سبقت مرورگرها یکی پس از دیگری

ابتدا كمی به عقب برمی گردیم و تاریخ را ورق می زنیم. شاید باور نكنید، اما در گذشته ای نه چندان دور مرورگری به نام Netscape Navigator وجود داشت كه بازار را از آن خود كرده بود نسخه های شماره سه، این مرورگر نه تنها خوب بلكه عالی عمل كرده بود. آن زمان ها زبان HTML بسیار ساده بود و چیز زیادی نداشت. مایكروسافت با دیدن موفقیت های نت اسكیپ در حوزه ای كه قبلاً هیچ علاقه ای به آن نداشت «و حتی خود بیل گیتس اینترنت را یك مد زودگذر قلمداد كرده بود»، اولین نگارش مرورگر وب خود به نام «اینترنت اكسپلورر» را تنها به قصد بیرون راندن Netscape روانه بازار كرد.
از این زمان به بعد شد كه رقابت میان این دو شركت شدت گرفت و هر كدام سعی می كردند زودتر از دیگری نسخه جدیدتری از مرورگر خود را آماده كنند. تگ های جدیدی برای HTML ساخته شد، DHTML به میدان آمد و بعد از آن هم شیوه سندنویسی آزاد ابداع شد. طراحان سایت های وب می توانستند این تگ ها را در صفحات وب به كار ببرند، اما مجبور بودند یكی از این دو مرورگر را انتخاب كنند. هركدام را كه انتخاب می كردند، سایت آنها در مرورگر دیگر درست كار نمی كرد. هم وب نویسان سرگردان بودند هم كاربران. سال ۱۹۹۷ بود كه نت اسكیپ نسخه ۴ مرورگرش را روانه بازار كرد. این برنامه نه تنها خیلی ضعیف بود بلكه ایراد هم داشت و قابلیت های جدیدی هم داشت كه قاعده سازگاری با گذشته را نقض می كردند.
ولی آنچه بیشتر از هرچیزی برای وب نویسان رنج آور بود اشتباه بزرگ نت اسكیپ در استفاده از كدهای جاوا و CSS پیشرفته بود. در آن زمان كه مایكروسافت، اینترنت اكسپلورر ۴ را روانه بازار كرد مشخص شد اوضاع به سرعت به نفع مایكروسافت در حال تغییر است. دیری نگذشت كه نت اسكیپ متوجه شد یك بازی باخته را ادامه می دهد. از آنجا كه IE به صورت آماده و پیش ساخته همراه با هر ویندوزی عرضه و نصب می شد، بیشتر كاربران از این مرورگر استفاده می كردند و به دنبال ابزار بهتری نمی رفتند. «مشكلی كه رقبای امروز IE با آن مواجهند.» سهم بازار IE به سرعت رشد پیدا كرد و به ۹۵ درصد رسید.
طراحان تنبل یا كم مهارت وب، سایت ها را طوری طراحی می كردند كه فقط در IE كار كند، چرا كه ساختن سایت به نحوی كه در نت اسكیپ هم به درستی باز شود نیازمند وقت و مهارت زیادی بود. همین مورد به تنهایی كاربران را ترغیب می كرد كه به IE روی آورند و كاری نداشته باشند كه مرورگرهای دیگر چه پیشرفت هایی داشته اند. حتی وقتی نت اسكیپ عاقبت نسخه بسیار بهبود یافته Navigator را در سال ۲۰۰۰ بیرون فرستاد هیچ تغییری در بازار دیده نشد و كسی به آن توجهی نكرد. و اینجا بود كه جنگ خاتمه یافت و پیامد آن یك وب ناسازگار و درهم و برهم بود كه فقط در نسخه خاصی از یك مرورگر قابل استفاده بود. البته HTML به عنوان یك زبان ساخت یافته نشانه ای جایگاهی خاص پیدا كرده بود و با اجزای نمایشی اضافه ای چون «تگ فونت» متورم شده بود.
● مرور مرورگرها
هر مرورگری كه می توانست بر چیرگی IE به بازار مرورگرها خاتمه بخشد قطعاً برترین مرورگر می شد. Netscape۶ سزاوار چنین جایگاهی بود اما از دور خارج شد. موزیلا كه Netscape۶ بر مبنای آن بنا شده بود، مجموعه ای عالی است اما برنامه نویسان را مورد هدف قرار داده و برای كاربران عادی نسبتاً پیچیده محسوب می شد. وب به مرورگری احتیاج داشت كه سریع و سبك باشد و از عهده هركاری كه IE می تواند انجام دهد برآید و درعین حال بهتر باشد كه در این میان Firefox چنین مرورگری محسوب می شد.
● فایر فاكس خوش دست
طراحی این مرورگر از همان ابتدا با در نظر گرفتن ملاحظات امنیتی سریع و خوش دست بودن صورت گرفته است. فایرفاكس ایمن ترین مرورگر موجود است و هیچ یك از نقاط ضعف IE را ندارد. مهمتر از همه اینكه فایرفاكس همچنان در حال توسعه توسط جامعه ای بزرگ از برنامه نویسانی است كه داوطلبانه اقدام به این كار كرده اند. اگر ایراد یا ضعفی در برنامه پیدا شود، بلافاصله طی چند روز یا حتی چند ساعت برطرف شده و نسخه اصلاحی در اختیار عموم گذاشته می شود. نتیجه این سرعت عمل این است كه گرفتاری هایی كه برای IE پیش آمده، برای فایرفاكس رخ نخواهد داد. موتور پردازشگر Firefox به نام Gecko همان موتور قدرتمندی است كه در محصولات موزیلا مورد استفاده قرار می گیرد. این بدان معنی است كه تمام چیزهایی كه وب نویسان به آنها عشق می ورزند، در این مرورگر حمایت شده است. معماری باز Firefox امكان نصب تم های گوناگون و ابزارهای الحاقی را میسر می سازد. تم كه در بسیاری از برنامه های دیگر به Skin مرسوم است، ظاهری كاملاً تازه به مرورگر می بخشد و ابزارهای الحاقی قابلیت های عملیاتی بیشتری به مرورگر اضافه می كنند مثلاً اینكه هر وقت مرورگر را باز كردید، برود حساب ای میل تان را در یاهو چك كند یا جلوی پنجره های تبلیغاتی را بگیرد. در نشانی update.mozilla.org/extensions بسیاری از این ابزارهای الحاقی ارائه شده اند و خود فایرفاكس را می توانید از آدرس www.getfirefox.com دریافت كنید.
● موزیلا بهترین انتخاب
موزیلا یك مجموعه نرم افزاری است كه شامل مرورگر وب، ابزار نامه نگاری و خبرخوانی، ابزارگپ زنی و ویرایشگر HTML است. این مجموعه مدت ها گل سرسبد محصولات موزیلا بود تا اینكه اجزای تشكیل دهنده آن تفكیك شد و پس از بازسازی و توسعه مجدد، به صورت محصولات مستقل و مجزا عرضه شدند. فایرفاكس بخش مرورگر این مجموعه است و Thunderbird بخش نامه نگار آن. تمام چیزهای خوبی كه در مورد Firefox وجود دارد، درباره این مجموعه نیز صدق می كند ولی برای آسانی و سرعت بیشتر، محصولات مستقل شده را توصیه می كنم. اگر به دنبال یك برنامه هستید كه همه این كارها را برای شما انجام دهد، شك نكنید كه مجموعه موزیلا بهترین انتخاب است. برای دریافت این مجموعه به نشانیMozilla.arg/products/mozilla.x مراجعه كنید.
● Netscape Navigator۷
این برنامه هم تقریباً تماماً بر مبنای موزیلا بنا شده است، منتها مارك و نشان Netscape را روی آن گذاشته اند. بنابراین Navigator۷ نیز هم مرورگر دارد، هم نامه نگار، هم IRC و هم ویرایشگر HTML. اما از آنجا كه Mozilla خیلی منظم تر و زودتر به روز می شود، استفاده از آن مرورگر توصیه می شود. با این حال در صورت تمایل می توانید Navigator را از نشانی Channels.netscape.com/nc/browsers/download.jsp دریافت كنید.
● اینترنت اكسپلورر همچنان محبوب
در اوایل سال ،۲۰۰۰ اینترنت اكسپلورر بهترین مرورگر بازار محسوب می شد. پردازش و نمایش صفحات وب توسط این مرورگر بسیار خوب انجام می شد و ظاهر آن زیبا بود. سرعت خوبی هم داشت. مایكروسافت نسخه های جدیدتری روانه بازار كرده است و اكنون این مرورگر در هر خانه ای و بر روی دسك تاپ هر كاربری دیده می شود. دیری نگذشت كه اینترنت اكسپلورر بلای جان هر وب نویسی شد كه فكری رو به جلو داشت. با ظهور تكنیك های پیشرفته طراحی CSS، ایرادها و ناتوانی های موتور پردازشگر IE برملا شد. حالا IE سال ها از زمان عقب افتاده و امكانات CSS به خوبی در مرورگرهای مبتنی بر Gecko از جمله Firefox حمایت می شوند. IE مرورگری در حد متوسط است. محیط و رابط كاربری آن هنوز هم زیبا است و صفحات وب را نسبتاً سریع باز می كند، اما عدم حمایت از مشخصه های CSS كه در سال ۱۹۹۸ استاندارد شد، اشكال بزرگی است. قفل كردن IE دیگر یك عادت شده و حفره امنیتی در IE راه نفوذ را برای جاسوس افزارها و خرابكاران باز گذاشته است. این ضعف ها تا حدی است كه بعضی كارشناسان اصلاً تمایلی ندارند IE را به دیگران توصیه كنند.
● اپرا یك محصول خوب
مرورگر شركت Opera Software حقیقتاً محصول خوبی است. این برنامه كه خودش را سریع ترین مرورگر روی زمین می داند، به صورت رایگان عرضه شده و از بسیاری از استانداردها حمایت می كند. ابتكارات و امكاناتی كه طراحان اپرا سعی كرده اند در این برنامه بگنجانند واقعاً عالی است. به خاطر استفاده از tab یا زبانه، دسك تاپ شما اصلاً شلوغ نمی شود چرا كه هر صفحه جدید در دل پنجره اصلی مرورگر باز می شود و روی Taskbar فقط یك دكمه «خوداپرا» دیده می شود. مجموعه ابزارهایی در اپرا گنجانده شده كه پیدا كردن اطلاعات را برای شما سهولت می بخشد. از خط ابزارهای جست وجو در وب (گوگل، آمازون و غیره) گرفته تا امكانات لغت یابی فوری. دو مورد از ویژگی های بسیار عالی این مرورگر، قابلیت زوم كردن صفحه و تعریف كلیدهای میان بر است.
قابلیت زوم، كل صفحه را با عكس ها و نوشته هایش بزرگ یا كوچك می كند «نه فقط متن را». كلیدهای میان بری كه در اپرا تعریف شده، به درد حرفه ای ها و وب نویسان می خورد تا با زدن یكی دو كلید، Stylesheet یا تصاویر را خاموش و روشن كنند. محیط برنامه خوب و گیرا است اما در مرحله اول كمی شلوغ است. طراحان اپرا فكر كرده اند كه كاربر به تمام قابلیت های مرورگر احتیاج دارد و برای همین هرچه منو و خط ابزار هست را از همان اول فعال و روشن كرده اند. اما خود شما می توانید دكمه و چیزهای اضافی را از روی صفحه بردارید. در مجموع، اپرا چیزی نیست كه به راحتی بتوان گفت از فایرفاكس پایین تر یا بالاتر است و اگر نگاهی به آن بیندازید، شاید از دید شما بهتر از Firefox باشد. ولی مطمئن باشید از IE بهتر است. برای دریافت رایگان این مرورگر به نشانی Opera.com مراجعه كنید.

میثم كریم پور

منبع : روزنامه شرق