جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


سالادی برای ....


سالادی برای ....
● داستان فیلم
لیلا كه دختری از خانواده ای فقیر است برای كسب درآمد، دست به دزدی و جیب بری می زند. او در رویای پولدار شدن و فاصله گرفتن از طبقه اجتماعی ای است كه به آن تعلق دارد. در این میان او با مرد متمولی به نام حمید دوستدار آشنا می شود و با او قرار ازدواج می گذارد غافل از اینكه در دامی از پیش طراحی شده می افتد و...
▪ نویسنده و كارگردان: فریدون جیرانی
▪ بازیگران: خسرو شكیبایی، لیلا حاتمی، مهناز افشار و محمدرضا شریفی نیا
وقتی خبر ساخت فیلم «سالاد فصل» در روزنامه ها آمد خیلی ها كنجكاو شدند تا ببینند این فیلم چه وقت اكران خواهد شد. این كنجكاوی از آنجا ناشی می شد كه جیرانی با چهار فیلمی كه پیش از این ساخته بود به اندازه كافی توجه مخاطب به فیلم هایش را جلب كرده بود و عده ای حتی پیگیر این مسئله بودند كه فیلم آخر او در چه حال و هوایی ساخته شده است. اگر صعود فیلم ناموفق جیرانی در دهه ۶۰ را نادیده بگیریم به نوعی می توان نخستین فیلم دوره جدید كارنامه فیلمسازی جیرانی به حساب آورد.
فیلمی كه علاوه بر استقبال كم نظیر مخاطب با برخورد نسبتاً خوب منتقدین نیز همراه شد. جیرانی بعد از این فیلم آب و آتش، شام آخر و صورتی را ساخت كه البته از نظر كیفی به قوت قرمز نبودند. اما آنچه كه سینمای جیرانی را متمایز می كند فضاهای خاصی است كه او می آفریند و به نوعی به مفاهیم كمتر تجربه شده ای می پردازد كه در سینمای ایران كمتر دیده شده اند. سالاد فصل از این حیث فیلمی است كه كاملاً متعلق به فریدون جیرانی است و المان های آشنای سینمای او در این فیلم كاملاً دیده می شوند و به نوعی می توان تلاش جیرانی را در استفاده از آنها به اصرار بر سبك خاصی از روایت تعبیر كرد.
دلهره و سوءظن میان كاراكترها و نیز استفاده از برخی كاراكترها كه در فیلم های قبلی او هم دیده ایم، در سالاد فصل خودنمایی می كنند و از این منظر به طور خاص می توان به نام مشرقی كه در تمام فیلم های قبلی او هم وجود داشت اشاره كرد. اگرچه هرگز اصرار جیرانی در استفاده از این نام را درك نكرده ام اما فكر می كنم تاكنون این عنوان مزاحمتی برای انتقال مفاهیمی كه در فیلم هایش نهفته، ایجاد نكرده است.
با این تفاصیل سالاد فصل را می توان در ردیف فیلم های اجتماعی كه البته مسائل روانی در آنها نمود زیادی دارد قرار داد و دقت در جزئیات فیلم واجد مفاهیمی است كه می تواند مهم و تاثیرگذار باشد. در برخورد با این فیلم ما با دو نیمه مجزا رو به رو ایم كه البته از نظر زمانی تناسبی با یكدیگر ندارند و نیمه دوم فیلم شاید زمانی در حدود یك پنجم زمان فیلم را در بر بگیرد.
سالاد فصل در مورد تلاش آدم های خرده پا و وابسته به طبقات پایین جامعه با تمام عشق ها و نفرت هایشان برای رسیدن به زیرساخت های اجتماعی قابل اتكا در جامعه ای است كه مانند تفاله آنها را پس زده است. بنابراین همه چیز با دروغ شروع می شود و رویكرد انتقادی جیرانی هم در همین جا رخ می نماید. اگر آدم متعلق به طبقه پایین فیلم برای رسیدن به یك جهش طبقاتی متوسل به دروغ می شود، هرگز در میان آدم های متمول و رده بالای جامعه با مفاهیم و زیرساخت های اخلاقی قابل اعتمادی روبه رو نمی شود و برعكس در دامی از پیش گسترده می افتد.
جیرانی البته به همین مسئله بسنده می كند و با نشان دادن تو خالی بودن بورژوازی حاكم بر زندگی حمید دوستدار به نوعی به تو خالی بودن روابط این قشر انتقاد می كند و آنها را از اصالت حاكم بر این روابط كاملاً دور می بیند. البته شاید اشاره به یك نكته ضروری باشد كه این مفاهیم در امتداد داستانی كه فیلم تعریف می كند و پیچ و خم های نامتعارفش چندان قابل لمس نیست. با این اوصاف باید اعتراف كرد وجوه سرگرم كننده فیلم آن قدر هست كه می توان آن را فیلمی سرگرم كننده به حساب آورد. بازی های فیلم هم یكی از نقاط قوت آن به شمار می آید و به طور خاص می توان به بازی غافلگیركننده مهناز افشار اشاره كرد.
منبع : روزنامه شرق


همچنین مشاهده کنید