همه چی از همه جور

● مروری بر مجموعه سیزده جلدی داستانك ها
مجموعه ۱۳ جلدی داستانك ها به قلم محمدرضا یوسفی كه توسط انتشارات فرهنگ گستر منتشر شده و به دلیل كوتاهی داستان ها - یك تا دو صفحه- با كثرت داستان در هر كتاب مواجه هستیم.
یوسفی در هر كتاب با تكیه بر سوژه ای مشخص داستانك هایی را نوشته كه نام هر كتاب نشان دهنده محوریت داستان های هر مجموعه است، محوریتی با موضوعات مختلف كه داستان هایی با نام های: هزارپاها، صندلی ها، اناری ها، دزدها، ژنرال ها، هم كلاسی ها، فوتبالیست ها و... را دربرمی گیرد.
به عنوان مثال در كتاب ژنرال ها با داستانك هایی مواجهیم كه به موضوعات مختلفی چون جنگ، سربازان، ژنرال های جنگی و موضوعات حول و حوش آن و با ۹۸ داستان در ۱۷۲ صفحه نوشته شده است. داستانك های این مجموعه گاه در چند خط شكل می گیرد به عنوان مثال در «سربازها دستور می دهند» می خوانید:
«روزی سربازهای خسته از جنگ گفتند: «چرا همیشه ژنرال ها به ما دستور بدهند؟ یك بار ما می خواهیم به آنها دستور بدهیم.» آن وقت سربازها به ژنرال ها دستور دادند و ژنرال ها هم به ناچار اطاعت كردند. از آن روز جنگ تمام شد چون سربازها به ژنرال گفتند: «بروید گل بكارید!»
اما نباید واژه داستانك ها را- كه گاه ترجمه ویژه مینی مال- است با داستان های مینی مالیستی اشتباه گرفت زیرا برخی از این داستانك ها با یدك كشیدن این نام در قالب داستان های كوتاه، اسكچ و انكدوت قرار می گیرند.
هر چند داستان های مینی مالیستی طرح ساده و سرراستی دارند اما در این مجموعه كمتر گرایشات مینی مالیستی به چشم می خورد و بیشتر شامل حال داستان های انكدوت می شود كه رویكردی سرگرم كننده دارند و گاه همان رویكرد خنده آور را هم در خود جای داده اند و حتی بیش آنكه در قالب انكدوت باشند طرح واره هایی هستند كه فشردگی روایت، كوتاهی زمان رخداد حوادث، طرح سرراست را دارند و به نوعی در برخی داستان ها تنها با توصیف موقعیت ها مواجهیم با همان شكل واگویی حكایات مختلف كه با بهره گیری از توصیف ارائه شده است، توصیف برشی كوتاه از واقعه یا زندگی.
اما یوسفی در برخی از داستانك های مجموعه به سمت داستان های مینی مالیستی هم گرایش پیدا می كند، آن هم با ایجاز و تكیه بر عناصر ضروری و گاه با دیالوگ هایی داستان را پیش می برد مانند «آرزوی بچه دزد»، «آبدزدك ها، هورا» و «اصغری و اكبری» و...
اما در این كتاب ها با هیچ قهرمانی روبه رو نیستیم و نویسنده با بهره گیری از همه عناصر قومی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دست به خلق این آثار زده و این امكان را برای مخاطبش فراهم كرده است تا به راحتی بتواند سوژه مطلوب داستانی اش را انتخاب كند و این كار را با بهره گیری از تصویرگران متفاوت در هر مجموعه كامل كرده است همانطور كه در بسیاری از كتاب ها تصاویر نقش مكمل متن داستان را دارند در این مجموعه هم تعدد تصویرگران این امكان را ایجاد كرده كه با نگاه های مختلف به موضوعات پرداخته شود. البته این مورد هم پیش آمده كه گاه با تصویرسازی یكدست در برخی از آثار روبه رو نیستیم. به عنوان مثال «هزارپاها» كه نخستین كتاب این مجموعه بوده است- و سال ها پیش نگاشته و تصویرگری شده است- تصاویر متن را تحت الشعاع قرار می دهد و شاید با نگاه نوجوان سازگاری چندانی نداشته باشد اما در مجموعه ژنرال ها با گرافیك خاصی روبه رو هستیم كه وسواس و دقت خاص را در پی دارد و یا در اناری ها از طرح هایی استفاده شده اما در «الاغی ها» و «دزدها» با حداقل تصویر روبه رو هستیم كه این گوناگونی سبك ها و شیوه های تصویرگری مجموعه تفاوت نگاه تصویرگران و موضوعات مختلف را یكجا در خود جای داده است.
به هر حال نویسنده در این مجموعه با ارائه یك پیام و هدف كلی كه با نام هر كتاب به ذهن خواننده متبادر می شود امكان ارتباط با مخاطب نوجوان خود را فراهم می كند و این اقبال را خواهد داشت كه با كوتاه بودن هر یك از داستانك ها حتی مخاطب نوجوان كم حوصله امروز را كه با مشكل وقت روبه رو است، جلب كند.

هیربد كهن
ژنرال ها
محمدرضا یوسفی
ناشر: فرهنگ گستر
تعداد: ۵۵۰۰ نسخه

منبع : روزنامه شرق