سمت دیگری گرفته بود.

حسن مرسل وند

منبع : روزنامه شرق